بِخَر و بِبَر

ß خرید بعد از زیارت

بازار رضا مشهد

همزمان با تخریب اطراف حرم مطهر و بخشی از بازار بزرگ مشهد که در سال ۱۳۵۴ انجام گرفت، این بازار برای جایگزین کردن کسبه با طرح و نقشه ای از اجزا و عناصر معماری اسلامی بنا شد. ابتدای این بازار از فلکه بیت المقدس آغاز شده و به میدان ۱۷ شهریور منتهی می شود. در بازار رضا که بزرگترین مرکز خرید مسافران و زائران به شمار می آید، انواع اجناس و سوغات، از قبیل انگشترهای عقیق و فیروزه و طلا و نقره و همچنین انواع عطریات، زعفران، نبات، پوستین، مهر و سجاده و تسبیح، لباس، بدلیجات و… به فروش می رسد.

ß خرید در بازاری با رکورد جهانی

بازار تبریز

بازار تبریز که قدمت آن به قرن چهارم هجری قمری می رسد، یکی از بزرگترین و مهمترین بازارهای سرپوشیده در سطح ایران و قاره آسیا به شمار می رود. این بازار با مساحتی حدود یک کیلومتر مربع، بزرگترین بازار سرپوشیده جهان است. بازار تبریز در مرداد ماه سال ۱۳۸۹ خورشیدی به عنوان نخستین بازار جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این بازار از بازارچه ها، تیمچه ها، سراها و کاروانسراهای متعددی تشکیل یافته است. پیش تر به جهت قرار گرفتن شهر تبریز بر سر چهارراه جاده ابریشم و گذر روزانه هزاران کاروان از کشورهای مختلف آسیایی، آفریقایی و اروپایی از آن، این شهر و بازار آن از رونق بسیار خوبی برخوردار بوده است. سبک معماری، آرایش مغازه ها، تیمچه ها، کاروانسراها، دالان ها، راسته ها، انواع مشاغل و وجود تعدادی مدرسه و مسجد که پیشینه تاریخی دارند، بازار تبریز را نمونه عالی یک محیط تجاری و معماری اسلامی و شرقی کرده است.

ß خرید در شرقی ترین گوشه خزر

اسکله و بازارچه ساحلی بندر ترکمن

مجتمع گردشگری اسکله و موقعیت اقتصادی حمل و نقل دریایی بندر ترکمن موجب شده تا به منظور برقراری ارتباط با جمهوری ترکمنستان و بنادر کشور، اسکله تجاری در این شهرستان ایجاد شود. ایجاد بازارچه ساحلی علاوه بر ایجاد اشتغال برای مردم منطقه باعث جذب توریست و گردشگرانی از استان خراسان، سمنان، مازندران و حتی تهران و سایر نقاط ایران شده است. این بازارچه فرصتی جهت عرضه صنایع دستی منطقه و آشنایی گردشگران با این صنایع است. دوشنبه بازار بندر ترکمن از دیدنی های این شهر ترکمن نشین است که در آن صنایع دستی ترکمن به ارزان ترین قیمت عرضه می شود. هر ساله تنها در تعطیلات نوروز بیش از یک میلیون گردشگر داخلی از بندر ترکمن، جزیره آشوراده و اسکله و بازارچه گمرکی آن بازدید می کنند. فرش ترکمنی، پشتی ترکمنی، روسری های زنانه و صنایع دستی ترکمن ها، مهمترین سوغاتی این شهر هستند.

