کلاف سردرگم مساله سوریه

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- محمدرضا عشوری مقدم(پژوهشگر مسائل غرب آسیا و جهان اسلام)- تحولات میدانی سوریه روز به روز پیچیده تر می شود؛ به طوری که تحلیل را برای تحلیل گر سخت تر می کند. استقلال برخی از شهرهای سوریه و تصرف آن به دست مخالفین بشار اسد، فقدان رهبری واحد از سوی مخالفین و اختلافات داخلی آن ها باعث می شود که این معضل کلاف سردرگم شود و پیشنهاد راه حل برای آن سخت باشد.

نکته مهم تر از آن دخالت کشورهای غربی و حامیان منطقه ای آن ها در این مشکل منطقه ای است؛ با توجه به همین امر راه حل های ارائه شده نیز متفاوت شده است. اجمالا به دو راه حل کلی در این زمینه می توان اشاره کرد؛ راه حل غرب محور و راه حل شرق محور. راه حل غربی ها که حامیان منطقه ای شان نیز پشتیبان آن هستند، بر کناره گیری بشار اسد تاکید دارند. البته در ماه های اخیر غربی ها به ناکارآمدی این گزینه اذعان دارند؛ چرا که مشکل اصلی در سوریه حضور بشار اسد نیست بلکه تروریست ها مشکل اصلی این کشور محسوب می شوند. غربی ها به خاطر همین امر نگران فردا روزی هستند که بشار در این کشور کنار رفته باشد. همان طور که اشاره شد، فقدان رهبری واحد از سوی مخالفین قضیه را برای غربی ها سخت  کرده است.

اما راه حل شرق محور که روسیه و جمهوری اسلامی ایران از حامیان اصلی این راه حل هستند، کاملا مخالف راه حل غرب محور است. راه حلی که از سوی روسیه و ایران مطرح شده است، به اراده سیاسی مردم سوریه اشاره دارد و حضور بشار اسد را ضروری می داند.

اختلافات بین المللی بر سر موضوع سوریه باعث شده است که رسیدن به یک نتیجه مطلوب به سادگی کسب نشود. با این حال به نظر می رسد طرح  ارائه شده از سوی نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه ، طرفین را به یک اجماع واحد برساند. «استفان دی‌میستورا» نماینده و فرستاده سازمان ملل در امور سوریه، نقشه راهی را برای اجرایی شدن «بیانیه ژنو» ارائه داده است. در این طرح، تشکیل شورای نظامی مشترک بین دولت و معارضان پیشنهاد شده است؛ همچنین بنا به این طرح دو طرف باید توافق کنند تا ۱۲۰ مسئول از هر دو سو هیچ گونه منصب رسمی را در طی دوره انتقالی بر عهده نگیرند و همچنین برخی سازمان‌های امنیتی نیز تعطیل شود تا انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی تحت نظر سازمان ملل برگزار شود.

گفتنی است که این چندمین طرح ارائه شده از سوی نمایندگان سازمان ملل در امور سوریه است. همان طور که بیان شد پیچیدگی تحولات میدانی باعث شده است که تصمیم گیری برای موضوع سوریه چندان راحت صورت نگیرد. به هر حال بازیگران بین المللی در این موضوع حضور جدی دارند و بعید است که اجماع بین این بازیگران به راحتی صورت گیرد. پافشاری طرفین بر مواضع خود تاکنون ادامه داشته است و در روزهای آتی انتظار می رود که سیر تحولات به فشردگی انجام گیرد. 

ذکر این نکته ضروری است که در صورتی که غربی ها و حامیان منطقه ای آن ها(عربستان، ترکیه، قطر و ...) بر خواسته های غیر مشروع خود تاکید نکنند، رسیدن به یک نتیجه مطلوب دور از انتظار نخواهد بود. اگر به اراده سیاسی مردم سوریه توجه جدی شود و تصمیم گیری به خود مردم این کشور سپرده شود، پیچیدگی-های این موضوع به میزان خیلی زیادی کم تر خواهد شد. غربی ها گرچه از دموکراسی دم می زنند اما به دموکراسی دروغین آن ها در کشوری مثل سوریه کم ترین توجه می شود. اراده مردم سوریه این معضل پیچیده را حل کرده و تروریست منطقه ای را با شکست مواجه خواهد کرد؛ در این صورت ناامیدی ها به امید مبدل خواهد شد.