گشتی در سومین نمایشگاه نوشت افزار ایرانی/ شکرستان به جای باب‌اسفنجی

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- فاطمه شیری- رسیدن به آخرین‌ ماه از تابستان، پیام‌آور ‌ماه مدرسه است؛ مهرماهی که با از راه رسیدنش، خیلی از والدین را به تکاپو می‌اندازد تا وسایل مورد نیاز ‌دانش‌آموزان شان را تدارک ببینند.

 در این میان برپایی نمایشگاه‌های عرضه محصولات بچه‌مدرسه‌ای‌ها، بار سنگینی را از دوش خانواده‌ها برمی‌دارد؛ چه به لحاظ قیمت و چه به لحاظ انجام خریدی راحت در فضای یک مجموعه؛ از خرید کیف گرفته تا دفتر، خودکار و مداد و... مثل نمایشگاه نوشت‌افزار ایرانی که از روز پنجشنبه، بیست‌و‌نهم مردادماه آغاز شد و تا ششم شهریورماه ادامه خواهد داشت؛ نمایشگاهی که سومین سال تولد خود را پشت سر می‌گذارد و تفاوت آن با دیگر نمایشگاه‌ها، عرضه محصولاتی با رنگ و لعاب بومی، ایرانی و اسلامی است. در واقع در این نمایشگاه شاهد لوازم‌التحریرهایی خواهید بود که از تصاویر و نمادهای کاملا ایرانی در ساخت و تولید آنها استفاده شده است.

شکرستان به جای باب‌اسفنجی

اینجا خبری از باب‌اسفنجی و پاتریک یا باربی، بن‌تن، مردعنکبوتی، کیتی و... نیست. اینجا همه‌‌چیز رنگ و بوی کاملا ایرانی دارد؛ ایرانی و اسلامی. اینجا همه‌‌چیز وطنی وطنی است. عقربه‌های ساعت 3 بعد ازظهر را نشان می‌دهند و مردم در میان سالن‌ها و غرفه‌ها ‌می‌چرخند اما همین که به عصر جمعه نزدیک می‌شویم بچه‌های بیشتری دست در دست والدین خود پله‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، واقع در خیابان حجاب را بالا و پایین می‌کنند. تک و توک بادکنک به‌دست، با ذوق و شوق در میان سالن‌ها می‌دوند و به غرفه‌ها سرک می‌کشند. از ظاهر خیلی از بچه‌ها پیداست که این قسمت مدرسه رفتن را ‌خیلی دوست دارند. انتخاب انواع و اقسام خودکار و مداد، مدادرنگی، لیوان آب، قمقمه، ظرف‌های غذای رنگ‌آمیزی‌شده که اشتهای دانش‌آموزان را دوچندان می‌کند و... ‌خیلی از آنها را به هیجان آورده است؛ به‌ویژه کودکانی که سال اولی محسوب می‌شوند و تا شروع و به صدا درآمدن زنگ مدارس دل توی دلشان نیست. حالا سومین نمایشگاه نوشت‌افزار ایرانی- اسلامی بهانه‌ای شده تا خیلی از همین بچه‌ها ‌میان غرفه‌ها سرک بکشند و میان دفترهای صدبرگ و چهل‌برگ به‌دنبال جلدهایی بگردند که بیشتر جذبشان می‌کند؛ در واقع تصاویر جا خوش کرده روی دفترها گره خورده با هویت و فرهنگ ایرانی کشورمان؛ از تصاویر عروسک‌های دارا و سارا گرفته تا ثنا و ثمین و سینا، شخصیت‌های کارتون شکرستان، کلاه قرمزی و پسرخاله، سنجد و... . اما اینها تنها بخشی از طرح‌ها و تصاویری هستند که روی لوازم‌التحریرهای عرضه‌شده در سومین نمایشگاه نوشت‌افزار ایرانی و اسلامی به چشم می‌خورد. اینطور که از غرفه‌ها پیداست تنوع محصولات به‌دلیل استفاده از کاراکترهای بومی و ایرانی بیش از سال‌های گذشته است.

