کارت ملی هوشمند چیست؟ چطور آن را بگیریم؟

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- محسن رخش خورشید- چندین کارت در یک کیف جیبی، کمک می‌کند که کیف حسابی چاق شود.

 نگاهی که به کارت‌ها بیندازیم، معلوم می‌شود که هر یک دارند یک‌سری اطلاعات مربوط به هویت ما را نشان می‌دهند. یک کارت می‌گوید ما که هستیم، بعدی گواهی می‌دهد که توانایی رانندگی داریم، کارت بعدی از اینکه خدمت نظام وظیفه را انجام داده‌ایم خبر می‌دهد و.... نگهداری از کارت‌های زیاد، چندان آسان نیست. خصوصا اینکه مفقود شدن هر یک از آنها و صدور کارت المثنی، معمولا فرایند پیچیده‌ای دا رد. نکته مهم‌تر اینکه هر یک از این کارت‌های هویتی را می‌شود جعل کرد و خود را به جای کس دیگری جا زد. کارت ملی هوشمند، مجموعه‌ای از اطلاعات فردی و هویتی را در خود دارد و با توجه به اینکه یک سری تدابیر امنیتی ویژه برای استفاده از آن درنظر گرفته شده، به‌نظر نمی‌رسد که بشود آن را به راحتی جعل کرد و اطلاعات هویتی را تغییر داد. خیلی‌ها هنوز این کارت را از نزدیک ندیده‌اند، چون استفاده از آن رایج نشده است. در این صفحه نگاهی به کارت ملی هوشمند می‌اندازیم و روش‌های تهیه آن را مرور می‌کنیم.

یک کارت معمولی متفاوت

شکل و شمایل کارت هوشمند، دقیقاً مشابه با همان کارت‌هایی است که در کیف‌های جیبی جا خوش کرده‌اند. یک کارت پلاستیکی در ابعاد کارت‌های عابربانک که چند لایه دارد. در بین لایه‌ها هم، تراشه‌هایی برای ذخیره اطلاعات قرار گرفته است. این کارت با ابعاد کوچک و شکل معمولی‌اش، مثل یک کامپیوتر عمل می‌کند و قرار است مجموعه فراوانی از اطلاعات را در خود جابدهد. داخل این کارت، تراشه حافظه وجود دارد و حجم فراوانی از اطلاعات را می‌توان روی آن بارگذاری کرد. بنابراین دور از ذهن نیست که روزی تمامی کارت‌های داخل کیف‌های جیبی با هم تجمیع شوند و همه اطلاعات آنها روی تراشه‌های کارت ملی هوشمند قرار بگیرد. به این ترتیب علاوه بر اطلاعات هویتی، طیف وسیعی از اطلاعات و حتی اطلاعات بانکی را می‌شود داخل این کارت‌ها گنجاند و رسما تمامی کارت‌های دیگر را از رده خارج کرد. کارت ملی هوشمند چند سالی هست که توسط سازمان ثبت‌احوال صادر می‌شود. طرح صدور این کارت‌ها ابتدا به‌صورت آزمایشی در استان قم آغاز شد، چون زیرساخت‌های لازم در این استان وجود داشت. اما حالا در تمامی استان‌های کشور می‌توان برای دریافت کارت ملی هوشمند اقدام کرد. قرار است که تا پایان سال 95، استفاده از این کارت‌ها فراگیر شود. بنابراین تا یک سال و نیم دیگر همه موظف می‌شوند که این کارت‌ها را دریافت کنند.

گام اول

شرایط دریافت کارت 

کسانی که بالای 15سال داشته باشند، شرط لازم برای دریافت کارت ملی هوشمند را دارند. شرط‌های بعدی این است که اعتبار کارت ملی آنها به پایان رسیده باشد. البته با توجه به اینکه اغلب کارت‌های ملی، تاریخ اعتبارشان به پایان رسیده، به‌نظر نمی‌رسد که از این حیث محدودیتی وجود داشته باشد. درضمن کسانی که کارت ملی دریافت نکرده یا آن را گم کرده باشند، برای دریافت کارت هوشمند در اولویت هستند.

