نگاهی متفاوت به دستگیری‌های سران AFC/ رابطه دلارهای آمریکایی با رسوایی فیفا/ چگونه بلاتر رئیس شد؟

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- ترجمه: عرفان خماند- اوایل صبح در زوریخ بود. معمولا گردشگران در این زمان خودشان را آماده خوردن صبحانه مفصل در یکی از بهترین هتل‌های این شهر می‌کنند ؛ اما به نظر می‌رسید این روز با روزهای دیگر متفاوت است؛ چراکه پلیس پشت درهای هتل 5 ستاره «باور» آماده یک عملیات سریع بود. بنابراین مسافران هتل نمی‌توانستند به روال عادل زندگی بپردازند و باید منتظر می‌ماندند تا ببینند چه اتفاقی در حال رخ دادن است.

این هتل محلی بود برای برگزاری جلسه اعضای کمیته اجرایی فیفا؛ پس می‌توانستند حدس بزنند اتفاقی حول فوتبال در حال رخ دادن است. مسئول عملیات پلیس شماره اتاق‌ها را از پذیرش هتل گرفت و عملیات دستگیری متهمان فساد فیفا این‌گونه آغاز شد. بلافاصله شش عضو اصلی فیفا دستگیر شدند. یک ساعت بعد در نیویورک کیفرخواست برای دیگر متهمان تنظیم شد و بسرعت آنها یکی پس از دیگری دستگیر شدند. فیفا دو روز مانده به برگزاری انتخابات ریاست خود، وارد بحرانی شد که هیچ‌گاه آن را تجربه نکرده بود. شاید بهترین جمله را فیگو، یکی از نامزدهای کنار کشیده از انتخابات عنوان کرد : «فیفا سیاه‌ترین روز تاریخ خود را پشت سر گذاشت.»

ردپای مصر
یکی از کسانی که در پرونده فساد بزرگ فیفا متهم و بازداشت شده است، هانی ابورضا مصری است که اکنون تحت بازجویی دولت سوئیس در مورد دریافت رشوه برای حق رای خود به منظور اعطای میزبانی جام‌جهانی 2018 و 2022 قرار دارد. او یکی از اعضای تاثیرگذار کمیته اجرایی فیفا محسوب می‌شود و به نوشته گاردین این عضو 61 ساله فیفا اکنون یکی از ده عضو کمیته اجرایی به حساب می‌آید که متهم به سوءمدیریت و دریافت رشوه است .

ابورضا همراه 9 عضو دیگر کمیته اجرایی فیفا در حالی چهارشنبه هفته گذشته از سوی پلیس سوئیس دستگیر شدند، که به عنوان نماینده فوتبال مصر در فیفا از سال 2009 در این کمیته حضور دارد و هنگام رای‌گیری فیفا برای انتخاب میزبانان جام‌جهانی 2018، به استناد رسانه‌های مصری به کشور قطر رای داده است. به گفته دولت سوئیس، بررسی موارد فساد اعضای کمیته اجرایی از دهم مارس آغاز شده بود و این فرآیند کاملا مجزا از آن تحقیقاتی است که کشور آمریکا روی پرداخت رشوه فیفا به رسانه‌ها، اسپانسرهای مسابقات و بازاریابی آن، انجام داده است.

پوتین، آمریکا را متهم می‌کند
وقتی پای آمریکا و روسیه در هر زمینه‌ای در میان بوده و قرار باشد سر موضوعی مقابل هم قرار بگیرند، باید نگران عواقب این رویارویی باشیم. این تقابل دامن فوتبال را هم گرفته و زمانی که گوی‌های دو کشور روسیه و آمریکا برای میزبانی جام جهانی 2018 در یک کاسه قرار گرفت، می‌شد انتظار چنین روزی را داشت. پس از هجمه گسترده‌ای که علیه فیفا و شخص سپ‌بلاتر و دوستان نزدیکش از روز چهارشنبه به راه افتاد، حتی رئیس‌جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین هم نتوانست در برابر آن سکوت کند و یک روز پس از حمله پلیس سوئیس و FBI به هتلی که اعضای مفسد فیفا در آن اقامت داشتند، واکنش خود را نشان داد.