محمود کرایلی، معاون اجرایی نمایشگاه که درمیان غرفه‌ها در حال قدم زدن و نظارت است می‌گوید: «در این نمایشگاه 40تولید‌کننده و توزیع‌کننده لوازم‌التحریر شرکت کرده‌اند که خیلی از آنها از شهرهای دیگر ،خودشان را به پایتخت و شرکت در این نمایشگاه رسانده‌اند». فارس، خراسان، اصفهان، همدان، تهران و... از استان‌های غرفه‌دار در این نمایشگاه هستند؛ «در واقع ایده برپایی این نمایشگاه از 4سال پیش شکل گرفت. خب، آن سال محصولات بومی بسیار کم بود و نبض بازار در دست تولیدکنندگانی بود که محصولاتی با نمادهای غربی تولید می‌کردند. شخصیت‌های کارتونی که پا جای شخصیت‌های ایرانی و اسلامی گذاشته و توجه بچه‌ها را در رده‌های سنی مختلف به‌خود جلب کرده بودند». اما در این میان بودند تولیدکنندگانی که غیرت ملی‌شان اجازه نداد نمادهای غربی را جایگزین شخصیت‌های ایرانی‌کنند تا جایی که گروهی از آنها تصمیم به راه‌اندازی مجمعی با عنوان «مجمع نوشت‌افزار ایرانی اسلامی» گرفتند؛ مجمعی که قرار بود اگر نبض بازار لوازم‌التحریر ایرانی را به‌دست نگیرد، حداقل دانش‌آموزان را با محصولاتی کاملا ایرانی که دارای برچسب و طراحی بومی هستند، آشنا کند.

شمایل مختار برای جلد صدبرگ

سومین نمایشگاه نوشت‌افزار ایرانی- اسلامی در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان قرار دارد. ‌ 2سالن در طبقه همکف و اول برای برپایی غرفه‌ها تعبیه شده است. در بدو ورود خیلی از تازه‌واردها به قسمت همکف می‌روند؛ جایی که غرفه‌ای بزرگ در حوزه توزیع محصولات لوازم‌التحریر ایرانی جا خوش کرده است. درمیان قفسه‌ها می‌توانید شاهد انواع و اقسام لوازم مدرسه باشید. گروهی از بچه‌ها در حال مجاب‌کردن والدینشان برای خرید قمقمه، جامدادی، ظرف غذا و انواع پاک‌کن‌های رنگی هستند و گروهی دیگر با حساسیت خاصی سعی دارند دفاتری را برای سال تحصیلی‌شان انتخاب کنند که طرح بهتری روی جلد آنها به چشم می‌خورد. خیلی جالب است که در میان قفسه دفترها می‌توانید جلدهایی ببینید که تصاویری مثل مختار در فیلم مختارنامه، پهلوان پوریای ولی، پهلوان‌تختی، والیبالیست‌های ایرانی مثل سعید معروف، شخصیت‌های سریال پایتخت مثل بابا‌پنجعلی و نقی‌معمولی یا شخصیت‌های دیگری مثل پسرخاله و کلاه قرمزی، ببعی یا سنجد دارند. البته به گفته محمود کرایلی، قرار بود کاراکتر جناب‌خان در خندوانه هم به چاپ برسد اما این اتفاق احتمالا به سال‌های آینده موکول خواهد شد. ‌ بیشتر فضای طبقه همکف را غرفه مهرماهی‌ها گرفته، مسئول غرفه می‌گوید: «ما کارمان تولید نیست که طرح‌های روی وسایل تحریر یا دفاتر را خودمان انتخاب کنیم. در واقع این کاراکترها سلیقه‌ای است و براساس فیلم‌ها، کارتون‌ها، سریال‌ها و برنامه‌هایی که در تلویزیون پخش شده و مردم و به‌ویژه بچه‌ها شاهدش بوده‌اند طراحی شده چراکه مردم ذهنیتی راجع به این شخصیت‌های فیلمی و کارتونی دارند یا بچه‌ها ی دیگر، والیبالیست‌های ایرانی یا فوتبالیست‌هایمان را می‌شناسند چراکه به‌طور حتم در جریان مسابقات و حساسیت آنها بوده‌اند. به‌خصوص پسربچه‌ها که عاشق شخصیت‌هایی مثل این قهرمان‌ها هستند». درست در مقابل غرفه شلوغ و پر رفت‌وآمد مهرماه، غرفه‌های دیگری هم واقع شده که ‌از مشهد آمده‌اند. دراین غرفه فقط دفترهای مشق به فروش می‌رسد؛ دفترهایی که طرح‌های فانتزی و روستایی روی جلد آنها طراحی شده است. فروشنده جوان غرفه می‌گوید: «ما از شهر گناباد خراسان رضوی آمده‌ایم و محصولاتی را تولید می‌کنیم که طرح‌های بومی مشهد روی آنها به نمایش درآمده. مثل دو شخصیت کارتونی به نام زهره و زهرا که نوع پوشش یا کار آنها برگرفته از آداب و رسوم گنابادی است که در قالب نقاشی روی جلد دفاتر طراحی شده». به گفته آقای فروشنده با وجود اینکه امسال نخستین سالی است که آنها چنین دفاتری را تولید کرده‌اند اما استقبال بچه‌ها بسیار خوب بوده.

