سپر موشکی آمریکا و نگرانی های روسیه

به گزارش پارس به نقل از فارس، آمریکا در سال های اخیر در چارچوب طرح گسترده خود برای ایجاد یک سامانه جهانی ضد موشکی از دوره بوش به دنبال استقرار یک سامانه ضد موشکی تحت عنوان سپر موشکی در اروپا یعنی در دو کشور لهستان و جمهوری چک بود، با این همه پس از روی کار آمدن اوباما، دولت دموکرات آمریکا در چارچوب بهبود روابط با روسیه طرح دفاع موشکی بوش را کنار نهاد و در عوض بر ایجاد یک شبکه از سامانه های ضد موشکی در چند کشور اروپایی مانند ترکیه، رومانی، لهستان و سواحل اسپانیا تاکید نمود. شواهد حاکی از آن است که آمریکا در کنار شرکای اروپایی خود بصورت جدی در حال پیاده کردن طرح هایش در این زمینه است. کما این که در سال ۲۰۱۱ میلادی مرحله اول استقرار سامانه ضد موشکی به پایان رسید. این اقدام امریکا و ناتو با اعتراضات شدید روسیه همراه بوده است.

این در حالی است که طبق گزارش ها، کمبود بودجه مالی و مشکلات فنی در کنار اولویت های جدید برای دفاع موشکی از خاک آمریکا، پنتاگون را ناگزیر به اعلام لغو برنامه استقرار مرحله آخر استقرار سپر موشکی در اروپا، یعنی بکارگیری انواع جدید موشک های رهگیر در سامانه ضد موشکی که قرار است در لهستان نصب شود، کرده است.

در این راستا" چاک هیگل" وزیر دفاع آمریکا اعلام کرد که این کشور طرح بزرگی برای تقویت سامانه ضد موشکی خود تا سال ۲۰۱۷ به دلیل تهدیدات موشکی ناشی از کره شمالی در نظر گرفته است و در این رابطه قصد دارد در طرح استقرار موشک های رهگیر مضاعف در خاک لهستان و همچنین سیستم رادار آلاسکا تغییراتی ایجاد کند. چاک هیگل وزیر دفاع آمریکا روز شنبه ۲۶ اسفند خبر لغو استقرار این سامانه ضد موشکی را اعلام کرد.

هیگل با اعلام لغو بخشی از برنامه موشکی آمریکا در اروپا و اقدامات جدید برای تقویت سامانه های ضد موشکی در خاک آمریکا، گفت: این برنامه قسمتی از طرح بازسازی سامانه دفاع (موشکی) با هدف متوقف ساختن موشک های دوربرد کره شمالی در آلاسکا خواهد بود. این بازسازی با هزینه ای بالغ بر یک میلیارد دلار شامل افزودن ۱۴ فروند موشک رهگیر جدید به ۲۶ موشک رهگیر که در سیلوهای زیرزمینی آلاسکا برای مقابله با موشک های بالستیک کره شمالی در نظر گرفته شده، خواهد بود. این در حالی است که ۴ رهگیر موشکی دیگر نیز در پایگاه هوایی واندنبرگ در کالیفرنیا برای مقابله با تهدیدات موشکی مستقر هستند.

در صورت عملیاتی شدن این ۱۴ رهگیر موشکی، آمریکا در مجموع ۴۴ رهگیر موشکی در اختیار خواهد داشت. برنامه اعلام شده دومین تغییر عمده در طرح های سامانه های موشکی آمریکا در قاره اروپا از زمان ورود باراک اوباما به کاخ سفید به شمار می رود و و این اقدام راه مذاکرات پیمان کاستن و محدودیت زرادخانه های هسته ای با مسکو را هموار کرد.

تام کالینا مدیر پژوهش انجمن کنترل تسلیحاتی دراین زمینه گفته است: لغو بخشی از طرح استقرار سامانه های ضد موشکی در اروپا درها را برای دور دیگر کاهش سلاح های هسته ای آمریکا- روسیه باز می کند. وی لغو این برنامه از سوی آمریکا را که پیش تر با اعتراض های مسکو همراه بود، نتیجه برد-برد برای دو طرف عنوان کرد.