ß خرید با لهجه خلیج فارس

پنجشنبه بازار میناب

پنجشنبه بازار میناب یکی از قدیمی ترین بازارهای استان هرمزگان است و بعضی معتقدند که این بازار بیش از ۵۰۰ سال قدمت دارد. در گذشته ای نه چندان دور روزهای پنجشنبه هزاران نفر از نقاط مختلف در شرق استان هرمزگان راهی میناب می شدند تا در آنجا به خرید و فروش اجناس بپردازند. محصولات کشاورزی، صنایع دستی، دام، طیور و ماهی خرید و فروش یا به صورت پایاپای معامله می شد. اصلی ترین فروشنده این بازار، زنانی هستند که برقع به صورت زده اند، پوششی سنتی دارند که از ورای آن فقط می توان چشم های زنان جنوبی را دید. اگر مسافر پنجشنبه بازار میناب شوید حتماً پیرمرد مینابی ترانه فائز را تغییر داده و با لهجه غلیظ برایتان خواهد خواند:

« خرید اومد که در بندر بهاره/ زمین از خون زارم لاله زاره… »

ß خرید بعد از اسکله

بازار قدیم قشم

بازار سنتی قشم از قدیم فعال بوده و امروز همچنان نقش عمده ای در عرضه انواع محصولات دارد و این بازار در مرکز شهر و در نزدیکی اسکله سنگی (شهید ذاکری) است. بازار قشم را باید یکی از جالب ترین بازارهای جنوب ایران دانست؛ هر چند که ساخت آن، زمان چندانی نمی گذرد، ولی به لحاظ موقعیت ویژه منطقه، این بازار از اهمیت جالب توجهی در مبادلات تجاری و دادوستد برخوردار است. بعضی از نقاط بازار قشم سرپوشیده است. نمونه هایی از این نوع بازار، در اکثر شهرهای جنوبی برپا شده است. شما به محض پیاده شدن از اتوبوس های دریایی که از بندرعباس می رساندتان به قشم، سر از این بازار در می آورید.

ß خرید در غرب خزر

بازار بزرگ ساحلی بندر آستارا

این بازار به عنوان یکی از مراکز مهم تجاری گیلان به شمار می رود، که از سال ۱۳۶۸ پس از بازگشایی مجدد مرز ایران با کشور تازه استقلال یافته جمهوری آذربایجان با نام « بساط یا تخته بازار» رونق گرفت و مشهور شد.

پس از استقبال هموطنان با خرید متوالی از این بازار، طرحی سنتی توسط شهردار وقت با بام های سفالین که بومی منطقه است، طراحی و احداث شد. در این بازار می توان انواع البسه متناسب با فصول سال، لباس ورزشی، لوازم آرایشی و بهداشتی، وسایل بازی کودکان، لوازم خانگی و وسایل تزئینی منازل تولید داخل و خارج کشور را به وفور و با نازل ترین قیمت پیدا کرد.

ß خرید با گنجعلی خان

بازار کرمان

بازار کرمان طولانی ترین بازار کشور است که از میدان ارگ این شهر شروع و به میدان مشتاقیه ختم می شود. هر بخش از بازار کرمان در زمان یکی از فرمانروایان این شهر ساخته شده و به خاطر برخی ویژگی هایش در ایران منحصر به فرد و دارای شهرت جهانی است. این بازار که به بازار گنجعلی خان هم شناخته می شود، یکی از مهمترین مراکز تاریخی و همچنین تجاری کرمان است به طوری که بیش از ۶۰ درصد آثار تاریخی این شهر را در خود جای داده است. در این بازار می توانید صفه عزاخانه، مسجد وکیل، مسجد گنجعلی خان، مسجد چهلستون و… را ببینید که شکل خاص هر کدام از آنها نشان دهنده دوره خاصی از معماری ایرانی است.

ß خرید با یاد شاه عباس

بازار قیصریه اصفهان

بازار قیصریه اصفهان یکی از بزرگترین و جالب ترین بازارهای ایران و جهان اسلام است. در بین بازارهای شهرهای بزرگ ایران کمتر بازاری از نظر تیپ معماری و عناصر متنوع آن، مانند بازار اصفهان سالم مانده و به همین جهت به شدت مورد توجه معماران و شهرسازان داخلی و خارجی قرار دارد. بازار قیصریه اصفهان از بزرگترین و مجلل ترین مرکز خرید و فروش در دوران صفویه بوده است. این بازار که هم اکنون بزرگترین مرکز عرضه صنایع دستی استان اصفهان است در سال ۱۰۲۹ هجری قمری (دوران صفویه) در شمال میدان تاریخی نقش جهان ساخته شد. بازار قیصریه یا شاهی در دوره صفویه مرکز فروش پارچه های گرانبها بوده و شرکت های تجاری خارجی نیز در آن حجره هایی داشته اند.