کارتون‌هایی که باید ادامه‌دار شوند

برخلاف طبقه همکف که غرفه‌های کمتری برای انتخاب و خرید مشتریان‌دارد اما سالنی که در طبقه اول کانون برای عرضه محصولات نوشت‌افزار اختصاص داده شده از حال و هوای دیگری برخوردار است. غرفه‌های بیشتری در سالن تعبیه شده و خیلی از غرفه‌ها برای جذب مخاطبان خود، دور تا دور غرفه‌شان را با بنرها و پوسترهای شخصیت‌های روی جلد دفاتر و محصولات دیگرشان کاور و تزئین کرده‌اند. حتی یکسری از غرفه‌داران برای جذابیت بیشتر، عروسک‌های کلاه‌قرمزی و پسرخاله و دیگر شخصیت‌ها را در قفسه‌ها به نمایش گذاشته‌اند. غرفه آزاده یکی از غرفه‌های شلوغ این نمایشگاه است. مشتریان زیادی پشت صندوق غرفه صف کشیده‌اند. نبض این غرفه در دست تولیدی آزاده است که 26سال در ساخت و تولید محصولات ایرانی همت کرده‌اند؛ آن هم به قول خودشان با هدف ترویج فرهنگ ایرانی. در میان شلوغی غرفه آزاده به سراغ محمد مستغفی می‌رویم. او و همکارانش برای شرکت دادن محصولات خود در این نمایشگاه از کاراکترهای زیادی مثل شکرستان، کلاه قرمزی، پهلوانان و سنجد استفاده کرده‌اند؛ «برای اینکه مردم به سمت محصولات ایرانی جذب شوند باید تبلیغات بیشتری صورت گیرد.»

به گفته مستغفی مردم هم باید با توجه به محصولات بومی و ایرانی از تولیدکنندگان حمایت کنند؛ «مدتی کارتون جذاب شکرستان پخش می‌شد اما در نیمه راه این کارتون متوقف شد. طبیعی است که پس از مدتی کاراکترهای این کارتون از ذهن مخاطبانش که بچه‌ها هستند فراموش شود، درصورتی که کارتون‌های خارجی به‌صورت دائمی پخش می‌شوند و تولید صنعت‌های جدید با کاراکترهای این کارتون‌ها توجه بچه‌ها را به‌خود جلب می‌کنند». به‌نظر مسئول غرفه آزاده، بچه‌ها بیشتر با شخصیت‌های کلاه‌قرمزی و شکرستان ارتباط گرفته و از لوازمی استفاده می‌کنند که طرح این شخصیت‌ها روی آنها وجود دارد؛ «جالب است بدانید که این نمایشگاه از سوی تولیدکنندگان ایرانی و به‌صورت کاملا خودجوش شکل گرفته و ما برای ادامه راه نیاز به حمایت مسئولان دولتی داریم تا بتوانیم محصولاتی را در سبد خانوار ایرانی قرار دهیم که از جنس ایرانی و اسلامی برخوردارند.»

هم فال و هم تماشا

عصر شده است. خیابان حجاب از ماشین‌های پارک‌شده‌ای پر شده که صاحبان آنها به همراه خانواده‌هایشان خود را از سراسر شهر به نمایشگاه نوشت‌افزار ایرانی- اسلامی رسانده‌اند. گروهی با کیسه‌های پر از لوازم‌التحریر درحال خارج شدن از نمایشگاه هستند و گروه دیگر هنوز درگیر انتخاب و حساسیت کودکانشان در خرید. در یکی از غرفه‌ها مادری در حال کمک کردن به دختر 8ساله خود در انتخاب دفتر مشق است. دخترک دفترهای شخصیت شکرستان را به‌دست گرفته و از لباس‌ها و دفترهای منتخب در سبدش معلوم است که به‌دنبال لوازمی با رنگ صورتی است؛ «همش نمی‌شه که صورتی انتخاب کنی، دلتو می‌زنه.» مادر معترضانه این را می‌گوید اما دخترک در میان قفسه دفترچه‌های یادداشت به‌دنبال رنگ صورتی است. می‌گوید: «می‌خوام همه وسیله‌هام صورتی باشه. آخه کیفم‌ ا‌م صورتیه مامان». از کنار غرفه عبور می‌کنیم و به لابی نسبتا بزرگی می‌رسیم که با مبلمان چیده شده. پدرها و مادرها خسته از خرید روی مبل‌ها رها شده‌اند تا خستگی گشت‌و‌گذار یک روزه‌شان در نمایشگاه از تنشان بیرون برود اما بچه‌ها هنوز دست از غرفه‌های محصولات بر نمی‌دارند. پسر نوجوانی با وجود انجام همه خریدهای موردنظرش به اجبار سعی دارد پدرش را در خرید بسته خمیربازی مجاب کند اما از او اصرار است و از پدر انکار؛ «پسرجون تو دیگه بزرگ شدی. خمیر به چه کارت میاد؟ بچه شدی مگه.» اما در این میان پدر و مادرهایی هم هستند که به هر خواسته فرزند دُردانه‌شان تن می‌دهند و با وجود همه کیسه‌های پر از لوازم‌التحریر در دستشان هنوز به‌دنبال فرزند خود، از این غرفه به آن غرفه می‌روند.

