جزئیات کشف شبکه خرید و فروش مقاله

دکتر شاهین آخوند زاده افزود: به تازگی گزارشی در مجله اشپرینگر نیچر به چاپ رسیده که از میان ۵۸۰ مقاله رد شده که دچار مشکل تقلب علمی هستند، ۵۸ مقاله ایرانی هستند.

وی افزود: ما این مقاله ها را بررسی کردیم و تیم متخصصی آنها را رصد کرده است و متوجه شدیم که این ۵۸ مقاله همگی از طریق یک شرکت نشر غیر قانونی که در زمینه خرید و فروش مقاله و پایان نامه فعالیت می کند در این انتشارات خارجی به چاپ رسیده است.

آخوندزاده یادآور شد: افرادی که در تهیه این ۵۸ مقاله نقش داشتند عمدتا دانشجو و غیر هیات علمی بودند اما این موضوع آنها را از اشتباه بزرگی که داشته اند مبرا نمی کند.

وی افزود: ما در وزارت بهداشت به شدت با موضوع پایان نامه ها و مقاله های تقلبی برخورد می کنیم و در رابطه با این ۵۸ مقاله هم تدابیر بسیار سخت گیرانه ای را به دانشگاه ها اعلام کردیم.

لغو ارتقاء اعضای هیات علمی متخلف

قائم مقام معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت گفت: به همه دانشگاه های علوم پزشکی که این افراد در آنجا حضور داشته اند نامه ای ارسال شده است که در صورتی که فردی به وسیله این مقالات ارتقاء پیدا کرده است، آن ارتقاء لغو می شود و اگر پرونده عضو هیات علمی در دست بررسی ارتقاء است آن ارتقاء متوقف می شود.

وی افزود: کمیته های اخلاقی دانشگاه ها جلسه تشکیل خواهند داد و با دانشجویان و استادانی که در این مقالات نقش داشته اند برخورد می کنند.

برگزاری جلسه اضطراری کمیته اخلاق کشوری در وزارت بهداشت

آخوندزاده گفت: همچنین فردا سه شنبه جلسه اضطراری کمیته اخلاق کشوری در وزارت بهداشت تشکیل جلسه خواهد داد و تدابیر لازم را برای برخورد با این مورد و موارد اینچنینی اتخاذ و با متخلفان به شدت برخورد خواهد شد. 

وی اظهار داشت: با اشپرینگر هم مکاتبه صورت گرفته است که چرا از میان ۵۸۰ مقاله تنها نام ایران در اخبار آن ناشر درج شده است. البته اشپرینگر یک خبر جدید در این زمینه قید کرده است که این مقالات در مجموع دچار اشکال بوده اند و می دانیم که این اشکال نماینده جامعه علمی ایران نیست.

قائم مقام معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت اضافه کرد: باید تاکید کنیم که این مقالات به هیچ عنوان نماینده جامعه علمی کشور با سالانه ۲۰ هزار مقاله در علوم پزشکی نیستند اما با توجه به اینکه خصومت علیه نظام جمهوری اسلامی به طور واضح وجود دارد باید مراقب باشیم که حتی کارهای خاکستری هم انجام ندهیم چه برسد به کارهای نادرست.

وی درباره شناسایی این شبکه خرید و فروش مقالات علمی در خارج و داخل گفت: ما به وزارت علوم هم اعلام کردیم که چه برخوردهایی را با این افراد که این ۵۸ مقاله را منتشر کرده اند، خواهیم داشت.

کشف سه ردپای داخلی و خارجی درباره ۵۸ مقاله تقلبی

آخوندزاده اظهار داشت: سه رد پا در این شبکه پیدا شده است که یکی از آنها این است که بخش عمده ای از این ۵۸ مقاله، متعلق به دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران بوده است. ردپای دیگر این بوده که یک نفر از داخل کشور ناشر «اشپرینگر» را از این تخلف مطلع کرده در حالی که ناشر متوجه این تخلف نشده بود.

وی افزود: ردپای دیگر اشکال کار ناشر بوده است. به طور معمول وقتی مقالاتی برای یک مجله ارسال می شود مجله آن را برای داوری به یک داور شاخص آن رشته ارجاع می دهد. در مورد این مقالات مجله اعلام کرده که یک داور به ما پیشنهاد دهید، شرکت مورد نظر یک ایمیل تقلبی از یک داور بین المللی را به ناشر معرفی کرده است. در واقع به ناشر نیز کلک زده و داوری مقالات در ایران انجام شده است.

قائم مقام معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت افزود: اشکال دیگر ناشر این بوده است که بیشتر این ۵۸ مقاله در فاصله دو هفته از دریافت، مورد پذیرش ناشر قرار گرفته اند که این موضوع در هیچ نشریه ای در دنیا امکان پذیر نیست و این نشان می دهد که افرادی که این مقالات مشکل دار را به چاپ رسانده اند یک شریک خارجی دارند.

برخوردهای حقوقی و قضایی با متخلفان

وی به ردپای دیگر این مسئله اشاره کرد و گفت: کار اشتباه دیگر ناشر این است که بر اساس اصل همه مجلات، پس از مورد قبول واقع شدن یک مقاله امکان تغییر نام افراد وجود ندارد، اما در مورد این ۵۸ مقاله اسامی پس از پذیرش تغییر کرده است . همچنین مورد دیگر این بوده که در صورت اثبات شباهت های متنی یک مقاله به کل رد می شود اما شباهت ها در مورد این مقالات نادیده گرفته شده و پس از انتشار، ناشر هشدار داده است.

آخونده زاده تاکید کرد: این شبکه اکنون شناسایی شده است و بخش های مختلف قضایی و حقوقی در حال کار بر روی آن هستند و به زودی برخوردهای شدیدی با این افراد صورت می گیرد.

چندی پیش تعدادی از نشریات وابسته به نیچر ۵۸ مقاله دانشمندان ایرانی را بخاطر دستکاری توسط نویسندگان تعلیق کرد. بر اساس مقاله ای که در سایت هفته نامه علمی nature، به چاپ رسیده، در ۵۸ مقاله که توسط ۲۸۲ پژوهشگر ایرانی نوشته شده، نشانه‌هایی دال بر وجود تبانی در روندهای ارزیابی علمی و انتشار آنها یافت شده است.