گام دوم

پیش ثبت‌نام را انجام دهید

وب‌سایت طرح کارت ملی هوشمند ncr.ir است. نخستین اقدامی که باید برای دریافت کارت ملی هوشمند انجام شود، پیش ثبت‌نام در این سایت است. در سایت یک فرم هست که باید تکمیل شود. این فرم یک‌سری اطلاعات هویتی و تحصیلی را از فرد می‌خواهد. در پایان یک کد رهگیری صادر می‌شود. بعد از 24ساعت، باید مراجعه مجدد به این پایگاه اینترنتی صورت بگیرد تا فرایند نوبت‌گیری انجام شود. در این 24ساعت، اطلاعاتی که وارد کرده‌اید از پایگاه اطلاعات جمعیت سازمان ثبت احوال استعلام می‌شود. 24ساعت بعد با استفاده از کدرهگیری که در اختیار دارید وارد سایت می‌شوید و از دفاتر پیشخوان دولت الکترونیک نوبت‌گیری می‌کنید. محل دفتر پیشخوان و زمان مراجعه را خودتان انتخاب می‌کنید. اگر آن زمان مقدور بود، درخواست شما تأیید می‌شود.

گام سوم

به دفاتر پیشخوان دولت بروید

اگر در زمانی‌که اعلام شده، به دفاتر پیشخوان مراجعه نشود، باید فرایند نوبت‌گیری دوباره صورت بگیرد. نوبت‌گیری مجدد در سایت، تا 3روز برای کسی که فراموش کرده به دفاتر برود، ممکن نخواهد بود. پس از ثبت‌نام در سایت، اطلاعات پردازش شده و به دفاتر پیشخوان ارجاع می‌شود. بنابراین در زمان مراجعه به این دفاتر، تمامی اطلاعات فرد در سیستم موجود است. دفاتر پیشخوان، فرایند پیش‌ثبت‌نام را هم انجام می‌دهند. در مواقعی‌که اینترنت در اختیار نداشتید و یا وب‌سایت طرح کارت ملی هوشمند در دسترس نبود، می‌توان به دفاتر پیشخوان مراجعه حضوری کرد و با پرداخت مبلغی، پیش ثبت‌نام را انجام داد. در زمان مراجعه به دفاتر پیشخوان، کارت ملی قدیمی و شناسنامه و یک قطعه عکس با زمینه روشن لازم است. در دفاتر پیشخوان، اطلاعاتی که در سامانه موجود است، با اطلاعات کارت ملی و شناسنامه تطبیق داده می‌شود و اگر اختلافی وجود نداشت، مرحله بعدی که اخذ اطلاعات بیومتریک است آغاز می‌شود. هزینه تکمیل ثبت‌نام در دفاتر پیشخوان، 15هزار تومان است. اگر کارت ملی قدیمی موجود نباشد، این مبلغ بیشتر می‌شود.

گام چهارم

اطلاعات بیومتریک چیست؟

بیومتریک، یک فناوری درست و حسابی برای جلوگیری از جعل هویت افراد است. اطلاعات بیومتریک با اندازه‌گیری و ثبت دقیق خصوصیات بدن فرد، مثل اثر انگشت و عنبیه انجام می‌شود که ویژگی‌هایی منحصر به‌فرد هستند. کارت‌های ملی هوشمند هم اطلاعات بیومتریک هر فرد را در خود ذخیره دارند. علاوه بر آن، امضای الکترونیک افراد نیز در این کارت ذخیره می‌شود. بعد از اینکه در دفاتر پیشخوان، اطلاعات ثبت‌نامی تأیید شد، باید اطلاعات بیومتریک هم ثبت شود. معمولا این کار در همین دفاتر پیشخوان انجام می‌شود یا ممکن است در مواقعی، به مراکز پست و یا نزدیک‌ترین مرکز ثبت‌احوال ارجاع داده شود. به هرحال دفتر پیشخوان به شما اعلام خواهد کرد که برای ثبت اثر انگشت و امضای دیجیتال، باید به کجا مراجعه کنید. بعد از اینکه اطلاعات بیومتریک دریافت شد، دیگر وظیفه‌ای به‌عهده شما نیست.

