پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- چیدن سفره عقد جزو یکی از سنت‌ها و رسوم کهن ایرانیان بوده است که هنوز هم در بین آن‌ها رایج است .ایرانیان قدیم بر این عقیده و باور بودند که چیدن سفره عقد و نماد‌هایی که داخل سفره قرار می‌گیرد می‌تواند برای زوج‌های جوان شادی و خوشبختی را به همراه داشته باشد.مرسوم است که سفره عقد در مراسم عقد پهن شود سپس عروس و داماد روی این سفره بنشینند و در حضور قرآن و با تلاوت خطبه عقد توسط عاقد به صورت رسمی‌ با هم ازدواج کنند. هر کدام از اجزای سفره عقد، پر از معناهای ویژه و مخصوص به خود است که هرکدام پیامی را به همراه دارد. اما این مفاهیم دارای چه مضمونی هستند. به صورت دقیق ریشه در چه مفاهیمی ‌دارند و آیا چیدمان سفره‌های عقد امروزی شباهتی به سفره‌های عقدی که در سنت‌های کهن پهن می‌شد دارند یا به صورت کامل تغییر کرده‌اند. پاسخ این ابهام‌ها را از سارا جلالوند یکی از متخصصین زمینه سفره عقد پرسیده‌ام.

 درباره تاریخچه سفره عقد بگویید.

تاریخ دقیقی در مورد پیدایش سفره عقد وجود ندارد اما شواهد نشان می‌دهد که چیدن این سفره به زمان قبل از پیدایش اسلام نیز بر می‌گردد اما پس از تشکیل اسلام این سفره دارای هویتی اسلامی ‌نیز می‌شود. قرآن، آیینه، آب و جام عسل از اجزای اصلی این سفره بوده است اما اشیاء دیگری نیز بر اساس قومیت‌های مختلف و عقاید مذهبی افراد روی سفره‌ها قرار می‌گرفته است.

سفره‌های عقد در زمان‌های گذشته بسیار ساده و کم هزینه بودند و نمادی برای خوشبختی و سعادتمندی زوج‌های جوان محسوب می‌شدند. شواهد نشان می‌دهد مهم ترین هدف اقوام گذشته از چیدن سفره عقد تلاش در جهت این است که زوج‌های جوان با وجود این نماد‌ها در آغاز پیوندشان زندگی خوب و موفقی را آغاز کنند.

 فلسفه وجود قرآن، آینه و شمعدان، سکه و آب را در سفره عقد توضیح دهید.

قرآن به علت اینکه پیامی‌از طرف خداوند است جهت تحکیم ازدواج باید سر سفره وجود داشته باشد. قرآن باید حتما روی رهل قرار گیرد تا احترام کلام خداوند حفظ شود.آینه ای نیز بر سر سفره قرار می‌گیرد تا عروس و داماد یکدیگر را در آینه ببینند. شمع‌هایی که در کنار آینه قرار می‌گیرد نیز بیانگر روشنایی و گرمای خانه هستند.

سکه درون سفره نیز جهت افزایش رزق و روزی زوج‌ها استفاده می‌شود. وجود آب بر روی سفره به خاطر اینکه مایه حیات انسان است بسیار مهم است و اغلب خانواده‌ها به وجود آب روی سفره عقیده دارند.برخی از طراح‌های سفره عقد درون تنگ آب نیز گل‌هایی برای تزیین قرار می‌دهند.

 علت وجود شاخه نبات و نان و پنیر و سبزی به خاطر چیست؟

شاخه نبات نماد شیرینی دوران زندگی است و هر کدام از طراح‌های سفره عقد بر اساس سلیقه زوج‌ها و خودشان طرح‌های مختلفی را روی شاخ نبات اجرا می‌کنند. نان و پنیر و سبزی نشانگر وسعت روزی است و سبزی نیز نمایانگر سرسبزی و سلامتی است.وجود نان  و پنیر و سبزی در سفره بسیار ضرورت دارد.اسفند نیز به خاطر دور شدن عروس و داماد از حوادث بر سر سفره قرار می‌گیرد.

 وجود میوه‌های مختلف اغلب در سفره‌های عقد به چه علت است؟

بهره مند شدن عروس و داماد از تمام نعمت‌های طبیعی خداوند علت وجود میوه‌هایی مانند انار و سیب سرخ  بر سر سفره است اما وجود میوه‌هایی مانند آناناس و موز و غیره فقط به خاطر زیبایی ظاهری آن‌ها و تزیین سفره است و وجود آن‌ها ضروری نیست همچنین این میوه‌ها بر اساس سلیقه طراح میوه آرایی می‌شوند و تغییراتی بر اشکال آن‌ها وارد می‌شود. طراحی ظرف عسل در سفره بسیار مهم است.

در مراسم عقد مرسوم است که عروس و داماد با قرار دادن عسل در دهان همدیگر زندگی شیرینی را در کنار هم آغاز کنند. تخم مرغ نماد ادامه نسل و صاحب فرزند شدن است و چیدمان آن نیز بر اساس سلیقه طراح سفره عقد است. قرار گرفتن گل نیز در سفره‌های عقد به خاطر ایجاد شادابی و سر زندگی در دوران زندگی زوج‌ها است. همچنین حلقه به خاطر اهمیتش در بنیان ازدواج دارای تزئین خاص و زیبایی است.

