پشت پرده سکوت سیاسی عارف چیست؟

فراکسیون امید با ریاست محمدرضا عارف این روزها شدیدا زیر تیغ انتقادات اصلاح‌طلبان قرار دارد. حالا نه تنها از بی‌تجربگی نمایندگان امید شکایت می‌شود بلکه از به اصطلاح ژنرال جریان اصلاحات که در مجلس حضور یافته نیز انتقاد می‌شود که چرا نمود و فعالیت خاصی در مجلس ندارد و به طور واقعی نقش یک ژنرال را بازی نمی‌کند.

چند روز پیش بود که مصطفی کواکبیان در برنامه تلویزیونی «دست خط»‌ حضور یافت و علت برخی از فعالیت‌های غیرمتعارف اعضای فراکسیون امید در مجلس را بی‌تجربگی عنوان کرد. به طور ویژه منظور وی نطق جنجالی فاطمه حسینی در زمان حضور وزیر ارتباطات در مجلس بود که خارج از دستور کار جلسه علنی خانه ملت انجام شد.[1] البته کار فراکسیون امید از این موارد نیز گذشته و الهه کولایی اخیرا خبر داده که لیست امید با رانت و پول بسته شده که چنین شکلی به خود گرفته است. [2]پیش از این نیز این نظریه در جریان اصلاحات مطرح بود که به خاطر اینکه نمایندگان این جریان سیاسی در مجلس بی‌تجربه و به قول آنان « دسته چندم»‌ هستند باید یک مدیریت قوی بالای سر آنان باشد و موضوع «پارلمان در سایه»‌مطرح شد که موجب اختلاف فعالین این جریان با یکدیگرشد.[3] اما به نظر می‌رسد که همه این موارد برای کنار زدن عارف از صدر امور بوده است.

اما این روزها بی‌عملی عارف در مجلس شورای اسلامی نیز مزید علت شده است تا سیل انتقادات به سمت وی روانه شود. از همین قرار بود که روزنامه اصلاح‌طلب آفتاب یزد از رئیس فراکسیون امید خواست که حداقل به طور نمایشی هم که شده خودی نشان دهد و در مجلس فعال شود.

این روزنامه در مطلبی با عنوان «آقای دکتر لطفاً کمی نمایش» با اشاره به جلسه رای اعتماد وزرای جدید نوشت:‌ « درست در زمانی که محمدرضا عارف، فرمانده امید، در معرض آماج حملات نیروهای خودی قرار گرفته بود و متهم به انفعال و عدم برخورداری از دانش مدیریت در منظومه سیاسی ایران شده بود، لشکر امید که به تازگی جان تازه در او دمیده شده است، متحد و منسجم میدان بهارستان را محاصره کرد و در مبارزه با گروهی به پیروزی متقنی دست یافت.»

بر همین اساس این روزنامه اصلاح‌طلب از عارف خواست که در یک سلسله تحرکات نمایشی با نمایندگان به گفتگو بنشیند و به ایراد نطق و بیان تذکر و اخطار بپردازد. این در حالی است که تصاویر منتشر شده از صحن خانه ملت حاکی از آن است که محمدرضا عارف در اغلب مواقع بر صندلی زمرد رنگ خود تکیه زده و بیشتر شنونده است تا گوینده. مشاهده این تصاویر، انفعال و سکوت عارف را به اذهان متبادر می‌کند.[4]

البته این موضع روزنامه زنجیره‌ای باعث واکنش عارف شد و وی در این باره گفت:‌ «حضور من در مجلس بیشتر صرف مدیریت فراکسیون امید می‌شود اما گاهی تصمیمات لحظه‌ای و فوری باید در مجلس گرفته شود که من احساس می‌کنم؛ وظایف من در این بخش است.»

وی در خصوص عملکرد خود در مجلس شورای اسلامی، گفت: «من هیچگاه در مجلس سکوت نداشته ام. بخشی از حضور در مجلس مربوط به طرح‌ها‌، لوایح و تذکر است که خوشبختانه فراکسیون امید در این زمینه مملو از نمایندگان برجسته و صاحب نظر است. ما علاقه‌مند هستیم که چهره‌های جدید و کمتر شناخته شده به صحنه بیایند و در این زمینه نیز فراکسیون امید تا به حال موفق بوده است.»[5]

منتقدان نشد و سایت اصلاح‌طلب «عصر ایران»‌ نیز در گزارشی با عنوان «‌ چرا عارف تماشاگر است؟» نوشت:‌«انتظار مردم از عارف همین است که او به جای علی مطهری و یا مسعود پزشکیان بار مجلس را به دوش بکشد. قطعا بسیاری از رای دهندگان به عارف به این نیت به او رای نداده‌اند که یک گوشه بنشیند و تماشاگر اتفاقات مجلس باشد.»[6]

این سایت به سئوالی که درباره عارف مطرح می‌کند اینگونه پاسخ می‌دهد:« به نظر می‌رسد او برای خود جایگاهی فراتر از نمایندگی مجلس تعریف کرده است. در حالی که او نماینده مردم است مانند دیگر نمایندگان. آنگونه که از شواهد پیداست نماینده مردم تهران منتظر یک اتفاق بزرگ است و اتفاقی که شاید در سال 1400 اتفاق بیفتد. رای دهندگان به عارف از او می‌خواهند تغییر رویه بدهد. تهرانی‌هایی که به معاون اول دولت اصلاحات رای داده‌اند از او نمی‌خواهند عارفانه سیاست ورزی کند. در فضای سیاسی باید سیاسی بود. »

در شرایطی که میان عارف و انحصارطلبان قدرت در جریان اصلاحات اختلافاتی وجود دارد اما عملکرد نمایندگان فراکسیون امید این جریان را نگران کرده است. کسانی چون صادق زیباکلام از تحلیل‌گران دو آتیشه اصلاح‌طلب بیان می‌کنند که عارف و حضرتی و امثال این افراد که به ژنرال های فراکسیون امید معروفند، بی‌عرضه هستند و حتی نتوانسته‌اند که یک کمیسیون در مجلس را در دست بگیرند و یک نطق کنند. از سوی دیگر نمایندگان اصلاح‌طلبی در مجلس حضور دارند که به قول روزنامه‌های این جریان هنوز بعد از چندین ماه از آغاز مجلس دهم میکروفن آن‌ها روشن نشده است. این موضوع شرایط حادی را در این جریان به‌وجود آورده است که می‌توان از آن به بحران ناکارآمدی نمایندگان فراکسیون امید حتی در جهت منافع جناحی سیاسی خود از آن یاد کرد که افکارعمومی آنرا به وضوح می‌بیند و خطر مشروعیت و مقبولیت سیاسی را برای این جریان به دنبال خواهد داشت.