عوامل کاستی و نقصان روزی

به گزارش پارس به نقل از فارسانسان از آن جهت که صاحب فکر و اندیشه است، می‌خواهد در مورد بسیاری از مطالب پرس‌وجو کرده، چرایی و چگونگی مطالب را دریابد. از جمله مسائلی که فکر انسان را به خود معطوف داشته، مسائل مربوط به «رزق و روزی» انسان و دیگر موجودات است به طوری که همواره در پی آن است تا روزی‌ِ بیشتری به دست آورد.

انسان سؤالات فراوانی را در این مورد در ذهن خود می‌یابد، تا آنجا که اگر بگوییم بعضی از سؤالات به صورت روزانه در بین مردم جریان دارد، سخن به گزاف نگفته‌ایم.

سؤالاتی از این قبیل:

- عوامل مؤثر در افزایش روزی چیست؟ اسباب و علل کاهش روزی کدام است؟

- فلسفه وسعت رزق یک گروه و اندک بودن رزق گروهی دیگر چیست؟

- نقش تلاش و سعی انسان برای به دست آوردن روزی و ارتباط آن با تقدیر روزی چگونه است؟

- آیا دعا در افزایش روزی مؤثر است؟

- تا چه اندازه رزق حلال و حرام در سرنوشت انسان مؤثر است؟

کتاب «رزق و روزی از دیدگاه قرآن و حدیث» اثر علی متین، به سؤالات و دغدغه‌های افراد در خصوص کسب رزق و روزی از دیدگاه قرآن و حدیث پاسخ گفته است که در ادامه می‌خوانید:

گناه به عنوان یکی از عوامل مؤثر در کاستی و نقصان روزی به شمار می‌آید و موجب محرومیت از مواهب الهی می‌شود؛ چه مواهب مادی و چه نعمت‌ها و روزی‌های معنوی. از همین رو گناه به عنوان یک مانع بزرگ برای جلب روزی، سخت مورد توجه روایات و سخنان پیشوایان معصوم بوده است.

امام صادق(ع) در سخنان خود به «مفضّل» گناه را در برخی از اوقات تنها عامل بسته شدن درِ رزق و روزی دانسته و از تأثیر سریع گناه در زندگی شیعیان خبر می‌دهد:

یا مفضّل! از گناهان پرهیز کن و شیعیان ما را از آنها برحذر بدار. به خدا قسم گناهان زودتر از ه رکس بر شما تأثیر بد دارند. زیرا گاهی گناه موجب بیماری می‌شود و گاهی هم بسته شدن درِ روزی، علتی جز گناه ندارد.

مرحوم کلباسی در مورد اینکه چرا تأثیر گناه بر شیعیان زودتر و سریعتر از دیگران در زندگی آنها جلوه می‌کند، می‌گوید:

برخی از بزرگان گفته‌اند: شاید مراد از این روایت آن باشد که تأثیر گناهان در دنیا برای شیعیان زودتر از تأثیر آن بر دیگران است و شاید این نوعی اکرام و احسان از ناحیه خدا به شیعه باشد،‌ زیرا عقابی برای آخرت نمی‌ماند، در این دنیا آثار گناه خود را دیده و قبل از مرگ پاک می‌شوند، یا مراد روایت این است که اثر گناهان بر شیعه آشکارتر است، همان‌گونه که مردار بر آب صاف زودتر از هر آب دیگر تأثیر گذاشته و آن را متعفن می‌کند.

حال هرگونه که روایت را توضیح دهیم، قدر مسلم این است که از تأثیرات سریع گناه در زندگی انسان به ویژه شیعه،‌نقصان و کاستی در رزق و بسته شدن درهای رحمت‌الهی است. شیخ صدوق در حدیثی بلند از ابوبصیر و محمد بن مسلم آورده است که امام صادق(ع) فرمودند:

پدرم از جدم و او از پدرش روایت کرده که امیرمؤمنان در یک جلسه چهارصد باب (علم) را به یاران خود آموخت. در این باب‌ها آن چه که به صلاح یک مسلمان در دین و دنیایش است، آمده؛ از آن جمله است: «از گناهان بر حذر باشید، زیرا همه بلاها و هم‌چنین کمی روزی در اثر گناه است.

گرچه با توجه به معنای لغوی رزق،‌ روایات مزبور در مورد رزق و روزی معنوی نیز صادق‌اند، اما نظر به آن که رزق و روزی معنوی در نظر اهل بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام جایگاه و منزلت ویژ‌ه‌ای دارد، ائمه (ع) به بهره‌های معنوی به صورت مشخص و معین توجه کرده و اثرات سوء گناه بر آنها را گوشزد فرموده‌اند:

از گناهان بپرهیزید، زیرا خیرات را از بین می‌برد. همانا بنده خدا در اثر گناه، دانشی را که فراگرفته از یاد می‌برد و یا از شب زنده‌داری محروم می‌شود. همانا بنده خدا در اثر گناه از روزی آماده محروم می‌شود.

آری؛ علم نور است و گناه ظلمت، نماز شب روشنی و گناه، تاریکی است. حال چگونه ممکن است این دو با هم باشند، از این رو شهید ثانی می‌نویسد:

علی بن خشرم گوید: از سوء حافظه خویش نزد «وکیع» گله و درددل کردم،‌ وکیع به من گفت: برای تقویت حافظه خود از سبک کردن بار گناه و معصیت مدد بگیر.

حافظ می‌گوید:

مدعی خواست که آید به تماشا گه راز/ دست غیب آمد و بر سینه نامحرم زد

پس این چنین نیست که هر کس بخواهد بتواند از اموری همچون: علم، نماز شب، سخن گفتن با خدا، خدمت به خلق و ... بهره‌مند شود، چه آن که جمع کردن این امور با گناه از محالات است. عارف واصل آیت‌الحق مرحوم ملاحسینقلی همدانی در نامه‌ای به یکی از شاگردانش می‌نویسد:

آن چه این ضعیف از عقل و نقل استفاده نموده‌ام، این است که اهم اشیاء برای طالب قرب، جد و سعیِ تمام در ترک معصیت است.

سپس می‌گوید: «فافهم مما ذکرت ان طلبک محبة الهیة مع کونک مرتکباً‌ للمعصیة امر فاسد جداً؛ بدان - از آن چه ذکر شد (معلوم می‌شود که) - طالب محبت الهی بودنت با وجود انجام معصیت، حقیقتاً‌ کاری عبث و بیهوده است.»

در نهایت به راحتی می‌توان گفت گناه و معصیت از مؤثرترین عوامل در نقصان و کاستی رزق و روزی مادی و معنوی است.

در نهایت به راحتی می‌توان گفت گناه و معصیت از مؤثرترین عوامل نقصان و کاستی رزق و روزی مادی و معنوی است.