پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب امریکا، اعمال فشار بر تهران را شدت خواهد بخشید. دولت ایران برای اجرای مطالبات آژانس بین المللی انرژی اتمی در زمینه چشم پوشی از حجم مازاد آب سنگین اعلام آمادگی کرده است تا توافق هسته ای منعقده با شش کشور میانجی گر بین المللی نقض نشود. ارسال «بخشی از حجم آب سنگین» به عمان، پاسخی بود به انتقادات آژانس بین المللی انرژی اتمی که تهران را به افزایش حجم آب سنگین، فراتر از حد نصاب تعیین شده، متهم کرده بود. هشدار آژانس بین المللی انرژی اتمی، در زمینه ای از فراخوانی های دونالد ترامپ در امریکا در رابطه با اجرای وعده پیش از انتخاباتی اش پیرامون ناکام گذاشتن «توافق هسته ای فاجعه آمیز» با تهران اعلام شد. 

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «پارس»، نشریه «کامرسانت» چاپ روسیه نوشته است: اگرچه، واشنگتن قصد ندارد از این توافق امتناع کند، اما تلاش خواهد کرد تا شرایط اساسی آن را بازبینی کند. این امر احتمال دارد، پاسخ متقابل در تهران را در پی داشته باشد که با این توافق مخالف هستند و بحران هسته ای ایران را به دستور کار بین المللی باز گرداند.

بهروز کمالوندی، سخنگوی رسمی سازمان انرژی اتمی ایران، خبر داده که تهران مانند سابق، به طور دقیق، مطالبات آژانس بین المللی انرژی اتمی را که روند اجرای توافق پیرامون حل و فصل بحران هسته ای ایران را تحت کنترل خود دارد، اجرا می کند. این مقام ایرانی گفت: «براساس توافق هسته ای، ما باید حجم مازاد آب سنگین خود (یکی از عناصر اصلی در چرخه هسته ای بسته در راکتورها) را به خارج از کشور ارسال کنیم. تا به امروز، ما ٧٠ تن از آب سنگین خود را به فروش رسانده ایم و مذاکرات با کشورهای علاقه مند به خرید حجم باقی مانده آب سنگین نیز ادامه دارد». او بر قاطعیت تهران در اجرای تعهدات خود در چارچوب برنامه جامع اقدامات مشترک (برجام) تاکید کرد که در تابستان سال ٢٠١٥ میلادی، با شش میانجی گر بین المللی (امریکا، روسیه، فرانسه، بریتانیای کبیر، چین، آلمان) امضا شده است. در همان روز، تلویزیون ایران نیز از ارسال «مقداری از حجم آب سنگین» به عمان خبر داد.

این سخنان صلح جویانه در پی نشست هفته گذشته شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین ایراد شد که زنگ خطری بود برای تهران. یوکیا آمانو، دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی، که در این نشست سخنرانی کرد، در رابطه با نقض شرایط برجام از سوی ایران به شدت ابراز نگرانی کرد. آقای آمانو اشاره کرد: «از لحظه آغاز اجرای برجام، این دومین بار است که حجم ذخایر آب سنگین در ایران از ١٣٠ تن تجاوز کرده است». در این رابطه، دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی تهران را به عدم نقض شرایط توافق فرا خواند.

در چارچوب توافق با شش میانجی گر بین المللی، طرف ایرانی باید تعداد سانتریفیوژهای غنی سازی اورانیوم را به یک سوم (تا ٦ هزار دستگاه) برساند، دسترسی آژانس بین المللی انرژی اتمی به تاسیسات هسته ای خود را آزاد بگذارد و مراقب باشد تا حجم آب سنگین مورد استفاده در راه اندازی راکتور تحقیقاتی مدرنیزه شده در اراک از ١٣٠ تن فراتر نرود (بعد از آغاز بهره برداری از این راکتور، حجم تعیین شده برای تهران ٩٠ تن می باشد).

اتم تدافعی ایران

تخطی تهران در اجرای یکی از شرایط اصلی برجام با مباحثات داغ پیرامون آینده «توافق هسته ای قرن» با ایران بعد از ٢٠ ماه ژانویه و به قدرت رسیدن دونالد ترامپ، ٤٥ مین رئیس جمهور امریکا، مصادف شد. گفتنی است که این نامزد جمهوری خواه در جریان تبلیغات پیش از انتخاباتی خود، قاطعانه اعلام کرده بود که در صورت پیروزی، توافق هسته ای با ایران را «پاره خواهد کرد». به اعتقاد دونالد ترامپ، شکل کنونی برجام حاوی نرمش های یک طرفه جدی به سود تهران است و امنیت منافع ملی امریکا را تامین نمی کند و در این میان، برای اسرائیل، متحد اصلی امریکا در خاور نزدیک، نیز تهدید جدی بشمار می رود. 

