پايگاه خبري تحليلي «پارس»- مريم خديوي- سازمان بهداشت جهاني اعلام کرد که سالانه حدود 200هزار نفر به علت مصرف داروهاي تقلبي که به شکل قاچاق با نشان هاي تجاري معروف وارد بازار مي شوند جان خود را از دست مي دهند ، کشور ما هم مستثني از اين معضل نيست علاوه بر اين که داروهاي قاچاق که وارد کشور مي شود حتي اگر تقلبي هم نباشد وداروي اصل باشد به دليل نامشخص بودن شرايط نگهداري آن، سلامت بيماران را تحت تاثير قرار مي دهد.دکتر ديناروند معاون وزير بهداشت به مهر گفته است، حجم بازار دارويي کشور 8900 ميليارد تومان است که شامل بخش رسمي و قاچاق مي شود، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز هم اعلام کرده است در سال 92 قاچاق دارو رقمي معادل 5.4 ميليارد دلار و در سال 93 رقمي حدود 11ميليارد دلار برآورد شده که در اين بين آن چه قاچاق دارو را از قاچاق ساير اقلام و کالاها متمايز مي کند تاثير آن بر سلامت است و بيشتر 2گروه از بيماري هاي خاص و ممنوعه در اولويت است. ديناروند رئيس سازمان غذا و دارو به فارس گفت: قاچاق محصولات بهداشتي و آرايشي نيز از واردات رسمي آن پيشي گرفته و در واقع واردات رسمي لوازم آرايشي سهمي بسيار کمتر از قاچاق دارد درحالي که ايران از نظر جمعيت هفدهمين کشور دنيا و از نظر مصرف لوازم آرايشي هفتمين کشور دنياست، واردات رسمي لوازم آرايشي حدود يک ميليارد دلار در سال است اما بيش از اين ميزان مواد آرايشي قاچاق وارد کشور مي شود اين حجم بازار لوازم آرايشي و بهداشتي رقمي حدود 12 تا 15 هزار ميليارد است که البته شامل بخش رسمي و قاچاق مي شود. اما به گفته معاون برنامه ريزي و نظارت سازمان غذا و دارو بيش از 50درصد لوازم آرايشي و بهداشتي که در بازار کشور وجود دارد به صورت قاچاق از مبادي غيررسمي وارد مي شود، قاچاق فرآورده هاي آرايشي و بهداشتي در ايران سالانه حدود 500هزار تن است.دکتر عباسي زاده داروساز نيز در اين باره گفت: قاچاق داروهاي تقلبي در رديف تجارت اسلحه و قاچاق کوکائين در سراسر دنيا سودهاي ميلياردي دارد که طبق آمار سال 91 قاچاق دارو در دنيا 75ميليارد يورو سود آوري داشته است که براساس ارزيابي سازمان جهاني بهداشت بين يک تا 70 درصد داروي کشورهاي مختلف دنيا قاچاق و تقلبي است، بي ترديد حذف داروهاي قاچاق کاري ناشدني است اما ناگفته نماند بازار دارويي کشور ما در مقايسه با کشورهاي همسايه از سلامت بيشتري برخوردار است، کشورهاي چين و هند بازار داروي تقلبي و قاچاق دنيا را به خود اختصاص داده اند. وي افزود: دليل ورود داروهاي قاچاق به کشور محدوديت فهرست دارويي است.