گام پنجم

کارت ملی هوشمندتان را بگیرید

کارت ملی هوشمند، ‌مثل کارت‌های عابر بانک، یک رمز هم دارد. این رمز را شما در همان دفتر پیشخوان تعیین می‌کنید. صدور کارت معمولا 20روز طول می‌کشد. شما در زمان تکمیل ثبت‌نام در دفاتر پیشخوان، یک برگه رسید دریافت کرده‌اید که برای صدور کارت باید آن را به همراه داشته باشید. برای دریافت کارت، یک‌بار دیگر باید اطلاعات موجود در آن بازبینی شود. بنابراین دوباره مدارک کنترل شده و اثر انگشت نیز مطابقت داده می‌شود. اگر اختلافی وجود داشت، شما درخواست ابطال کارت را می‌دهید و اگر اینطور نبود، کارت را تحویل می‌گیرید و به جمع دارندگان کارت ملی هوشمند اضافه می‌شوید.

استفاده از کارت ملی هوشمند

زمانی‌که استفاده از کارت ملی هوشمند رایج شود، مراکزی که بخواهند اطلاعات هویتی افراد را بررسی کنند، به دستگاه‌های کارتخوانی مجهز خواهند شد که قادر به خواندن اطلاعات داخل کارت‌هاست. هر فرد زمانی‌که کارت را داخل دستگاه کارتخوان گذاشت، همزمان انگشت‌نگاری هم می‌شود. تمامی اطلاعات هویتی، تحصیلی و... در کارت موجود است و دیگر نیازی نخواهد بود که چندین کارت و کپی‌های آنها ارائه شود. در مجموع می‌شود اینطور گفت که کارت ملی هوشمند، همه مدارک را یک‌جا جمع می‌کند و دردسرهای اثبات هویت را پایان می‌دهد.

فعالیت امن در فضای مجازی

نکته‌هایی درباره کارت ملی هوشمند

با دریافت کارت ملی هوشمند، کارت ملی باطل می‌شود اما فعلا برای باطل کردن شناسنامه‌ها برنامه‌ای وجود ندارد. هرچند بدیهی است که در آینده‌ای نزدیک، اطلاعات شناسنامه‌ای هم در تراشه‌های کارت ملی هوشمند بارگذاری خواهد شد و دوره شناسنامه‌ها هم به پایان خواهد رسید. در حال حاضر برای توصیف ویژگی‌های کارت‌های هوشمند، از 4نوع خدمات نام برده می‌شود که عبارتند از شناسایی، تصدیق هویت، امضای دیجیتال و انتخابات. به این ترتیب با استفاده از کارت ملی هوشمند، می‌توان در صورت تأمین سایز زیرساخت‌ها به‌صورت آنلاین در انتخابات شرکت کرد. در مجموع با استفاده از این کارت، فعالیت در فضای مجازی امنیت بیشتری پیدا می‌کند.

کسانی‌که کارت ملی ندارند یا مشخصات هویتی خود را تغییر داده‌اند و کارت ملی جدید نگرفته‌اند، برای دریافت کارت ملی هوشمند در اولویت هستند.

طبق آخرین اعلام‌ها، کارت‌های ملی قدیمی تا پایان سال 94اعتبار دارند. با این‌حال همه افراد بالای 15سال می‌توانند با مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت الکترونیک، برای دریافت کارت ملی هوشمند نام‌نویسی کنند. با توجه به اینکه هنوز فراخوانی برای تعویض اجباری کارت‌های ملی منتشر نشده، به‌نظر می‌رسد که حالا فرصت مناسبی برای دریافت بی‌دغدغه کارت ملی هوشمند باشد.

طرح کارت ملی هوشمند، در کشورهای فراوانی اجرا شده است. بین اروپایی‌ها، فرانسه در این زمینه پیشتاز بوده و بین کشورهای آسیایی هم مالزی و سنگاپور از بقیه جلوتر هستند. کشورهای حوزه خلیج‌فارس هم همگی اجرای این طرح را شروع کرده‌اند.