ولید فارس، مشاور دونالد ترامپ در گفتگو با «بی بی سی» گفت: «ناکام گذاشتن توافق – قطعا عبارت بسیار تندی است. ترامپ توافقنامه را برخواهد داشت، آن را بازبینی خواهد کرد، به کنگره ارجاع خواهد داد و از ایرانی ها اعمال چند شرط و یا تغییر آنها در مفاد توافقنامه را درخواست خواهد کرد و بعد از آن نیز مسائل بحث و بررسی خواهند شد». 

اگرچه، دولت جدید در کاخ سفید قصد ندارد به طور کامل از توافق هسته ای با تهران امتناع کند، اما احتمال دارد، تلاش هایش برای بازبینی آن به بروز بحران جدیدی در زمینه امنیتی منجر شود و پیامدهای غیر قابل پیش بینی را به همراه داشته باشد. 

آندری باکلیتسکی، مدیر برنامه های مطالعات سیاسی روسیه در مرکز «روسیه و منع گسترش تسلیحات کشتار جمعی»، می گوید: «اگرچه، دونالد ترامپ برنامه جامع اقدامات مشترک را «بدترین توافق در تاریخ» نامیده است و وعده «برهم زدن این توافق وحشتناک با ایران» را داده است، اما ظاهرا، فسخ برجام اولویت او نیست. به احتمال زیاد، می بایست در انتظار تلاش های این دولت برای دریافت شرایط سودمندتر از تهران باشیم». 

در این میان، به اعتقاد این کارشناس، حتی چنین سیاستی نیز می تواند واشنگتن و تهران را به سمت رویارویی جدیدی سوق دهد که سیاستمداران بانفوذ در دو پایتخت نیز با آن مخالفتی نخواهند کرد.

در شرایط نبودن خطر وتو که در دوران ریاست جمهوری اوبامای دموکرات مطرح بود، اکثریت جمهوری خواهان در کنگره امریکا این قدرت را دارند تا قانونی را وضع کنند که عملا، به مشارکت واشنگتن در توافق هسته ای با ایران پایان دهد. 

آندری باکلیتسکی می گوید: «چنین سناریویی منتقدان در ایران را به وجد خواهد آورد که از همان ابتدا، هشدار داده بودند که نباید به امریکا اعتماد کرد و باید قوه هسته ای کشور را ارتقاء داد». 

ماکسیم سوچکوف، کارشناس شورای روسیه در امور بین الملل، نیز با او هم عقیده است: «بعید به نظر می رسد که توافق با ایران لغو شود که دولت اوباما سرمایه گذاری های سیاسی بسیاری در آن کرده است، اما قطعا، مساله مربوط به بازبینی آن با هدف تطابق بیشتر آن با منافع امریکا و اسرائیل مطرح خواهد شد».

احتمال دارد، یکی از پیامدهای تلاش برای بازبینی توافق هسته ای با تهران، تغییر اوضاع در سیاست داخلی در ایران باشد که موقعیت اصلاح طلبان به ریاست پرزیدنت حسن روحانی را تضعیف خواهد کرد و مواضع اصول گرایان را تحکیم خواهد بخشید. ماکسیم سوچکوف به نشریه «کامرسانت» گفت: «مباحثاتی که چه قبل و چه بعد از امضای توافق هسته ای با شش میانجی گر بین المللی در جمهوری اسلامی ایران مطرح بود، نشان می دهد: در این کشور مانند سابق، نیروهای بانفوذی وجود دارند که خواهان خروج از برجام هستند و آن را خیانت به منافع ملی می دانند. اگر سیاست عادی شدن روابط با امریکا و غرب که پرزیدنت [آقای] روحانی و اطرافیانش بر آن تکیه دارند، نقش بر آب شود، در آنصورت، احتمال دارد که پاندول به طرف دیگری بچرخد. آنوقت، در چنین موقعیتی، جهان با موج جدیدی از بحران هسته ای ایران مواجه خواهد شد».

 

آژانس بین المللی انرژی اتمی کامرسانت آب سنگین دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب امریکا