 فلسفه قند ساییدن بر سر عروس و داماد در مراسم عقد چیست؟

 در مراسم عقد خانم‌های خوشبخت روی پارچه سفیدی بر سر عروس و داماد کله قند می‌سایند که این کار نماد بارش شادی و شیرینی و نعمت بر سر عروس و داماد است همچنین در مراسم عقد کنان به رسم یادگاری مهمانان هدیه‌ای به عروس و داماد نیز می‌دهند.

 سفره عقد خودتان را چه کسی طراحی کرد؟

از نظر من زیبایی در سادگی نهفته است. سفره عقد خودم بسیار ساده بود که آن را خودم چیدم.از کریستال‌ها و بلور‌های مادرم که بسیار هم دوستشان داشتم استفاده کردم و اشیاء سفره عقد را داخل آن قرار دادم.

روی سفره عقدم پارچه ترمه زیبایی پهن کردم و سعی کردم از تور‌های آبی و سفید در تزئین سفره عقد استفاده کنم. میوه‌ها را با سلیقه در ظرف چیدم و از گل‌هایی که در گلدان خانه خودمان داشتیم برای گل‌آرایی سفره استفاده کردم و چند عدد از گل‌ها را نیز در لا‌به لای قرآن قرار دادم.

شمع‌های ساده ای نیز به رنگ آبی و سفید در سفره قرار دادم. دلم می‌خواست سفره عقدم هم اصیل باشد هم ساده. اقوام شوهرم و بسیاری از دوستانم از طراحی سفره بسیار استقبال کرده‌اند و از طرحی که دادم بسیار استقبال کردند.

هزینه طراحی و ساخت سفره عقد چقدر است؟

قیمت‌ها از یک میلیون تومان به بالا شروع می‌شود اما میزان دقیق نرخ قیمت‌ها مشخص نیست. بسیاری از طراحان سفره عقد هر قیمتی که دوست داشته باشند به مشتری‌ها ارائه می‌دهند اما هرچه در سفره از اشیاء گران قیمتی استفاده شود قیمت طراحی‌های سفره نیز بیشتر می‌شود.

  چند نوع سبک ایرانی برای طراحی سفره عقد وجود دارد؟

ایرانی‌ها و افراد محلی بر اساس آداب و رسوم خود سفره‌های متفاوتی طراحی می‌کنند. در بعضی از استان‌ها حتی رسم است که دوغ، ماست و کره نیز در سفره‌ها وجود داشته باشد اما به طور کلی براساس سلیقه و آداب و رسوم هر شهر سفره عقد‌های سنتی متفاوتی در مناطق مختلف کشور طراحی می‌شود.

 سفره‌های عقد امروزی تا چه حد از مفهوم اصیل سفره‌های عقد فاصله گرفته‌اند؟

همانطور که عنوان شد سفره‌های عقدی که در قدیم پهن می‌شد بیشتر به علت ایجاد سعادت و خوشبختی برای زوج‌های جوان بود اما امروزه برخی از خانواده‌های ایرانی از مفهوم اصلی و پیام اصلی سفره عقد غافل شده اند.برخی از این خانواده‌ها با تماشای سریال‌های ترکیه‌ای و اروپایی و ایده گرفتن از این سریال‌ها تلاش می‌کنند تا سفره‌های عقد خود را به سبک این کشور‌ها طراحی کنند.

کریستال‌ها و مجسمه‌های گران قیمت و میلیونی نیز توسط این خانواده‌ها خریداری می‌شود تا سفره عقد آن‌ها بیشتر اروپایی به نظر برسد.درصورتی که پرداخت کردن این هزینه‌ها و تحمیل مخارج آن بر داماد نمی‌تواند تضمینی برای خوشبختی و سعادتمندی زوج‌های جوان باشد.

نورپردازی‌های مختلف در مراسم، قرار گرفتن مجسمه‌ها، کریستال‌ها، پارچه‌ها و اشیاء گران قیمت خارجی و لوکس از ویژگی‌های سفره‌های عقد به سبک اروپایی است علاوه بر هزینه‌های اشیایی که در داخل این سفره‌ها قرار می‌گیرد طراحان این سفره‌ها نیز مبالغ بسیار زیادی را از خانواده‌ها جهت طراحی سفره عقد مطالبه می‌کنند.

 به نظر شما علت اینکه برخی از خانواده‌ها علاقه دارند که سفره عقد خود یا فرزندانشان گران قیمت‌تر و لوکس‌تر باشد، چیست؟

زندگی مدرن و امروزی موجب شده است که نگاه افراد به زندگی تغییر کند.اگر افراد مادیات را در زندگی خود در اولویت قرار دهند و به فرهنگ اصیل کشور خود بی‌تفاوت باشند بر همین اساس ترجیح می‌دهند تا سفره عقد لوکس و گران قیمت‌تری داشته باشند تا در میان فامیل و آشنا بر سر زبان‌ها بمانند.

نگاه کردن به زندگی با در نظر گرفتن معنویات و مفهوم سعادتمندی و خوشبختی خانواده‌ها منجر به این می‌شود که انسان‌ها خود را کمتر درگیر چشم و هم چشمی‌ها و مادی نگری‌ها کنند. توصیه من به این خانواده‌ها این است که سعادتمندی فرزندان خود را در اولویت آغاز زندگی مشترک آن‌ها قرار دهند.

ازدواج روشنایی زندگی مشترک شادی موز