وی در این باره گفت: «همه اینها توطئه آمریکاست برای تسلط بر دنیا.» در مطلبی که روی سایت دولت روسیه قرار گرفت، رئیس‌جمهور روسیه، سپ‌بلاتر را با افرادی چون ادوارد اسنودن و ژولین آسانژ مقایسه و عنوان کرد آمریکا می‌خواهد رئیس فیفا را نیز همچون این افراد تحت فشار و آزار خود قرار دهد. «اینها افرادی هستند که شهروند آمریکا نیستند و هر اتفاقی رخ دهد، هیچ لطمه‌ای به تمامیت ارضی این کشور نمی‌رساند. این فشارها به این دلیل به بلاتر وارد می‌شود که میزبانی جام‌جهانی 2018 را به روسیه واگذار کرد.» ویتالی موتکو که اکنون وزیر ورزش روسیه است، یکی از کسانی بود که طی انتخابات میزبانی جام‌جهانی 2018 تلاش زیادی برای اخذ میزبانی انجام داد و اکنون او هم جزو کسانی است که به پرداخت رشوه متهم شده است. او پس از اتفاقات اخیر می‌گوید: «چیزی برای پنهان کردن وجود ندارد.»

سناتورهای آمریکایی
روس‌ها در حالی آمریکا را عامل اصلی به‌راه‌افتادن جریان اخیر می‌دانند که به نظر مدارک قابل توجهی هم دارند. کرلی کابانوف که در سفارت روسیه در آمریکا فعالیت دارد و پرونده فساد فیفا را با جدیت دنبال می‌کند، در این باره به مجله تایمز می‌گوید: «کاملا مشخص است آمریکا تمام نیروی خود را برای آن گذاشته تا بگوید در مورد خودش همه چیز مثبت است و دارد با فساد مقابله می‌کند. اگر رشوه‌خواری صورت گرفته پس چرا حالا که فیفا درخواست سناتورهای آمریکایی را برای گرفتن میزبانی جام‌جهانی 2018 از روسیه رد کرده، آنها به این فکر افتاده‌اند که سرنخ رشوه‌ها را پیدا کنند؟» این مقام روس در حالی این سوال را مطرح می‌کند که حدود یک ماه قبل 13 سناتور آمریکایی با ارسال نامه‌ای به رئیس فیفا از او خواسته بودند میزبانی جام‌جهانی 2018 را از روسیه بگیرند و به کشور دیگری واگذار کنند. در این نامه که روز اول آوریل به فیفا ارسال شده ، آمده «اعطای میزبانی جام‌جهانی فوتبال به روسیه اعتبار دادن به حکومت پوتین است، در حالی که او در دورانی قرار دارد که باید محکوم شود.»

درست سه هفته پس از این نامه‌نگاری، بلاتر در روسیه با پوتین دیدار کرد و در حالی که کنار رئیس جمهور روسیه نشسته بود، گفت: «اگر سیاستمداران از این که جام‌جهانی را به روسیه داده‌ایم، خوشحال نیستند، به آنها می‌گویم می‌توانند در خانه بمانند و ما در روسیه بزرگ‌ترین جام‌جهانی تاریخ را برگزار می‌کنیم.» با این حال درمیان افرادی که روز چهارشنبه دستگیر شدند، هیچ نام روسی به چشم نمی‌خورد اگرچه وکیل‌مدافع آمریکا در این پرونده، کلی کیوری در نیویورک عنوان کرد این مرحله آخر از تحقیقات ما نیست و همچنان ادامه خواهد داشت.

نگرانی اسپانسرها
از هر طرف نگاه می‌کنید، رابطه نزدیکی میان دلارهای آمریکایی و فیفا وجود دارد. این نهاد فوتبالی هر سال درآمد زیادی از این راه کسب می‌کند و طبق گزارشی که وال‌استریت‌ژورنال ارائه کرد، درآمد فیفا در سال 2014 حدود 177 میلیون دلار بود. شرکای مالی بزرگ فیفا به دنبال اتفاقاتی که رخ داد، بلافاصله نگرانی خود را از وضعیت اقتصادی آینده این نهاد نشان دادند و حالا نگران موقعیت خود در سطح جهان هستند. این نگرانی از این سوال نشأت می‌گیرد که آیا آنها باید همچنان به عنوان اسپانسر فیفا به ارائه محصولات و خدمات خود برای ورزشی که میلیون‌ها هوادار در دنیا دارد، ادامه دهند یا با توجه به فسادی که در این سازمان رو شد، دست از این کار بکشند؟

