اندر حکایت مظلومیت محیط بانان این مرز و بوم

محیط‌بان فردیست که بر اساس قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست و بر اساس آیین‌نامه و دستورالعمل ناشی از آن  حافظ عرصه های طبیعی سرزمین است. کار محیط بانان با مشقت های زیاد روبروست. محیط بانان وظیفه حفاظت از 11 درصد خاک کشور را که مناطق حفاظت شده محسوب می شوند، برعهده دارند. کمبود نیروی انسانی یکی از مهمترین موضوعاتی است که حوزه محیط بانی کشور با آن روبروست و برای جبران این کمبود باید برنامه های جدیدی از جمله استفاده از تجهیزات نوین برای حفاظت بهره گرفته شود چرا که محیطبانان باید مسلح به سلاح، مدرج به درجه و ملبس به لباس باشد که بتوانند حفاظت کنند. در حقیقت، تجهیزات این محیط بانان باید تکمیل باشد.

 آنچه که امروز بر سر محیط بان هرمزگانی آمده است نشان از محرومیت و مظلومیتی دارد که سال‌هاست بر محیط زیست و حافظان آن تحمیل شده است. مدتهاست که وعده هایی برای بهبود وضعیت محیط بانان داده شده است اما همچنان برای استفاده از سلاح در جهت برخورد با متخلفین محدودیت های قانونی دارند.

درهمین راستا سید محمد مجابی معاون توسعه مدیریت، حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: محیط بانی از اهمیت بسیاری برخوردار است، چرا که مسئولیت های متعددی برای آنان از جمله گزارش تغییرات در محیط و ترویج مشارکت مردمی و آموزش در نظر گرفته شده است.

وی با اشاره به حفاظت و برخورد با جرائم محیط زیستی به عنوان مهمترین مسئولیت محیط بانان افزود: تخلفاتی که محیط‌بانان با آن مقابله می کنند شامل تخریب، آلودگی، شکار و صید غیرمجاز و... است. متاسفانه حجم زیادی سلاح مجاز و غیرمجاز در اختیار متخلفین است و انتظار داریم پس از ارتکاب تخلف و ارائه گزارش آن به دستگاه قضایی مجوز حمل سلاح متخلفین باطل شود.

وی ادامه داد: با توجه به قانون تمام نیروهای در اختیار نیروهای مسلح در قالب یگان شکل می گیرند بر همین اساس در دولت یازدهم دستورالعمل یگان حفاظت توسط ستاد کل نیروهای مسلح ابلاغ و دستورالعمل خدمتی محیط بانان ابلاغ شد.

مجابی درخصوص بکارگیری سلاح توسط محیط بانان گفت: بر اساس قانون نحوه بکارگیری سلاح باید استفاده از اسلحه مشروع باشد. محیط بانان ضابطین دادگستری هستند و در مبارزه با جرم باید امکانات لازم داشته باشند بر همین اساس پیگیر هستیم با تقدیم لایحه ای به مجلس و توافق نمایندگان بر اساس قانون حمل سلاح، محیط بانان بتوانند از سلاح استفاده کنند.

وی افزود: در دولت یازدهم تعداد پست های محیط بانی تا سه برابر افزایش پیدا کرد و مقرر شده در برنامه ششم توسعه اجازه استخدام محیط بانان صادر شود. درحال حاضر 300 میلیون هکتار عرصه مورد حفاظت داریم که توسط 2600 محیط بان حفاظت می شود. همچنین باید از دوربین ها استفاده کنیم تا تمامی تخلفات ثبت شود و متخلفین مستند مورد پیگرد قرار گیرند.

وی ادامه داد: 1800 نفر از محیط بانان یعنی بیش از نیمی از جمعیت آنها آموزش های مختلفی دریافت کرده اند و دوره فرماندهی آنها در خارج کشور انجام شده است که به دنبال تداوم این دوره ها هستیم. در دولت یازدهم اقدامات خوب و کم سابقه در زمینه حمایت از محیط بانان انجام شد. برای بهبود  معیشت محیط بانان، در خرداد 94 در جلسه هیات دولت پرداخت سختی شرایط کار محیط بانان به طور کامل به تصویب رسید. دولت برای بهبود دریافتی های محیط بانان 3000 امتیاز سختی کار که بالاترین امتیاز سختی کار است برای آنان در نظر گرفته است.

وی تاکید کرد: برای واکنش سریع و برخورد به موقع باید از امکانات مختلفی از جمله موتور و خودروهای مناسب بهره بگیریم. درحقیقت باید امکانات متناسب با حفاظت از مناطق داشته باشیم.

بر اساس این گزارش، طبق استاندارهای جهانی به ازای هر 4هراز هکتار در عرصه طبیعی یک محیط بان برای حفاظت آن تعیین می شود. این در حالی است که ایران چندین برابر کمتر از استاندارد جهانی محیط بان دارد. در ایران به دلیل تعداد اندک محیط بانان، به ازای هر 40 هزار هکتار یک محیط بان وجود دارد و این مسئله عرصه حفاظت از زیست بوم را برای 2700محیط بان ایرانی دشوار کرده است  تعداد محیط بانان در کشور با وجود مسئولیت های فراوانی که این دوستداران طبیعت دارند، کافی نیست. از آنجائیکه محیط بانان در منطقه به صورت شبانه روزی باید حضور داشته باشند،  میزان شیفت‌های کاری آن ها در مناطق تحت حفاظت به لحاظ کمبود نیروی انسانی، بیش از چیزیست که باید باشد. 

حمایت از حقوق محیط بانان، مهمترین دغدغه‌ حافظان محیط زیست کشور

هر شغلی مشکلات خاص خود را دارد و محیط بانی نیز بی‌نصیب از این مشکلات نیست. هم اکنون، بزرگترین مشکل و دغدغه ای که برای محیط بانان وجود دارد، امنیت شغلی است. با وجود حجم بالای کاری محیط بانان، دستمزد آن ها از متوسط جامعه بسیار پایین تر است. با وجود اینکه  3000 امتیاز سختی کار در حقوق محیط بانان  دو ماه گذشته تصویب شد و حدودا 250 هزار تومان برای محیط بانان در نظر گرفته شد، متاسفانه در برخی استان ها هنوز اجرا نشده است.

یکی دیگر از دغدغه های مهم محیط بانان  در شرایط فعلی بحث حفاظت از عرصه های طبیعی در برابر زمین خواران است. بنابراین، لازم است  منابع طبیعی در این موضوع ورود کند و مانع سوء استفاده برخی افراد سودجو شود. محیط بانان همواره با خطرهای زیادی مانند درگیری مسلحانه، عبور از مسیرهای سخت، زندگی در مناطق بیابانی، کوهستانی، مواجهه با مواد سمی، تله های انفجاری و آتش سر و کار دارند. بنابراین، حمایت از آن ها باید در الویت  برنامه های اصلی دولت قرار گیرد.

توپ حل بخش مهمی از مشکلات محیط‌بانان در زمین مجلس است تا با تصویب قوانین لازم زمینه را برای فعالیت مطمئن محیط‌بانی هموار سازنند و انتظار در باره این مهم از مجلس دهم بسیار است.