گفتنی است وزیر دفاع آمریکا با اشاره به پرتاب دوم و موفقیت آمیز موشک ماهواره بر کره شمالی در ماه های گذشته و نشان دادن توانایی پیونگ یانگ در هدف قرار دادن خاک این کشور گفت: سامانه رهگیر موشکی در اروپا توان محافظت از آمریکا در برابر کره شمالی را ندارد. هیگل همچنین دلیل لغو استقرار این سامانه در لهستان را نبود توان مالی به علت قطع بودجه از سوی کنگره آمریکا و همچنین مشکلات فنی منجر به طولانی شدن این طرح خواند.

به گفته وزیر دفاع آمریکا، این کشور به خاطر مشکلات توسعه ای و تامین مالی از بخش اصلی برنامه دفاع موشکی خود در شرق اروپا دست می کشد و بر متوقف کردن تهدیدات قابل مشاهده کره شمالی متمرکز می شود. بر این اساس استقرار رهگیر موشکی در لهستان که منشا انتقادات شدید از سوی مسکو بود، منتفی می شود. هیگل گفت: واشنگتن معتقد است لزوم مقابله با پیشروی بسیار سریع کره شمالی در توسعه سلاح های اتمی موجب اتخاذ این تصمیم شده است. تغییرات در این برنامه هزینه ای به دنبال نخواهد داشت.

طبق برنامه قرار بود طرح استقرار سامانه های ضد موشکی در اروپا در چارچوب رویکرد مرحله ای – انطباقی در ۴ مرحله اجرا شود:

مرحله اول (۲۰۱۱) : استقرار یک ناو نیروی دریایی آمریکا مجهز به سامانه دفاع موشکی بالستیک" ایجیس" . این ناو آمریکایی که" مونتری" نام داشت و با موشک های رهگیر" اس. ام-۳ بلوک آی ای" مجهز شده بود، در سال ۲۰۱۱ در دریای مدیترانه مستقر شد، بخش دیگر این سامانه، یک رادار هشدار دهنده زمینی در ترکیه است. بر اساس زمان بندی، این سامانه تا سال ۲۰۱۲ عملیاتی شد.

مرحله دوم (۲۰۱۵) : استقرار یک سامانه رهگیر موشکی زمینی پیشرفته تر مجهز به موشک های" اس. ام-۳ بلوک آی بی" در رومانی.

مرحله سوم (۲۰۱۸) : استقرار یک سامانه رهگیر موشکی زمینی پیشرفته تر مجهز به موشکهای" اس. ام-۳ بلوک آی. آی. ای" در لهستان.

مرحله چهارم (۲۰۲۰) : استقرار یک سامانه رهگیر موشکی زمینی پیشرفته تر مجهز به موشکهای" اس. ام-۳ بلوک آی. آی. بی" البته واشنگتن این مرحله را در ۱۵ مارس سال جاری میلادی لغو کرد.

چاک هیگل در خصوص استدلالی که ورای استقرار سامانه های ضد موشکی در پایگاه های آمریکایی در لهستان و رومانی وجود داشت، گفت: هدف این بود تا محافظت از سرزمین آمریکا را که در حال حاضر توسط رهگیرهای زمینی برای مقابله با تهدیدهای موشکی از سوی خاورمیانه محافظت می شوند، افزایش دهیم.

وی افزود: زمان بندی برای استقرار این برنامه به خاطر کاهش بودجه دست کم تا سال ۲۰۲۲ به تاخیر افتاده بود. در این فاصله این تهدید بزرگتر می شود. با تغییر منابع قادر خواهیم بود تا از تهدیدهای موشکی کره شمالی محافظت کنیم.

با این حال رهگیرهای مستقر در لهستان تنها یکی از اجزای برنامه دفاع موشکی چند وجهی است. در حالی که مرحله چهارم این برنامه لغو شده است، مراحل اول تا سوم قرار است طبق برنامه ادامه پیدا کنند.

این در حالی است که معاون وزیر امور خارجه روسیه تاکید کرد که تصمیم آمریکا در مورد تغییر جزیی در طرح سپر موشکی اروپایی امتیازدهی به مسکو نبوده وباعث تغییر مواضع روسیه در قبال این مسئله نخواهد شد.

" سرگئی ریابکوف" معاون وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرد که مقامات این کشور دلیلی نمی بینند که بعد از اظهارات مقامات آمریکایی در مورد خودداری از اجرای بخشی از طرح استقرار سامانه های ضد موشکی در خاک اروپا مواضع خویش را تغییر بدهند. ریابکوف در مصاحبه با روزنامه « کامرسانت» گفت: این تصمیم دولت آمریکا امتیازدهی به روسیه نبوده و به دلایل کاملا متفاوتی صورت گرفته که به ما مربوط نمی شود.

