برخی خبرها از موفقیت نشست مسقط درباره سوریه حکایت دارد. خبرگزاری رسمی عمان گزارش داد «ولید المعلم» وزیر خارجه سوریه، روز گذشته پس از ورود به مسقط، با «یوسف بن علوی» همتای عمانی خود در خصوص «چندین موضوع منطقه‌ای و بین‌المللی مورد علاقه دو طرف» مذاکره کرد.

نخستین سفر وزیر خارجه سوریه به یکی از کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس از زمان شروع بحران این کشور در سال ۲۰۱۱ ، با موافقت مسقط و دمشق با انجام تلاش‌های مشترک برای پایان دادن به این بحران همراه شده است.

وزیران امور خارجه سوریه و سلطان نشین عمان بر لزوم افزایش تلاش های سازنده برای پایان دادن به بحران سوریه تاکید کردند.

ولید المعلم وزیر امور خارجه سوریه و هیئت همراهش به دعوت یوسف بن علوی همتای عمانی وی روز گذشته وارد مسقط پایتخت این کشور شد.

روزنامه «الوطن» سوریه که نزدیک به دولت این کشور به حساب می‎آید، در این باره گزارش داد که عمان بر خلاف سایر کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس، روابط دیپلماتیک خود با دولت «بشار اسد» رئیس‌جمهوری سوریه را قطع نکرده است.

این روزنامه همچنین احتمال برگزاری نشستی در مسقط بین دیپلمات‌های سوریه، ایران و عربستان سعودی را مطرح کرده است. عمان سابقه طولانی در میانجیگری در بحران‌های منطقه دارد.

طی چند روز گذشته تحولات زیادی در زمینه حل سیاسی بحران سوریه شروع شده است که در همین راستا ولید معلم  روز چهارشنبه با سفر به ایران با وزیر خارجه و رئیس جمهور ایران دیدار کرد.

وزیر خارجه سوریه برای رایزنی در مورد طرح پیشنهادی ایران برای حل بحران سوریه به تهران آمده بود.معلم وزیر سوری همچنین با «میخائیل بوگدانوف» معاون وزیر خارجه و نماینده ویژه روسیه برای خاورمیانه هم در تهران ملاقات کرد.

حسین امیرعبداللهیان معاون وزیر خارجه ایران پیش از این از طرح به‌روز رسانی شده تهران درباره سوریه خبر داده بود و بدون اشاره به جزئیات این طرح گفت: طرح سیاسی چهارماده‌ای جمهوری اسلامی ایران که توسط آقای ظریف ارائه شده در زمان حاضر یکی از کاراترین و جدی‌ترین طرح‌هایی است که در دستور کار سازمان ملل و بازیگران بین المللی قرار دارد چون طرحی است مبتنی بر واقعیت‌های موجود.

***

السفیر هم نوشت وزیران خارجه ایران، عربستان و سوریه هفته آینده عازم مسکو، پایتخت روسیه، می شوند.

روزنامه السفیر چاپ لبنان در پایگاه اینترنتی خود نوشت هیچ کس انتظار نداشت تفاهم هسته ای به این سرعت کشورهای منطقه را تحت تاثیر قرار دهد. گمانه زنی های پیشین حاکی از آن بود که تا زمانی که این توافق در کنگره آمریکا و مجلس شورای (اسلامی) ایران تایید نشود، نمی توان انتظار داشت در سطح منطقه گشایش هایی حاصل شود. علاوه بر این، زیان دیدگان از این توافق شامل اسرائیل و عربستان با جدیت تلاش می کردند چوب لای چرخ این توافق بگذارند و آن را در نطفه خفه کنند اما برخلاف این گمانه زنی ها توافق هسته ای احتمال وقوع گشایش (در روابط) را در منطقه به وجود آورد. این گشایش ها به یکباره انجام شد. آمریکا و روسیه به طور بی سابقه شروع به هماهنگی با یکدیگر کردند. نخستین پایه های این هماهنگی از زمان دیدار ولادیمیر پوتین و جان کری شکل گرفت و با دیدارهای میان وزیران خارجه آمریکا و روسیه در دوحه و کوالالامپور این روند شفاف تر شد.

از حدود دو سال پیش این سوال هر بار تکرار می شود که چه هزینه ای می توان به عربستان، ترکیه و قطر پرداخت برای این که بپذیرند برای حل و فصل بحران های منطقه به ویژه سوریه دور یک میز بنشینند؟

آتش جنگ و درگیری از دو طرف وارد عربستان شد. یکی یمن و دیگری (گروه تکفیری صهیونیستی) داعش. این گروه عمق جنوبی عربستان یعنی شهر ابها را هدف قرار داد. این آتش از دو طرف وارد ترکیه شد. یکی کمربند مرزی کردها (که رویای تشکیل دولت کردی را در سر می پرورانند) و دیگری متشنج شدن فضای داخلی این کشور در پی حملات داعش.

در این میان قطر صرفا با یک واکنش کوچک اعلام کرد آمریکا باید از صحنه این جنگ ها و درگیری ها خارج شود. روسیه ایده تشکیل جبهه منطقه ای-جهانی مبارزه با تروریسم را مطرح کرد. اعضای این جبهه عربستان، ایران، سوریه، ترکیه و همه کشورهایی هستند که منفعت آنان در مبارزه با داعش و گروه های مشابه آن است.

ایران برای حل بحران سوریه طرحی مبتنی بر تشکیل دولت گسترده وحدت ملی (انتقالی) که اهداف آن با فضای نشست ژنو هماهنگی دارد، ارائه کرد. وظیفه این دولت در واقع بررسی اصلاحات قانون اساسی و نقشه راه برای تصویب آن (از طریق همه پرسی)، برگزاری انتخابات پارلمانی و سپس ریاست جمهوری در مدت حداکثر سه سال است.

نکته قابل توجه این است که روسیه با طرح ایران به گونه ای تعامل می کند که انگار طرح خودش است. این، همان برداشتی است که پس از پایان سفر میخائیل بوگدانوف فرستاده روسیه به تهران در ذهن برخی از دیپلمات های عرب ایجاد شد. نکته قابل توجه تر این است که ولید معلم وزیر خارجه سوریه روز دوشنبه به مسکو سفر خواهد کرد و چند ساعت پیش از ورود عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان آن جا خواهد بود. گفته می شود هدف از این سفر فراهم کردن مقدمات سفر ملک سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان پیش از پایان سال کنونی میلادی است.

پرسشی که هم اکنون مطرح می شود، این است که آیا در این سفر فرصتی برای دیدار مقامات عربستان و سوریه زیرنظر روسیه پیش می آید یا خیر. تا به این لحظه هیچ کس پاسخ قطعی این سوال را نمی داند به ویژه این که روزنامه «الوطن» چاپ سوریه به طور ضمنی به برگزاری نشستی سه جانبه بین وزیران خارجه سوریه، عربستان و ایران در مسقط اشاره کرده است اما منابع رسانه ای پیگیر سوریه به خبرنگار این روزنامه گفتند این موضوع قطعی نیست و اصل، نشست های مسکو است اما در عین حال احتمال ورود محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران را به مسکو در هفته آینده منتفی ندانست. به ویژه این که ظریف قرار است به آنکارا و از آن جا (در روز سه شنبه) مستقیم به بیروت سفر کند و بعید نیست در روز بعد راهی پایتخت سوریه شود.

ایران بحران سوریه پایتخت خاورمیانه هسته ای