دو عامل مهم شکل گیری فاجعه خونین منا/ دولت سعودی فیلم های مدار بسته را منتشر کند

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- یک صاحبنظر مسایل جهان اسلام گفت: معتقدند بی کفایتی خاندان سعودی از یک سو و اختلافات داخلی میان شاهزاده ها برای جنگ قدرت، دو عامل مهمی بود که حادثه خونین منا را رقم زده است.

صباح زنگنه صاحبنظر مسایل جهان اسلام در گفتگو با پایگاه خبری تحلیلی «پارس» اظهار داشت: فاجعه منا که باید از سوی سازمان های اسلامی و بین المللی به خصوص سازمان کنفرانس اسلامی در ابعاد، حقوقی، سیاسی، بین المللی و امنیتی مورد توجه و بررسی قرار بگیرد. اما نکته اینجاست که سازمان همکاری های اسلامی کنفرانس اسلامی دارای موجودیت مستقلی نیست. 

وی افزود: به لحاظ موقعیت فیزیکی، محل استقرار دبیرخانه آن در عربستان سعودی است. همچنین دبیرکل آن سعودی بوده و احکام پرسنل آن توسط دولت عربستان صادر می شود. همچنین روادید نیز توسط دولت این کشور صادر شده و عملا این سازمان به زائده ای از وزارت خارجه عربستان تبدیل شده است. 

وی اضافه کرد: این سازمان در حد یک وزراتخانه هم نبوده و فقط به اندازه یکی از ادارات وزارت خارجه عربستان سعودی است. به همین خاطر نمی توان امیدوار بود که این سازمان بتواند اقدام قابل توجهی انجام دهد.

این صاحبنظر مسایل جهان اسلام با اشاره به اینکه ساختار و مدل جدیدی برای اداره مناسک حج باید ارایه کرد گفت: زمانی که در یک منطقه مقدس، بیش از یک میلیون و 500 هزار نفر جمعیت از جهان اسلام حضور دارند، آن دولت را ملزم به اجرای یک سری از ضوابط و مقررات فراتر از قوانین داخلی می کند. 

صباح زنگنه افزود: برای مثال واتیکان با وجود اینکه در کشور ایتالیا قرار دارد، اما مقرراتی بر آن حاکم است که هر مسیحی که تمایل به حضور در مراسم آنها دارد، طبق ضوابط آن دولت اجازه حضور او داده می شود. همین موضوع برای اماکن مقدسه شیعی در عراق مانند کربلا و نجف صادق است. 

وی اضافه کرد: باید به سمت مقررات مشترک به لحاظ ضوابط اداری و فرهنگی حاکم حرکت کنیم. امکان مشترکی که پیروان آیین اسلام باید هم به لحاظ امنیت جانی و روحی و هم معنوی و فرهنگی از آن برخوردار باشند. امنیت جانی باید بر اساس قوانین و مقررات بین المللی و حقوق بشر، مورد احترام قرار گیرد. باید به مدلی برگرفته از مقررات داخلی کشور عربستان و مقررات بین المللی و مذاهب اسلامی نائل شویم. این مقررات نیز نیازمند نظم و انضباط است. 

این صاحبنظر مسایل جهان اسلام خاطرنشان ساخت: همانگونه که ایتالیا از برخی از مقررات و قوانین خود برای واتیکان تنازل کرده، دولت عربستان نیز باید طی توافقی چنین تنازل هایی قائل شود تا تعدد اتباع مذاهب مختلف و مسلمانان را پذیرا باشد. 

صباح زنگنه افزود: نظم و انضباطی که در آن مناطق حاکم خواهد بود، می تواند مقرراتی انسانی، فراگیر و جهانشمول باشد. درواقع در کار همدیگر اخلال ایجاد نکنند، حرمت، حریت و آزادی دیگران را سلب نکنند تا به یک انسجام واقعی برسند.

این صاحبنظر مسایل جهان اسلام با اشاره به اتفاقات حج سالجاری گفت: البته این نخستین بار نیست که شاهد چنین حوادثی هستیم و در سال‌های گذشته بارها در تونل‌های بین منا و مکه مکرمه و در آتش‌سوزی‌هایی که در خیمه‌گاه‌ها و چادرهای حجاج اتفاق افتاده و نیز در مسیر عزیمت زائران به منطقه رمی جمرات، بارها چنین حوادثی رخ داده و جان صدها و بلکه هزاران انسان بی‌گناه که مهمان حرم الهی بوده‌اند از بین رفته است.

وی افزود: متاسفانه در هیچ یک از این وقایع، هیچ گونه اقدامی که بتواند مانع تکرار این حوادث شود از سوی مسئولان دولت سعودی مشاهده نشده و متخلفان نیز مجازات نشده‌اند. 

صباح زنگنه اضافه کرد: در بعدی دیگر برای مشخص شدن ناکارآمدی مدیریت آل سعود در مناسک حج می‌توان مقایسه ساده‌ای میان حضور زائران در این مراسم با حضور جمعیت‌های انبوه‌تر در آیین‌های دینی و مذهبی دیگر انجام داد و ملاحظه کرد که مثلا در مراسم اربعین که حضور جمعیت عظیم عزاداران حسینی در کربلا به 20 میلیون نفر می‌رسید شاهد چنین حوادثی نبودیم و این حکایت از اختلاف در مدیریت صحنه‌های آیین‌های دینی دارد. نکته دیگری که درباره فاجعه منا می‌توان به آن اشاره کرد مخفیکاری و بیان نکردن وقایع و انداختن تقصیر به گردن دیگران از سوی دولتمردان سعودی است و این در حالی است که با توجه به نقش رسانه‌ها و در نظر داشتن دوربین‌های دیجیتال و تلفن‌های همراه حجاج که صدها و هزاران صحنه از این اتفاق را ثبت و ضبط کرده است، طبعا حقایق پنهان نخواهد ماند.

این صاحبنظر مسایل جهان اسلام خواستار تشکیل یک کمیته حقیقت یاب شد و گفت: از این به بعد به نظر می‌رسد باید بر تشکیل گروه مستقل حقیقت یاب تاکید کرد تا با استفاده از همه مدارک موجود از فیلم‌های دوربین‌هایی که حرکت حجاج را کنترل می‌کردند اتفاقاتی را که رخ داده استخراج و علل و عوامل آن را بررسی کنند. 

وی افزود: باید نسبت به طراحی‌ها و برنامه‌های حرکت حجاج در انجام مناسک حج و مراسم عرفات، مشعر و منا و سپس مرحله آخر که طواف حج است بررسی فنی مهندسی و دقیقی انجام دهند و نیازمندی‌های حفظ سلامت و امنیت همه حاجیان را بررسی و بین همه کشورها توزیع کنند. 

وی افزود: گام بعدی بررسی تامین امنیت و تنظیم امور حرمین شریفین است که هم اکنون صداهای دیگری از بین مسئولان امور دینی از کشورهای مختلف چه از ترکیه و چه از کشورهای آفریقایی شنیده می‌شود که خواهان رسیدن به شئون و امور حرمین شریفین و تامین امنیت حجاج و زائران هستند.

صباح زنگنه اضافه کرد: با تاکید بر این روند امیدواریم حق و حرمت اماکن مقدسه الهی و حرمین شریفین و مناطق مناسک حج و عمره، با امکانات روز و با مشارکت عقل جمعی همه مسلمانان نگه داشته شود.