این دیپلمات بلندپایه روس افزود: تمامی ابعاد نامشخص راهبردی مربوط به طرح سپر موشکی آمریکا و ناتو همچنان به قوت خویش باقی هستند و با در نظر گرفتن این مسئله قطعا مواضع مسکو نیز در قبال این طرح تغییری نخواهد کرد.

به گفته وی، طرح استقرار تعداد بیشتری از موشکهای رهگیر در آلاسکا و کالیفرنیا یک ژست سیاسی نبوده و صحبت بر سر افزایش توان بالقوه آمریکا در زمینه دفاع ضد موشکی است. به همین دلیل ما دلیلی برای تغییر مواضع خویش در این خصوص نمی بینیم، البته همچنان به مذاکره با طرف آمریکایی در این زمینه ادامه خواهیم داد و بر دریافت تضمین حقوقی لازم در خصوص عدم جهت گیری ضدروسی این طرح اصرار خواهیم داشت.

این در حالی است که" جورج لیتل" سخنگوی وزارت دفاع آمریکا روز یکشنبه ۲۷ اسفند اعلام کرد که ایجاد تغییر در طرح سامانه های دفاع ضد موشکی در اروپا که خودداری از استقرار موشک های رهگیر از نوع دیگری در لهستان را شامل می شود، ارتباطی به مواضع روسیه در قبال این طرح ندارد. وی تاکید کرد: تصمیم گیری در مورد تغییر در طرح سامانه دفاع ضد موشکی اروپایی که" چاک هیگل" وزیر دفاع آمریکا از آن سخن گفته است، ارتباطی به روسیه ندارد.

این مقام پنتاگون با اعلام اینکه ایالات متحده همچنان روی وظیفه تامین دفاع ضد موشکی اروپا متمرکز شده است، در این زمینه اظهار داشت که تعداد کلی موشک های رهگیر در لهستان به صورتی خواهد بود که از قبل پیش بینی شده بود، و تصمیم در مورد خودداری از استقرار موشک های اضافی از نوع موشک های « اس. ام-۳ بی۲» در خاک این کشور تاثیری بر امنیت اروپا نخواهد گذاشت.

این در حالی است که" ویچسلاو نیکانوف" معاون اول کمیته امور بین الملل دومای دولتی روسیه در واکنش به این تصمیم دولت آمریکا گفته است که تغییر در طرح سپر موشکی آمریکا تاثیر زیادی بر مذاکرات مربوط به کاهش تسلیحات راهبردی با روسیه نخواهد گذاشت.

نیکانوف با اشاره به اینکه مسلما می توان از این تصمیم استقبال کرد، هرچند این مسئله مربوط به همه سامانه دفاع ضد موشکی نخواهد شد افزود: البته مسائل اساسی همیشه در جزییات ریز نهفته است و ما همچنان از جزییات طرح سپر موشکی اطلاع دقیقی نداریم.

این مقام دوما تصمیم اخیر واشنگتن را بعنوان واکنشی به تغییرات کلی در برخورد آمریکا نسبت به اوضاع کنونی امنیت جهانی و طرح های سیاسی-نظامی آمریکا در منطقه آسیا و اقیانوس آرام ارزیابی کرد که بر اساس آن اصلی ترین مشکل، از نظر آنها نه تهدیدات از جانب کره شمالی، بلکه تا حدود زیادی قدرت نظامی چین است.

وی تاکید کرد: من فکر می کنم که این تصمیم دولت آمریکا تاثیر چندان زیادی بر مذاکرات مربوط به کاهش تسلیحات راهبردی با روسیه و مواضع ما در قبال آن نخواهد گذاشت. در مجموع آمریکا از طرح سامانه های ضد موشکی خود چشم پوشی نکرده و همچنان درصدد توسعه آن است و این مسئله همچنان موجب نگرانی روسیه خواهد بود.

