پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- استاد و عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت: برجام کارآمدی خود برای مبادلات بانکی، تبادلات مالی و عادی شدن روابط اقتصادی ایران با جهان غرب و کشورهای مختلف را تحقق نبخشیده است.

دکتر ابراهیم متقی استاد و عضو هیات علمی دانشگاه تهران در گفتگو با پایگاه خبری تحلیلی «پارس» اظهار داشت: ایران براساس روندی که منجر به اجرای تعهدات شد، نگرانی کشورهای غربی و گروه 1+5را برطرف کرد. قابلیت‌های هسته‌ای ایران، چرخه سوخت و توانمندی‌های مربوط به رآکتور آب‌سنگین اراک، کارکرد خود را از دست داد.

وی افزود: سانتریفیوژ نسل2در مدار وجود ندارد و فوردو به‌عنوان یک مرکز حیاتی، حساس و راهبردی ایران کارکرد چندانی نخواهد داشت.

وی اضافه کرد: این در حالی است که تمامی این امتیازات برای پایان یافتن تحریم‌ها انجام گرفت.

وی با اشاره به متن برجام گفت: اگر چه در متن و ضمیمه برجام به این موضوع اشاره شده است که تحریم‌ها می‌بایست حداکثر طی 8سال پایان یابد، اما اجرایی شدن لایحه ایسا و تبدیل آن به قانون از 15دسامبر 2016را باید به‌عنوان پایان واقعیتی دانست که تحریم‌های اقتصادی ناشی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران حداکثر 8سال بعد ازتصویب برجام پایان می‌یابد.

وی افزود: به همین دلیل است که برجام کارآمدی خود برای مبادلات بانکی، تبادلات مالی و عادی شدن روابط اقتصادی ایران با جهان غرب و کشورهای مختلف را تحقق نبخشیده است.

استاد و عضو هیات علمی دانشگاه تهران خاطرنشان ساخت: درحالی‌که امید می‌رفت، روند دیگری در این زمینه به‌وجود‌ آید، مسئولان اجرایی در حوزه دیپلماسی هسته‌ای همواره به جامعه ایران وعده می‌دادند که برجام می‌تواند شرایط جدیدی را برای عادی شدن روابط اقتصادی ایران و جهان به‌وجود آورد؛ موضوعی که تا‌کنون تحقق پیدا نکرده و امکان شکل‌گیری محدودیت‌های جدیدی توسط کنگره آمریکا در ارتباط با ایران وجود خواهد داشت و شواهد هم همین مسئله را به اثبات رسانده است.

وی افزود: در این شرایط مهم‌ترین پرسش آن است که ایران در فضای عدم‌اجرای تعهدات اعلام شده از سوی مقامات اجرایی کشور چه الگوی رفتاری‌ای را در پیش خواهد گرفت؟ برگزاری کمیسیون معاونان وزرای خارجه ایران و گروه1+5 نشان داد که اینگونه اجلاسیه‌ها نمی‌تواند اهداف مورد نظر ایران را در چار‌چوب برجام تأمین کند. 

ابراهیم متقی اضافه کرد: بنا براین پرسش دیگری وجود دارد که آیا ایران می‌تواند روند جدیدی را در پیش گیرد که منجر به افزایش قابلیت‌های هسته‌ای کشورمان در مقیاس راهبردی شود؟

استاد و عضو هیات علمی دانشگاه تهران در توضیح این سوالات اظهار داشت: چنین روندی نه‌تنها به‌عنوان گزینه رفتاری ساختار بروکراتیک و اجرایی ایران محسوب نمی‌شود بلکه اجرای آن نمی‌تواند هزینه‌های غیرقابل پیش‌بینی پر مخاطره‌ای را برای کشور ایجاد کند. 

وی افزود: نتیجه چنین وضعیتی را می‌توان فعال‌سازی‌ حوزه دیپلماتیک در فضای کشورهای اروپایی، روسیه و چین برای ایجاد شرایطی دانست که ایران بتواند همکاری‌های متقابل اقتصادی را به موازات الگوهای پیش‌بینی شده در فرایند تنظیم برنامه جامع اقدام مشترک تحقق بخشد.

استاد و عضو هیات علمی دانشگاه تهران به رفتار حاکمیت و کنگره آمریکا گفت: الگوهای رفتاری کنگره آمریکا در برخورد با ایران ماهیت سختگیرانه‌تری خواهد داشت. کارگزار سیاست خارجی آمریکا نیز  در کابینه ترامپ از الگوی کنش پرشدت در برخود با موضوع برجام و برنامه هسته‌ای ایران بهره نمی‌گیرند.

وی افزود: ادبیات به کار‌گیری شده توسط رکس تیلرسون وزیر امورخارجه، جیمز ماتیس وزیر دفاع و توماس باسرت مشاور امنیت ملی نشان می‌دهد که آنان با رویکرد «بنون» مشاور امور راهبردی ترامپ دارای مواضع نسبتا مشابهی هستند. 

ابراهیم متقی اضافه کرد: آنان از الگوی همکاری کم‌شدت و محدود در ارتباط با برجام بهره می‌گیرند.امید است که چنین فرایندی بتواند زمینه کاهش تحریم‌ها را از طریق فرایند دیپلماتیک فراهم آورد درحالی‌که واقعیت دیگری نیز وجود دارد که اگر کشوری قابلیت‌های خود را به‌گونه‌ای نامتوازن در فرایند هرگونه قراردادی واگذار کند، نتیجه راهبردی مؤثری به‌دست نخواهد آورد.

برجام ابراهيم متقي تحريم