دکتر رهبر مژدهي آذر رئيس انجمن داروسازان ايران نيز مشکل ورود،توزيع و مصرف داروهاي تقلبي و قاچاق در کشور را ناشي از نياز رواني ايجاد شده توسط برخي پزشکان در بيمار براي استفاده از داروهاي خارجي ازيک سو و ممنوعيت واردات و ترخيص نمونه خارجي وبا کيفيت دارو از مبادي رسمي کشور دانست و گفت:عمده داروهاي قاچاق و تقلبي عرضه شده در بازار غير رسمي کشور مربوط به داروهاي گران قيمت مورد استفاده توسط بيماران مبتلا به بيماري هاي صعب العلاج و قلبي است. وي البته اين اطمينان را هم به بيماران داد که باخيال راحت مي توانند داروهاي ارائه شده توسط داروخانه ها را خريداري و مصرف کنند. چرا که نظارت کاملي بر داروهاي توزيع شده در داروخانه توسط وزارت بهداشت و وزارت صنعت، معدن و تجارت صورت مي گيرد.وي سهم داروهاي تقلبي در بازار دارويي کشور را تنها دو درصد اعلام کرد و گفت: بخشي از مشکل ما به داروهايي با تبليغات ماهواره اي بر مي گردد که در صورت مصرف مي توانند عوارض ناخواسته اي را در مصرف کننده ايجاد کنند. وي بخش ديگري از داروهاي ممنوعه در ايران را داروهايي دانست که در فهرست دارونامه وزارت بهداشت(فارماکوپه)وجود ندارد اما در ديگر کشورها به عنوان داروي معتبر مورد استفاده قرار مي گيرند.واردات و عرضه اين داروها بنا به دلايل علمي از سوي وزارت بهداشت ممنوع اعلام شده اما به دليل اصرار پزشکان معالج به استفاده از اين داروها،قاچاقچيان دارو اقدام به واردات غيرمجاز اين داروها مي کنند.وي نسبت به بروز عوارض شديد ناشي از استفاده از داروهاي تخصصي و البته تقلبي هشدار داد و گفت:به عنوان مثال بارها شاهد بوده ايم پزشک متخصص دستور استفاده از داروي خارجي آنتي پلاکت به بيمار پس از عمل جراحي را داده است اما به دليل نبود داروي خارجي و استفاده از نمونه تقلبي نه تنها بيمار بهبود نيافته بلکه دچار ضايعات مغزي نيز شده است.

رئيس اتحاديه واردکنندگان دارو نيز از افزايش قاچاق دارو و داروهاي تقلبي در سطح بازار دارويي کشور ابراز نگراني کرد و به ايرنا گفت: راه حل مقابله با قاچاق دارو مديريت صحيح واردات دارو از طريق اعمال تعرفه هاي منطقي و اصلاح نظام قيمت گذاري دارو است ، کاهش واردات قانوني دارو به کشور نمي تواند لزوما خبر خوبي باشد و ممکن است اين وضعيت نشان دهنده رشد قاچاق دارو به کشور باشد زيرا کشور ما از نظر جغرافيايي در مسير قاچاق کالا قرار دارد و به همين دليل سالانه طبق آمار رسمي چند ده ميليارد دلار کالا به کشور قاچاق مي شود که دارو نيز سهم بالايي را در اين بين به خود اختصاص داده است.رياحي همچنين موضوع داروهاي تقلبي و قاچاق دارو را 2 مقوله متفاوت از يکديگر دانست و گفت: داروهاي تقلبي ممکن است از طريق توليد در داخل و يا قاچاق وارد بازار شود که در هر صورت مصرف اين داروها خطرناک خواهد بود، اما داروهاي قاچاق شده به کشور ممکن است تقلبي نباشد اما به دليل نبود اطمينان از شيوه نگهداري آن ،احتمال منتفي شدن تاريخ مصرف و سوء استفاده از نشان تجاري اصل، مصرف آن به هيچ وجه توصيه نمي شود.وي يادآور شد: سهم داروهاي تقلبي در بازار دارو در برخي از کشورهاي توسعه يافته حتي تا سطح 7 درصد هم مي رسد درحالي که براساس اطلاعات اينترپل بيش از 10درصد داروهاي موجود در بازار جهاني تقلبي است.رياحي تاکيد کرد: دولت در کنار استفاده از روش هاي جديد کنترل ورود و خروج کالا به کشور از طريق مبادي رسمي بايد با استفاده از سياست گذاري صحيح، قاچاق دارو به کشور را براي قاچاقچيان از صرفه اقتصادي بيندازد که در اين زمينه 2 راهکار کليدي اعمال تعرفه منطقي روي واردات دارو و اصلاح نظام قيمت گذاري پيشنهاد مي‌شود.عضو هيئت رئيسه کميسيون بهداشت و درمان مجلس نيز با تاکيد بر ضرورت نظارت بيشتر براي جلوگيري از ورود دارو و لوازم آرايشي قاچاق به کشور گفت: براي ورود چنين اقلامي از طريق قاچاق بايد نظارت ها بيشتر باشد و در اين زمينه علاوه بر افزايش نظارت سازمان غذا و دارو، موسسه استاندارد و گمرک نيز بايد دقت بيشتري داشته باشند.رسول خضري گفت: کيفيت اين داروها مشخص نيست به گونه اي که گاهي تاريخ مصرف دارو گذشته و اغلب روي آن ها برچسب نشان تجاري مي‌زنند که همين موضوع مشکلاتي را براي مصرف کننده به وجود مي آورد.وي معتقد است: بايد فرهنگ سازي شود تا مردم فقط داروي مورد نيازشان را از داروخانه هاي معتبر تهيه کنند.به گفته جليل سعيد لو رئيس انجمن داروسازان تهران، قاچاق دارو در تمام کشورهاي دنيا از آمريکا تا آسيا وجود دارد و هميشه سهمي از بازار دارويي تمام کشورهاي جهان از قاچاق تامين مي‌شود.وي اظهار داشت: ممکن است در هر مقطع زماني دارويي با کمبود مواجه شود و در نتيجه عده اي از اين فضا به سود خودشان استفاده مي کنند. اما هم اکنون يک شبکه رسمي توزيع دارو در کشور ايجاد شده است که از شرکت هاي رسمي شروع مي شود و مجوز فروش دارو از وزارت بهداشت و درمان را دارند و در نهايت به داروخانه ها ختم مي‌شود.وي تاکيد کرد: خوشبختانه نظام پخش و توزيع دارو اين شبکه را به صورت شفاف به دست گرفته و دليل اين شفافيت هم بازرسي شديد و مستمر است که شرکت هاي واردکننده دارو که به صورت مستقيم تحت نظارت دانشکده علوم پزشکي و سازمان غذا و دارو هستند، انجام مي دهند و تمام مراحل ثبت سفارش و ...از سوي سازمان غذا و دارو انجام مي گيرد بر همين اساس اگر برچسب سلامت روي دارويي نصب نشده باشد به منزله قاچاق و تقلبي بودن آن دارو و حتي لوازم آرايشي است.

