مثلث آلودگی هوا، بنزین یورو۲ و دلال‌ها

در حالی که موضوع اصلی آلودگی هوا از طریق این نوع سوخت فسیلی نه در خود بنزین بلکه در ردپای دلال‌های واردات مشاهده می‌شود، چون منافع اقتصادی آنها در کنار بازی‌های سیاسی باعث شده اکنون گرفتاری زیادی به دلیل سوخت بدون کیفیت داشته باشیم.

به‌طور کلی همه می‌دانیم چندی پیش در دولت قبلی یک‌سری پروژه‌های تولید بنزین در کشور اجرایی شد که در آن افزایش کمیت و کیفیت فرآورده‌های نفتی لحاظ شده بود که نهایتا در این پروژه‌ها توانستیم برخی پروژه‌های بنزین‌سازی را در کشور انجام دهیم و شاهد ارتقای کیفیت بنزین تولیدی داخل کشورمان بودیم. به این صورت که بخشی از تولید ایران از استاندارد یورو2 به استاندارد یورو4 ارتقا یافت. این درحالی بود که در این زمان جهت تامین کمبود بنزین از توانایی پتروشیمی‌ها نیز استفاده شد و عملا بنزین در حد یورو3 و یورو4 تولید و عرضه شد.

این پیشرفت قابل ملاحظه در صنعت تولید بنزین در حالی شکل گرفت که همزمان باعث حذف حجم قابل توجهی از منافع اقتصادی دلال‌ها و واردکنندگان رانتی شد. از این رو این گروه با استفاده از بازی‌های سیاسی و البته ارائه گزارش‌های غیرکارشناسی توانستند مصوبه‌ای علیه ادامه این روند و پیشرفت در خردادماه سال 1393 به دست آورند تا نه تنها زمینه افزایش آلایندگی بنزین بلکه توقف پروژه‌های ملی مانند پروژه ستاره خلیج فارس را ایجاد کنند.

بنابراین تولید بنزین پتروشیمی‌ها حذف شد و برای تامین نیاز داخلی روند واردات بنزین روبه فزونی گذاشت و دستگاه‌های مربوط مثل استاندارد موظف به کنترل کیفیت محموله‌های وارداتی شدند تا بنزین یورو4 در هشت کلانشهر توزیع و مورد استفاده قرار گیرد، اما اکنون که دوباره آلودگی هوا افزایش یافته و برخی رسیدگی‌های دقیق‌تر انجام شده است، می‌بینیم بنزین وارداتی نه تنها یورو4 نبوده بلکه کیفیت و استاندارد یورو2 را هم ندارد. چون برای بالا بردن اکتان از موادی در آنها استفاده شده که از 20 سال پیش در سطح بین‌المللی ممنوع شده است. هرچند هرگز این محموله‌ها از طریق تولیدکننده به خاک ایران نرسیده و ردپای انبارهای غیراصولی و نامعتبر که دلال‌ها برای بارگیری محموله‌ها از آن استفاده کرده‌اند، دیده شده است؛ پس آلودگی هوا نه در بنزین بلکه در مخازن واسطه‌ها و دلال‌های واردکننده بنزین بدون کیفیت کشور است.