این بازار قسمت اصفهان جدید دوره صفویه را به شهر سلجوقی میدان کهنه آن روزگار (میدان قیام فعلی) متصل می کرده است. در سردر ورودی بازار بزرگ قیصریه چند تابلوی نقاشی است که در بالاترین قسمت آن دو مرد تیرانداز با نیم تنه شیر یا ببر و دم اژدها بر کاشی معرق که بیانگر صورت فلکی اصفهان (برج قوس) است دیده می شود. در دو طرف این سردر دو سکوی وسیع وجود دارد که در روزگار قدیم زرگران و جواهرفروشان بساط خود را روی آن پهن می کردند.

ß خرید از بچه های شط

بازار ته لنجی های آبادان

این بازار یکی از مهمترین مراکز خرید در شهرستان آبادان است که معروفیت کشوری نیز دارد. از طریق بازار ته لنجی ها، اجناس داخلی و خارجی فراوانی عرضه می شود و به همین علت روزانه هزاران نفر بازدیدکننده دارد. بازار « ته لنجی های آبادان» واقع در خیابان امام خمینی (ره) این شهر، داغ و مملو از جمعیت خریداران است. بازار ته لنجی ها، یا همان کالاهای مجاز همراه ملوانان، در اکثر شهرهای جنوبی برپاست. آبادان نیز یکی از این بازارهای محلی را دارد که در آن اجناس ارزان قیمت همراه ملوانان در مناطق نزدیک گمرک و لنگرگاه این شهر عرضه می شود.

ß خرید به تندی چاقو

بازار زنجان

ساخت بازار زنجان در دوران آغامحمدخان قاجار آغاز و در سال ۱۲۱۳ در زمان فتحعلی شاه قاجار خاتمه یافت و مساجد و سراها و گرمابه ها در سال ۱۳۲۴ به آن اضافه شده است. مجموعه بازار قدیمی به صورت یک خط مستقیم به عنوان بازار بالا و پایین به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم شده است. گستردگی جغرافیایی بازار زنجان و تنوع راسته ها، تعدد سراها و کاروانسراهای درون شهری در راسته های فرعی که هر کدام به نامی و به فعالیتی خاص اختصاص یافته و وجود مساجد فراوان گویای پویایی این مجموعه در طول زمان های گذشته و شرایط حاکم بوده است. این بازار طویل ترین بازار ایران هم هست.

ß خرید در چهارراه چهار بهار

دکه بازار چابهار

دکه بازار چابهار استان سیستان و بلوچستان جایی است که دارا و ندار در آن به کسب مشغولند. یک سو مغازه دارانی اند که سال هاست در این بازار فروشنده اند و سوی دیگر زنان کپرنشین و فقیری که برای تهیه حداقل زندگی دست فروشی می کنند.

غرفه های این بازار در ابعاد کوچک، چسبیده به یکدیگر و به صورتی چوبی ساخته شده اند و درست در کنار بلوار اصلی شهر و در امتداد ساحل دریا جلو رفته اند. در این بازار از شیر مرغ تا جان آدمیزاد را می توان یافت.

اجناس و فروشندگان دکه بازار چابهار نسبت به دیگر شهرهای ایران تفاوت ها و البته جذابیت های بسیار دارد که دلیل عمده آن نیز مجاورت با کشورهای هند و پاکستان است.