به هر شکل اسپانسرهای فیفا در موقعیت سختی قرار دارند و ممکن است با تصمیمی اشتباه، بخش زیادی از هواداران خود را از دست بدهند. در حالی که تخمین زده شد در جام‌جهانی 2010 حدود یک میلیارد نفر دست‌کم یک دقیقه این مسابقات را تماشا کرده‌اند، در مسابقات راگبی آمریکا که محبوبیت زیادی هم دارد، این میزان فقط 114 میلیون نفر است. بنابراین این اسپانسرها تمایلی ندارند که این حجم بیننده را از دست بدهند، بنابراین بیشتر تمایل دارند فیفا دستخوش تغییرات شود.

متهمان اصلی
سازمان قضایی آمریکا در حالی چهارشنبه دستور دستگیری 9 نفر از متهمان اصلی مشارکت در فساد فیفا را صادر کرد که روز اول در زوریخ هفت‌نفر از آنها دستگیر شدند و بقیه آنها در روزهای بعد به چنین سرنوشتی دچار شدند. نام و سمت این 9 نفر به این شرح است:

جفری وب(50 ساله از جزیره کایمن):

او نایب رئیس کنونی فیفاست و از اعضای اصلی کمیته اجرایی محسوب می‌شود. او رئیس فدراسیون فوتبال جزیره کایمن است و ریاست کنفدراسیون فوتبال کونکاکاف را هم در اختیار دارد.

ادواردو لی(56 ساله از کاستاریکا): 
او به عنوان نماینده کونکاکاف عضو کمیته اجرایی فیفاست و ریاست فدراسیون فوتبال کشور خودش را هم به عهده دارد.

جولیو روکا(64 ساله از نیکاراگوئه): 
او مسئول توسعه فیفاست و پیشتر ریاست کنفدراسیون فوتبال آمریکای مرکزی و فدراسیون فوتبال کشورش را به عهده داشت.

کاستاس تاکاس(58 ساله از بریتانیا): 
او یکی از اعضای وابسته به رئیس کنفدراسیون فوتبال کونکاکاف است و در فیفا هم فعالیت دارد.

جک وارنر(72 ساله از ترینیداد و توباگو): 
نایب رئیس فیفا و یکی از اعضای کمیته اجرایی که شاید در میان دستگیر شدگان شناخته‌شده‌ترین چهره باشد. او همچنین مشاور فدراسیون فوتبال کشورش است.

اوجنیو فیگوئه ردو(83 ساله از اروگوئه): 
او رئیس پیشین کنفدراسیون فوتبال آمریکای جنوبی است اما اکنون از اعضای کمیته اجرایی فیفا محسوب می‌شود. او که از بازیکنان و مربیان گذشته فوتبال اروگوئه است، ریاست فدراسیون فوتبال کشورش را هم عهده‌دار بود.

رافائل ازکوئیویل(68 ساله از ونزوئلا): 
او نماینده فوتبال آمریکای جنوبی در فیفاست و ریاست فدراسیون فوتبال کشورش را هم به‌عهده دارد.

خوزه ماریا مارین(83 ساله از برزیل): 
او از اعضای کمیته برنامه‌ریزی فیفا برای مسابقات فوتبال المپیک است و پیشتر ریاست فدراسیون فوتبال برزیل را به عهده داشت.

چگونه بلاتر رئیس شد؟
شصت و پنجمین کنگره فیفا در حالی آغاز شد که این کنگره تحت تاثیر اتفاقاتی قرار داشت که دو روز قبل از آن و در پی دستگیری برخی از اعضای این نهاد به وجود آمده بود. در عین حال می‌شد حدس زد پچ پچ حاضران در این مراسم در مورد همین اتفاقات باشد یا شاید گمانه‌زنی‌ها در مورد ادامه ریاست بلاتر.