عمده داروهاي قاچاق و تقلبي مربوط به داروهاي گران قيمت است
کافي- رئيس انجمن داروسازان مشکل ورود،توزيع و مصرف داروهاي تقلبي و قاچاق در کشور را ناشي از نياز رواني ايجاد شده توسط برخي پزشکان در بيمار براي استفاده از داروهاي خارجي ازيک سو و ممنوعيت واردات و ترخيص نمونه خارجي از مبادي رسمي دانست وگفت:عمده داروهاي قاچاق و تقلبي عرضه شده در بازار غير رسمي مربوط به داروهاي گران قيمت بيماران مبتلا به بيماري هاي صعب العلاج و قلبي است.

ضرورت هماهنگي دستگاه ها براي جلوگيري از ورود داروهاي قاچاق
 دکتر محمود فاضل داروساز و نايب رئيس شوراي عالي نظام پزشکي- داروهايي که به شکل قاچاق وارد کشور مي شود يا تقلبي است يا داروي اصل. داروهاي تقلبي که آثار زيان بار آن کاملا اثبات شده است اما داروهاي اصل که از مجاري غيرقانوني وارد کشور مي شود مصرف آن هم تاييد شده نيست زيرا شرايط نگهداري دارو بسيار مهم است و مدت زماني که براي نگهداري دارو تعريف مي شود با توجه به شرايط انبار و قفسه ها و نحوه حمل و نقل در سلامت دارو تاثير گذار است زيرا شرايط نگهداري در کيفيت دارو تغيير ايجاد مي‌کند که بر ارگانيسم بدن تاثير مي گذارد.داروهايي که از مبادي غيرقانوني وارد کشور مي شود کمتر از 10 درصد است و بيشتر داروهاي خاص و ويژه است که بيمار نياز به آن دارد از اين رو وقتي واردات چنين داروهايي از مجاري رسمي و قانوني کاهش پيدا کند و نتواند نياز بيماران را تامين کند قطعا مسير غيرقانوني و قاچاق نمود پيدا مي کند.در 2 سال اخير درباره جلوگيري از ورود داروهاي قاچاق و تقلبي به کشور فعاليت هاي خوبي انجام شده است اما ناگفته نماند که وزارت بهداشت به تنهايي نمي تواند جلوي ورود دارو و محصولات بهداشتي آرايشي قاچاق به کشور را بگيرد بلکه براي مبارزه با ورود آنها نيازمند سياست هاي چند بخش اعم از همکاري گمرکات استاندارد و وزارت بازرگاني هستيم که بايد در اين راستا هماهنگي هاي لازم را انجام دهند.قاچاق محصولات آرايشي و بهداشتي که با سلامت مردم سر و کار دارد رکورددار است اما آن چيزي که ملموس است اين که بازار محصولات آرايشي و بهداشتي بازار اطمينان بخشي براي فروشنده و براي مصرف کننده نيست و مي‌توان فقط به برندهاي خاص اطمينان کرد آن قدر شباهت در بسته بندي محصولات آرايشي و بهداشتي زياد است که تشخيص آن مشکل است. محصولات آرايشي و بهداشتي که به شکل قاچاق وارد کشور مي شود بر سلامت افراد و حتي محيط زيست تاثيرگذار است سربي که در محصولات آرايشي تقلبي وجود دارد با چربي هايي که مصرف مي شود و حتي نوع الکل که به عنوان حامل و پايه اين محصولات است استاندارد نيست واز نظر کيفيت مشکل دارد از اين رو توصيه مي شود که اين محصولات را از مراکز معتبر و داراي برچسب و کد استاندارد تهيه کنند.داروهاي قاچاق و تقلبي سلامت مردم را تحت تاثير قرار مي‌دهند و بارها شده که خبر فوت مصرف کنندگان داروهاي تقلبي را شنيده ايم يا حتي مواردي از مصرف که باعث مشکلات در بدن مي شود و حتي اگر مشکلي ايجاد نشود اثر درمان ندارد. در نتيجه توصيه به مردم اين است که تحت هيچ شرايط از مجاري غيرمعتبر دارو و محصولات آرايشي و بهداشتي را تهيه و مصرف نکنند.