این در حالی است که وزارت امور خارجه روسیه روز سه شنبه ۲۹ اسفند در بیانیه ای بر ضرورت دریافت تضمین های حقوقی از طرف آمریکا در باره ماهیت سامانه های ضد موشکی این کشور تاکید کرد. در بیانیه وزارت امور خارجه روسیه، این موضوع عنوان شده که آمریکا به اقدامات خود برای تقویت سامانه های ضد موشکی جهانی خود و افزایش کارآیی آنها ادامه می دهد و به همین جهت این مساله بار دیگر ارائه تضمین های حقوقی مطمئن به روسیه را مبنی بر این که موشک های رهگیر سامانه های ضد موشکی آمریکا علیه توانمندی موشکی هسته ای روسیه هدف گیری نمی شود، ضروری می سازد. از دیدگاه وزارت خارجه روسیه، آمریکا باید مشخصات فنی موشک های رهگیر سامانه ضد موشکی خود در اروپا را به طور دقیق به روسیه ارائه دهد تا در راست آزمایی اهداف اعلام شده برای ایجاد این سامانه که تهدیدهای موشکی خارج از اروپا می باشد، بکار گرفته شود.

در این بیانیه همچنین با اشاره به اظهارات اخیر چاک هیگل وزیر دفاع آمریکا مبنی بر لغو برنامه استقرار سامانه موشک های رهگیر در لهستان گفته شده است: روسیه به دقت هر گونه اقدام آمریکا در زمینه امنیت موشکی را پیگیری می کند. روسیه بارها نگرانی خود را از طرح های آمریکا برای استقرار تسلیحات راهبردی خود در مجاورت مرزهای روسیه اعلام داشته و خواهان توجه مقامهای آمریکایی به این مساله و نگرانی های روسیه شده است. روسیه هم چنین نگرانی خود را از تصمیم آمریکا برای افزایش اجزای سامانه ضد موشکی خود در منطقه آسیا-اقیانوس آرام ابراز داشته است.

این در حالی است که طبق گزارشها، کمبود بودجه مالی و مشکلات فنی وتغییر اولویت ها، آمریکا را ناگزیر به اعلام لغو برنامه استقرار سامانه موشک های رهگیر ضد موشکی در لهستان کرده است. با اینهمه شواهد حاکی از ادامه اجرای مراحل دیگر استقرار سامانه های ضد موشکی آمریکا (ناتو) در اروپا است. اقداماتی که در این زمینه از سوی آمریکا (ناتو) انجام می شود، همواره اعتراضات روسها را برانگیخته است.

از جمله مساله استقرار سامانه راداری آمریکا (ناتو) در ترکیه ونیز توافقنامه استقرار سپر موشکی بین آمریکا و رومانی، در کنار امضای توافقنامه های استقرار سامانه های دفاع موشکی در لهستان و در سواحل اسپانیا باعث اعتراض شدید روسیه شده است. مسکو استقرار سامانه های ضد موشکی ناتو و آمریکا در قاره اروپا به ویژه در مناطق همجوار مرزهای خود را تهدید جدی برای امنیت خود می داند و سران این کشور بارها هشدار داده اند که در صورت استقرار این سامانه در مجاورت مرزهای روسیه به آن پاسخ مناسب خواهند داد.

آمریکا و شرکای اروپایی آن در ناتو هدف از استقرار سامانه های ضد موشکی را، حفاظت از تمام کشورهای عضو ناتو در برابر حملات موشک های بالستیک اعلام کرده اند. با این همه روسیه دیدگاهی کاملا مخالف با این ادعای غربی ها داشته و برپایی سامانه های ضد موشکی را صرفا در راستای تضعیف توان استراتژیک موشکی این کشور تلقی می کند.

در برهه کنونی مسلما تلاش آمریکا و ناتو برای استقرار هر چه سریع تر سامانه های دفاع موشکی در نقاط مختلف اروپا از دید مقامات ارشد نظامی و سیاسی روسیه از مهم ترین و نزدیک ترین تهدیدها علیه این کشور بشمار رفته و لذا روسیه نیز هم در واکنش به این اقدام و نیز تقویت نیروهای استراتژیک خود اقدام به تشکیل نیروی هوافضا کرده است.

ضمن این که برپایی یک سامانه راداری هشدار دهنده در کالینینگراد در کنار استقرار موشک های هسته ای تهاجمی اسکندر از دیگر اقدامات روسیه در این زمینه محسوب می شود. هم چنین روسیه به صورت جدی تهدید کرده است که در صورت پافشاری آمریکا در زمینه برپایی سامانه های دفاع موشکی در اروپا، روسیه از پیمان کاهش تسلیحات استراتژیک هسته ایی موسوم به" استارت-۲" خارج خواهد شد. این در حالی است که با وجود اقدامات متقابل روسیه، هیچ نشانه ایی از عقب نشینی ناتو و آمریکا از موضع خود در زمینه ادامه استقرار سامانه های ضد موشکی در نقاط مختلف اروپا بچشم نمی خورد.