دکه بازار چابهار را در حالی ترک می کنید که هنوز این سرود بلوچی را زن کپرنشین در گوش تان زمزمه می کند:

از مرگ نمی ترسم

چون دریا در کنار من آرمیده است

خوشید باید بداند

که گرسنگی، کودکان مرا بزرگ خواهد کرد.

ß خرید با کریمخان

بازار وکیل شیراز

بازار وکیل شهر شیراز یکی از مشهورترین بازارهای سنتی و تاریخی ایران است. این بازار که به فرمان کریم خان زند (۱۱۷۲ ۱۱۹۳ ه. ق) ساخته شده، اکنون در مرکز شهر شیراز (شرق میدان شهدا) قرار گرفته است. (مسجد و حمام تاریخی وکیل نیز در کنار این بازار قرار دارند) ؛ بازار طویل خوش طرحی که از بهترین آثار کریم خان زند است و هنوز تقریباً سالم و پابرجای در شیراز باقیمانده. تمام کارهای بازرگانی، خرید و فروش کالاهای داخلی و خارجی و مبادلات پایاپای در حجره های این بازار انجام می گرفته است.

ß خرید در اوج  ارزانی

بازار قدیم درگهان

بازار سنتی درگهان در حال حاضر پر رونق ترین بازار جزیره قشم است که بیشتر روی فرش پوشاک تمرکز دارد و به دلیل واردات مستقیم تجار از مبدا، کالاها ارزان تر از سایر مراکز خرید بوده و عمده فروشی و توزیع کالا نیز در آنجا صورت می گیرد. مجتمع های تجاری جدید درگهان هم اینها هستند.

بازار مروارید درگهان، بازار صدف درگهان، بازار نگین، بازار زمرد، مجتمع دو دلفین، مجتمع تجاری نور، مجتمع اطلس و بازار بزرگ دریا.

ß خرید به یاد لارستان بزرگ

بازار قیصریه لار

این بازار بدون شک یکی از زیباترین و فاخرترین بناهای سراسر قاره آسیاست و می تواند با مجلل ترین فروشگاه های اروپا برابری کند. این بازار که به شکل صلیبی ساخته شده، شکل و طرح خود را حداقل در چهارصد سال اخیر حفظ کرده است. برخی معتقدند که سابقه تاریخی بازار لار به قبل از اسلام می رسد و برخی دیگر احداث آن را به صدر اسلام نسبت می دهند. قدر مسلم اینکه، بازار پیش از قدرت یافتن صفویه وجود داشته و در زمان شاه عباس، تعمیری بنیادین شده است. به احتمال زیاد سبک معماری بازار لار بر ساخت بازار چیت سازهای اصفهان، بازار بخارا و بازار وکیل شیراز اثر گذاشته است. از جمله موارد جالب توجه در طراحی بازار لار، جهت محورها یا راسته های آن است که می تواند متاثر از شرایط محیطی، به خصوص گرمی هوای ناحیه لارستان و جهت باد باشد. بازار قیصریه دارای ویژگی های چشمگیری است که در دیگر بازارهای قدیمی ایران نظیر آن دیده نمی شود. طاق های ضربی با این ارتفاع در سایر بازارهای قدیمی ایران دیده نمی شود. بلندی طاق ضربی در چهار سوق به ۱۸ متر می رسد و عظمت حشمت آمیز آن تاثیر اعجاب انگیزی در بیننده بر جای می گذارد. بر روی طاق ضربی چهار سوق بادگیر (خشیخان) ساده ای زده اند که باعث تهویه بازار می شود. به علت ارتفاع زیاد طاق چهارسوق، این تهویه به طور کامل انجام می گیرد، به همین جهت بازار قیصریه در تابستان ها دارای هوای فوق العاده خنک است. طاق عظیم ضربی چهارسوق که روی یک هشتی قرار دارد، پس از گذشت صدها سال کوچکترین خللی نیافته است و با آن شکوه نخستین چشم را می نوازد.

زندگی ایرانی/ شماره ۴۵/ فروردین ماه ۹۱/ صفحه۱۲۰