هنوز خبری از خاله‌ها و عموهای تلویزیونی نیست. به گفته معاون اجرایی نمایشگاه از روزهای آینده با آمدن خاله‌ها و عموهای تلویزیونی نمایشگاه از امروز هم شلوغ‌تر می‌شود چراکه مسئولان نمایشگاه ساعات شادی را هم در کنار خرید برای بچه‌ها و والدینشان ترتیب داده‌اند تا آنها روز خود را با داشتن لحظاتی شاد در کنار هم پشت سر بگذارند.

دفترهای مشق با نماد قهرمانان دفاع مقدس

یکی از رویدادهای جالب در سومین نمایشگاه نوشت‌افزار ایرانی و اسلامی، استفاده از کاراکترهای بومی است. همه تولیدکنندگان در تلاش بوده‌اند تا محصولات خود را با طرح و سبک و سیاق ایرانی رنگ‌آمیزی کنند.

طرح‌ها بیشتر فانتزی است اما در این میان و در بعضی از غرفه‌ها شما شاهد دفاتر و محصولاتی خواهید بود که با نمادهایی مثل تصاویر شهدا، خلبان‌های شهید، وسایل جنگ‌افزار و هواپیماهای جنگده یا حتی تصاویر شعرا و دانشمندان طراحی شده‌اند. بعضی از این طرح‌ها حالت طراحی و نقاشی دارند و برخی دیگر عکس‌هایی واقعی از رویدادهایی واقعی هستند.

غرفه خلیج‌فارس در نمایشگاه، یکی از همان غرفه‌هایی است که از سمبل‌های واقعی استفاده کرده. مسئول غرفه می‌گوید: «سال گذشته انیمیشنی از یکی از عملیات‌های واقعی و مهم در جنگ به نمایش درآمد. قهرمان این عملیات شهید بابایی بود که پس از ساخت و نمایش این انیمیشن، ما از طرح‌های آن روی جلد دفاتر مشق خود استفاده کردیم». البته این تنها غرفه‌ای نبود که اقدام به عرضه محصولاتی با چهره‌های مهم سیاسی، فرهنگی و نظامی کشور می‌کرد، در غرفه‌های دیگر هم می‌توانستید شاهد محصولاتی باشید که تصاویر شهدای معروف 8سال جنگ تحمیلی را به تصویر کشیده‌اند. محمود کرایلی، معاون اجرایی سومین نمایشگاه نوشت‌افزار ایرانی- اسلامی دراین‌باره می‌گوید: «البته در طراحی جلدهای دفاتر یا محصولات دیگر نقاط قوت و ضعف بسیاری به چشم می‌خورد که در سال‌های آینده این نقاط ضعف اصلاح خواهد شد اما الزاما نیازی نیست که همه بچه‌ها از این دفاتر استفاده کنند. در واقع تولیدکنندگان، همه نوع سلیقه‌ای را درنظر گرفته و اقدام به تولید طرح‌های اینچنینی کرده‌اند.

به‌طور مثال پسرها در سنین مختلف علاقه به شخصیت‌های سیاسی یا نظامی پیدا می‌کنند و این محصولات طبق نیاز مخاطبانش سنجیده و تولید شده است. از طرف دیگر همین طرح‌های منتخب سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و نظامی روی محصولات، کودکان و نوجوانان را تشویق می‌کند تا برای کسب اطلاعات بیشتر از زندگی و حرفه این افراد و چهره به تحقیق بپردازند». به گفته کرایلی در حال حاضر تولید محصولات با طرح‌های ایرانی- اسلامی بیشتر در حوزه تولید دفاتر مشق و یادداشت بوده و درخصوص محصولات دیگر به‌دلیل بالا بودن هزینه، تنها چند تولیدکننده اقدام به تولید جامدادی، ظرف غذا، پاک‌کن و... با طرح‌های مورد نظرشان کرده‌اند. جالب اینکه خیلی از این نوشت‌افزارها به‌دلیل فقدان صنعت مورد نیاز، در چین تولید می‌شوند و هزینه طراحی و تولید آنها با المان‌های ایرانی بسیار بالاست اما تولیدکنندگان با هدف ترویج فرهنگ ایرانی در حوزه نوشت‌افزار، پیه این هزینه را به تن خود می‌مالند و از بازار پا پس نمی‌کشند تا روزی که بچه‌ها محصولات ایرانی با طرح‌های ایرانی را به خانه‌های خود ببرند.