ردپای داروهای ماهواره‌ای در عطاری‌ها و سوپرمارکت‌ها

خانم جوانی وارد داروخانه می شود، بروشور دارویی را به داروساز داروخانه نشان می دهد و از دکتر داروساز می خواهد که در خصوص کیفیت این دارو اظهارنظر کند.

دکتر داروساز بعد از چند دقیقه بررسی بروشور با تعجب می گوید که تا کنون این دارو را ندیده و اطلاعی از کارایی آن ندارد.

خانم جوان با ناراحتی می گوید که دارو را با توجه به تبلیغ ماهواره از طریق شماره تلفنی که در آن اعلام شده بود خریداری نموده ولی پس از مصرف کمی از آن دچار عوارض جانبی جدی شده است.

دکتر محمود هادی پور، داروساز می گوید: بسیاری از مردم تحت تاثیر تبلیغات ماهواره ای برای دریافت دارویی خاص به داروخانه مراجعه می کنند ولی عمده داروهایی که در شبکه های ماهواره ای تبلیغ می شود در فهرست رسمی دارویی کشور ثبت نشده و از طریق داروخانه ها قابل ابتیاع نیست.

خانم میانسالی که مبلغ بالایی برای یکی از کرم های لاغری هزینه نموده، تجربه خود را اینگونه بیان می کند: مدت ها بود که از چاقی موضعی رنج می بردم و حتی تصمیم داشتم که به جراحی متوسل شوم. تا اینکه در یکی از شبکه های ماهواره ای تبلیغی از ژل موضعی لاغری دیدم که ادعا می شد بسیار تاثیر گذار است.

وی ادامه می دهد: از طریق تلفن همراه اعلام شده پیامکی ارسال کردم که بعد از یک روز دختر جوانی با من تماس گرفت و  بعد از هماهنگی، ژل را به آدرس من ارسال کرد. بعد از مصرف دو بسته از این دارو اثر خاصی ندیدم ولی فروشنده اصرار داشت که اثر این دارو بعد از حداقل ۸ ماه ظاهر می شود. تا کنون ۶ بسته از این ژل خرداری کرده ام ولی نتیجه ای حاصل نشده است.

دکتر هادی پور معتقد است که تبلیغات ماهواره ای عمدتا در دو زمینه درمانی پررنگ هستند. اول؛ درمان مشکلاتی که در جامعه تابو هستند و مبتلایان به مشکل علاقه ای به مراجعه به پزشک و مطرح کردن ناتوانی خود ندارند. در این موارد خود درمانی جایگزین درمان علمی می شود و فرصتی برای عرضه مستقیم دارو زیر بمباران تبلیغات فراهم می گردد. دوم، بیماری هایی هستند که در جامعه شایع بوده و اشتیاق فراوانی به درمان های جدید میان مبتلایان مشاهده می شود.

خانم مسنی ادعا می کند که از طریق یک کانال ماهواره ای با داروی خود آشنا شده و آن را به قیمت بالایی از عطاری خریداری کرده است، حال آنکه این دارو با نام های تجاری دیگر به قیمت بسیار ارزانی در داروخانه موجود بوده است.

دکتر هادی پور در خصوص کیفیت داروهایی که در ماهواره تبلیغ می شوند، می گوید: این داروها سه دسته اند. دسته اول مکمل هایی که تاییدیه های معتبر دارند و توسط متولی سلامت کشور تایید شده اند که عمدتا برای افزایش فروش و ایجاد انگیزه به نام تجاری خاص تبلیغ می شوند. دسته دوم داروهایی که تاییدیه جهانی معتبر دارند ولی مجوز متولی سلامت کشور را دریافت نکرده اند. دسته سوم داروها و مکمل هایی هستند که توسط هیچ مرجع علمی کارایی آنها ثابت نشده است.

بررسی ها نشان می دهد که داروهای ماهواره ای عمدتا در عطاری ها و شرکت هایی که تلفن تماسشان از طریق تبلیغات اعلام می شود قابل دسترسی هستند. دامنه توزیع برخی از این مکمل ها به سوپرمارکت ها هم کشیده شده است. برخی از پزشکان هم اخیرا به تجویز این قبیل داروها روی آورده اند.

با این وجود به صورت جدی اطلاع رسانی در خصوص مصرف این قبیل داروها انجام نمی شود. افزایش مصرف داروهای ماهواره ای در جامعه از یک سو می تواند به افزایش هزینه های سلامت منجر شود و از سوی دیگر می تواند مخاطراتی برای سلامت مردم به همراه داشته باشد. پس لازم است که متولیان سلامت جامعه این موضوع را جدی بگیرند و برای حل مشکل برنامه ارائه دهند.