با این حال دستگیری برخی مقامات ارشد فیفا تنها خبری نبود که مانند بمب منفجر شود؛ خبر تهدید عده‌ای به بمبگذاری در محل برگزاری کنگره، دیگر مساله نگران‌کننده‌ای بود که خبرش خیلی زود میان حاضران پیچید. جروم واکه، دبیرکل فیفا با تائید این خبر به رویترز گفته بود، پلیس و ماموران امنیتی فیفا تمام اتاق‌های محل برگزاری کنگره را بازرسی کردند، اما چیزی نیافتند. فیفا تهدید بزرگی دریافت کرد، اما خوشبختانه مشکلی پیش نیامد. انتشار این خبر باعث شد پلیس حدود یک ساعت محل برگزاری کنگره را تخلیه کند. پس از آن که ثابت شد شایعه بمبگذاری فقط در حد یک تهدید بوده است، مراسم طبق برنامه اجرا شد تا به آغاز رای‌گیری ریاست فیفا نزدیک شویم و ببینیم آیا باوجود تحقیقات و بازرسی‌هایی که همچنان در آمریکا در مورد فساد فیفا و دستگیری چند عضو کمیته اجرایی این نهاد انجام می‌شود، آیا بلاتر می‌تواند برای پنجمین‌بار روی صندلی ریاست بنشیند یا نه؟

آغاز رای‌گیری

با وجود همه جنجال‌هایی که صورت گرفت، سپ بلاتر مانند دیگر نامزدها صحبت‌هایش را به آرامی آغاز کرد. صحبت‌های او آن‌قدر گیرایی داشت که بتواند تعداد زیادی از نمایندگان فیفا را برای رای دادن به این مرد 79 ساله سوئیسی مجاب کند. بلاتر در حالی برای پنجمین بار به عنوان رئیس فیفا انتخاب شد که در دور اول رای‌گیری، مقابل 73 رای علی بن حسین اردنی 133 رای به دست آورده بود تا به این ترتیب در دور دوم تکلیف ریاست فیفا مشخص شود. البته با کناره گیری شاهزاده علی 39 ساله، بلاتر آن قدر از تداوم ریاست خود مطمئن شده بود که دست‌هایش را به نشانه پیروزی بالا گرفت. با این حال طی ادوار گذشته این اولین بار بود که انتخابات بلاتر به دور دوم کشیده می‌شد و این موضوع می‌تواند زنگ‌های خطر را برایش به صدا درآورد. بلاتر پس از انتخابش گفت در چهار سال آینده متعهد هستم قایقی به نام فیفا را به ساحلی امن برسانم. مشکل سن و سال ندارم زیرا ممکن است شما افرادی را ببینید که 50 سال دارند، اما پیر هستند. در حالی که در آمریکا هنوز تحقیقات و بازرسی‌ها درباره فساد فیفا ادامه دارد، یوفا همچنان خواستار تغییرات گسترده در فیفاست. هفته آینده جلسه یوفا در برلین پیش از برگزاری دیدار نهایی لیگ قهرمانان اروپا برگزار می‌شود؛ جایی که اکنون پس از پیروزی بلاتر بر حریف اردنی‌اش، اوضاع چندان رو به راه نیست؛ زیرا تمام 53 عضو این نهاد حامی شاهزاده علی بودند و از نظر میشل پلاتینی حمایت کردند. گرگ دیک رئیس اتحادیه فوتبال انگلیس می‌گوید اگر دیگر کشورهای اروپایی هم چنین تصمیمی بگیرند، انگلیس با تحریم جام‌جهانی موافق است. به ایده بلاتر برای تغییرات در فیفا بدگمان هستم. بعید است پس از دوسال او سر کار خودش باشد.

مقاومت در فیفا

یکی از بحث‌های جدی این کنگره موضوعی بود که نماینده فدراسیون فوتبال فلسطین در مورد کنار گذاشتن رژیم اشغالگر قدس از دنیای فوتبال مطرح کرد. جبرئیل رجوب فلسطینی برای عملی کردن پیشنهادش از چند هفته قبل با رئیس فیفا و دیگر مقامات سیاسی مذاکره کرده بود. او می‌گوید اینجا هستم تا فوتبال بازی کنم نه سیاست. من نمی‌خواهم گلی به ثمر برسانم، بلکه می‌کوشم از رنج ملتم کم کنم. فلسطینی‌ها می‌خواهند رفتارهایی که اسرائیل علیه بازیکنان این کشور در غزه و کرانه باختری انجام می‌دهند به پایان برسد و آنها بتوانند برای بازی براحتی به کشورهای دیگر سفر کنند. برای من این موضوعی احساسی نیست بلکه مساله مرگ و زندگی است. نماینده فلسطین در حالی این صحبت‌ها را مطرح می‌کرد که به گفته نماینده رژیم اشغالگر، نگرانی‌های امنیتی دولت نتانیاهو از کنترل وی خارج است.