پشت پرده رایزنی های منطقه ای ظریف/ نشانه هایی از حمایت جدی حسن روحانی از «مقاومت» و بشار اسد

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- سفر اخیر ظریف به کشورهای منطقه مخصوصا لبنان موجب حاشیه های بسیاری شده است

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «پارس»، تا ماه گذشته، کارشناسان ایران بر این باور بودند که با توجه به تمرکز کامل محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، بر دستیابی به توافق هسته ای با شش قدرت جهانی، وزارت خارجه  در سیاست های ایران در قبال خاورمیانه کم کاری می کند.

نظر به این که توافق هسته ای به دست آمده است، از قرار، سیاست ایران در قبال خاورمیانه دستخوش تغییراتی خواهد شد. یک مقام رسمی ایران که خواست نامش فاش نشود، به المانیتور گفت از این پس بیشتر توجه ما به دیپلماسی در خاورمیانه معطوف خواهد شد. وی گفت: «هر مشکلی راه حلی دارد و مسأله هسته ای مؤید این قضیه است. بنابراین، ارائه دیدگاه های مبتکرانه و بدیع برای پایان بخشیدن به خونریزی ها در منطقه حائز اهمیت است.»

این مقام رسمی گفت: سفر ظریف به لبنان و سوریه برای گفتگو درباره چگونگی نقش مثبت ایران در حل بحران در این دو کشور و نیز بحران های برخاسته از آن ها بود. 

وی افزود: طرح چهار ماده ای اصلاح شده ایران برای سوریه «موضوع اصلی» در این مذاکرات بود. 

در این میان، منبع نزدیک به نبیه بری، رئیس مجلس لبنان گفت: ظریف برای کمک به رفع اختلافات میان لبنانی ها در زمینه انتخابات ریاست جمهوری در آن کشور ابراز تمایل کرده است. آقای ظریف از همان ابتدای نشست تصریح کرد که ایران برای حاکمیت لبنان احترام قائل است و هیچ کس نباید در مسائل داخلی لبنان دخالت کند اما در صورت درخواست کمک برای حل مسأله انتخاب رئیس جمهور لبنان، کشورش آماده همکاری است.

تأکید ظریف عمدتاً روی مسأله ملاقات با دبیرکل حزب ا... است. دیدار ظریف با سید حسن نصرا...برای آگاه ساختن وی از مسایل مربوط به توافق هسته ای، در میان گذاشتن طرح ایران درباره سوریه و شنیدن عقاید نصرا... درباره اوضاع منطقه بود.

بر اساس تحلیل المانیتور، ظریف خوب می داند که با توجه به اعتماد ایران به سید حسن نصرا... و نقش سازمان وی در سوریه که به اعتقاد بسیاری برای بقای رژیم سوریه و نفوذ ایران در این کشور بسیار حیاتی است، راه رسیدن به هرگونه راه حل در قضیه سوریه به نصرا... بستگی دارد.

محمد مرندی، رئیس دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران، در این زمینه می گوید: این دیدار با هدف ارسال چندین پیام در جهات مختلف صورت گرفت. وی گفت: بی تردید این نشانه حمایت جدی دولت آقای حسن روحانی از «مقاومت» و بشار اسد، رئیس جمهور سوریه است به ویژه آن که این سفر به فاصله کوتاهی بعد از سفر مهم وزیر دیگر به دو کشور سوریه و لبنان انجام شد. 

مرندی افزود: همچنین این سفر تلاش جهت دستیابی به راه حلی برای سوریه و به انزوا کشاندن افراط گرایان وهابی است که ترکیه و سعودی بودجه آن ها را تأمین می کنند.

اقامت ظریف در دمشق که در پی سفر وی به لبنان صورت گرفت، کوتاه بود. دیدار وی با اسد برای آگاهی بیشتر از موضع دولت سوریه برای نهایی کردن پیش نویس طرح اصلاح شده ایران درباره سوریه بود. ظریف درست چند روز پیش از آن سفر با همتای سوری خود در تهران ملاقات کرده بود.

حسین امیر عبداللهیان، معاون وزیر خارجه ایران در امور عرب و افریقا، به خبرنگار المانیتور گفت: رئیس جمهور اسد برای حفظ این طرح سیاسی و مبارزه با تروریسم چندین پیشنهاد سازنده ارائه کرد" و تأکید کرد: باید به دنبال راه حلی باشیم که با قوانین بین المللی مغایرت نداشته باشد و به مشکلات منطقه نیفزاید، مشکلاتی همچون تلاش ترکیه برای ایجاد منطقه امن در شمال سوریه.

عبداللهیان، که ظریف را همراهی می کرد، تأکید کرد: امنیت منطقه زمانی حفظ می شود که برخی از بازیگران منطقه ای از استفاده از تروریسم دست بردارند و جدیت خود را برای مبارزه با تروریسم متمرکز کنند." بعد از آن، وی همچون ظریف در سرمقاله مورخ 3 اوت نشریه «السفیر» درج کرده بود، فاش ساخت ایران و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس «درنشست جی 7 با یکدیگر ملاقات و درباره نگرانی های مشترک خود گفتگو خواهند کرد." منظور از «جی7» کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به اضافه ایران است. 

عبداللهیان گفت این قضیه با توجه به پیشقدم شدن امیر قطر مورد توافق قرار گرفت. با این همه، معاون وزیر خارجه ایران از نقش مهم عمان نیز پرده برداشت و گفت از قرار، ابن یوسف بن علوی، وزیر خارجه عمان بود که برای اولین بار برگزاری این اجلاس را پیشنهاد کرد. نکته برجسته و شایان ذکر آن است که عمان با تسهیل در امر برقراری تماس های پشت پرده میان ایران و آمریکا، در تضمین پیشرفت مذاکرات هسته ای نقش مهمی ایفا کرد.

بعدها عبداللهیان فاش کرد که اولین مرحله از مذاکرات «جی 7» باید ماه آینده آغاز شود و افزود که این گفتگو می تواند در هر نقطه ای از منطقه صورت گیرد. 

مرندی، استاد دانشگاه تهران جنبه دیگری از اصرار بر این دیپلماسی را مطرح کرد و گفت: "اکنون اوضاع فرق دارد، با توجه به این که عربستان سعودی با مشکلات زیادی در سوریه و یمن مواجه است، آن ها گفتگو درباره راه حل های سیاسی را آغازکرده اند." مرندی که نشانه مثبتی در چهره و صحبتش حس می شد این گونه نتیجه گیری کرد: "ایران بر این اعتقاد است که اگر در زمینه آشتی و مصالحه مجدد در سوریه پیشرفتی حاصل شود، بخش عمده ای از گروه های کوچک تر محلی سلاح های خود را زمین خواهند گذاشت و برای مقابله با جبهه النصره و داعش به دولت سوریه خواهند پیوست.

در عین حال سفر ظریف به لبنان با دشواری هایی روبرو بوده است. شمار زیادی تعجب کردند از این که ظریف، همچون سابق، به زیارت قبر عماد مغنیه، فرمانده نظامی حزب ا... که به قتل رسید، نرفت. بر اساس گزارش یکی از رسانه های منطقه، نکته مهم آن که حزب ا... اعلام کرد که برنامه فشرده وزیر خارجه ایران مانع از این کار شد، اگرچه، از زمان سو ءقصد به جان مغنیه در سال 2008، هیچ یک از مقامات ایرانی از ادای احترام به وی با حضور بر مزارش خودداری نکرده اند.