برخي داروهاي قاچاق در کشور مبداء اجازه توزيع ندارد
هروي زاده- برخي داروهاي قاچاق در کشور مبداء اجازه توزيع ندارد. دکتر مژدهي آذر رئيس انجمن داروسازان کشور و عضو پيشين کميسيون ماده 20 وزارت بهداشت با بيان اين مطلب گفت: به اعتقاد من وضعيت درباره قاچاق دارو بهبود يافته اما هنوز به آن حدي نرسيده که از نگراني ها کاسته شود. اگر دارويي از مراکز غيرمعتبر تهيه شود، احتمال اين که آن دارو به شکل قاچاق وارد شده بسيار زياد است و بيشتر داروها مربوط به داروهاي خاص است که در برخي از مقاطع با کمبود مواجه مي شود اما اغلب داروهايي است که با تبليغات شبکه هاي ماهواره اي مردم را ترغيب به مصرف آن مي کنند.

وي افزود: در مراکز معتبر و تحت کنترل وزارت بهداشت، دارويي که به شکل قاچاق وارد شده باشد وجود ندارد و داروخانه ها اصلا به اين کار مبادرت نمي ورزند زيرا براي آنها مسئوليت دارد و مورد پيگيرد قانوني قرار مي گيرند، بيشتر داروهاي قاچاق و لوازم آرايشي قاچاق توسط افراد سودجو در مراکز خاص و به شکل و شيوه خاصي توزيع و عرضه مي شود و اغلب به دست افرادبي اطلاع از سلامت دارو مي رسد.دکتر مژدهي آذر متذکر شد: داروي قاچاق شناسنامه ندارد و چون اين داروها هويت اصلي ندارند هيچ تضميني از نظر سلامت آن وجود ندارد و بارها ديده شده که داروهايي که به اين شکل توزيع شده فاقد مواد اوليه بوده در نتيجه بيمار آن انتظاري را که از اين دارو براي بهبودي داشته برآورده نشده است و همچنين از نظر درمان بيماري هم در برخي موارد دچار مشکل مي شود که اين فاجعه است.رئيس انجمن داروسازان ايران گفت: قاچاق دارو در تمام کشورها اتفاق مي افتد و مختص کشور ما نيست و عوامل سودجو فعال هستند و متاسفانه کشور ما به دليل همسايگي با کشورهايي نظير عراق، افغانستان، پاکستان و ... بيشتر مورد تهديد ورود کالاهاي قاچاق از جمله دارو هستند.وي اظهار مي دارد: اگر افزايش قاچاق وجود داشته باشد گمرک و مرزها و سازمان هاي وابسته به اين امر تعلل وقصور مي کنند در بسياري موارد داروها به شکل چمداني وارد مي شود و بالاخره افرادي که دست به قاچاق مي زنند حرفه اي هستند و از تمام گذرگاه هاي رسمي و غيررسمي و حتي کوهستاني به راحتي کالا و جنس را عبور مي دهند.دکتر مژدهي آذر گفت: حتي در بين داروهاي قاچاق ديده شده است که برخي داروها در کشور مبداء اجازه توزيع ندارد پس بايد در زمينه شيوه و نحوه تهيه دارو که بايد از داروخانه ها و مراکز معتبر باشد اطلاع رساني بيشتر شود تا آگاهي مردم افزايش يابد و به مردم اطلاع داده شود داروهايي که بدون مجوز سازمان غذا و دارو وارد کشور مي شود عوارض آن چيست؟

الکل ایران تجارت دارو دلار رشد عمل جراحی قاچاق واردات وزارت بهداشت