تحلیلی بر سفر وزیر خارجه اردن به ایران

به گزارش پارس به نقل از فارس، پس از حدود 8 سال کناره‌گیری امان از تهران، این کشور هفته جاری «ناصر جوده» وزیر خارجه خود را در سفری رسمی به ایرن فرستاد؛ سفری که یک مقام رسمی آن را «پروتکلی و دوستانه» توصیف کرد که حامل چند پیام بود و مضمون رسمی آن «حرکت به سمت مدیریت اختلافات در دیدگاه‌ها و مواضع به صورت مثبت و مکانیزم متقابل سازگاری برای ضمانت امنیت و ثبات منطقه بود».

روزنامه «الاخبار» در گزارشی به قلم «ناهض حتر» در تحلیل این اتفاق نوشت: در سال 2013 که علی اکبر صالحی برای افتتاح ساختمان سفارت جمهوری اسلامی به اردن رفته بود از وزیرخارجه این کشور برای سفر به ایران دعوت کرد اما عملی نشد. در آن زمان دو دیدار صالحی با «عبدالله دوم» پادشاه اردن و «عبدالله النسور» نخست‌وزیر واقعا تشریفاتی بود؛ دو دیداری که این مرد (صالحی) با دیدگاه مثبت خود که در حال حاضر ریاست سازمان انرژی هسته‌ای را بر عهده دارد، از آن بیرون آمد. این در حالی است که مأموریت «آشکار کردن اختلافات» به دست جوده سپرده شد. وی در یک کنفرانس مطبوعاتی با یک هیأت رسمی مانند یک «شبه نظامی وهابی» ظاهر شد و مسائل جزایر سه‌گانه (مورد مناقشه امارات و ایران)، نقش تهران در بحرین، موضع ایران در قبال طرح سازش با اسرائیل و قبول نداشتن آن را مطرح کرد و علاوه بر این خواستار توضیح علنی تهدیداتی شد که فرماندهان سپاه ایران در قبال هر مداخله اردنی در سوریه ابراز می‌داشتند.

لاخبار افزود: سپاه پاسداران ایران الان (این روزها) در فاصله چند کیلومتری مرز سوریه-اردن مستقر شده است. همانطور که ارتش سوریه و حزب‌الله در حال از بین بردن مزدوران اسرائیل در جولان و غرب درعا هستند، و در حالی که نیروهای محور مقاومت به شرق شهر نزدیک نشده‌اند، گروه‌های مسلح وابسته اردن در آنجا دیده می‌شوند و این نیروها به جز استثناءهایی محدود به دور از نبرد کنونی در منطقه هستند. آیا این آغاز تفاهم بر سر ترتیبات منافع محلی است که اجازه بازگشت تسلط حکومت سوریه بر مرزهای خود با اردن را می‌دهد؟ تفاهمی که با روحیه توافقی جدید مقامات اردن هماهنگ است.‬‎

اما این هفته حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران در خلال استقبالش از جوده و دریافت پیام پادشاه اردن، اظهاراتی غیرمنتظره در ستایش امان بیان کرد. در خلال دیدار طولانی محمد جواد ظریف با وزیر خارجه ناصر جوده، ظریف شاهد گفتمان جدید اردنی بود که بارها این را تکرار کرد «پادشاه اردن ستون (وتکیه‌گاه) آل البیت است و به مبارزه با تفکرات افراطی، از بین بردن تعصب و تفرقه میان امت اسلام و احترام به گفت‌وگو متعهد است».

همچنین وزیر خارجه اردن یک سند رسمی به عنوان «پیام امان» را عرضه کرد که در کنفرانسی بزرگ با شرکت علمای تمام مذاهب در سال 2005 تنظیم شده بود و [آیت‌الله] سید علی سیستانی و شیخ الازهر به صورت مشترک آن را تأیید کرده بودند. در این سند آمده بود: «تمام مذاهب چهارگانه اهل سنت (حنفی، مالکی، شافعی و حنبلی) و مذهب جعفری، زیدی، اباضی، ظاهری همه مسلمانند و تکفیر آنها جایز نیست. خون ، آبرو و مال آنان باید حفظ شود». این سند بر اشعری، صوفی و سلفی که متعهد به ارکان 5 گانه اسلام و ارکان ایمان هستند قابل تطبیق است.

پادشاه اردن سال 2005 ، 9 ماه پس از اظهارات بسیار منفی‌اش در خصوص «هلال شیعی» تلاش کرد این سند تنظیم شود. اما طولی نکشید که در سال 2006 و همزمان با موفقیت‌های مقاومت (در جنگ 33 روزه) آن را کنار گذاشت. این اتفاق پس از پیروزی حزب‌الله در جنگ 33 روزه 2006 ، تنش مذهبی در لبنان و شعله ور شدن جنگ مذهبی در عراق اتفاق افتاد. جز اینکه سُر خوردن به سمت سیاست‌های ژئوسیاسی مذهبی در سال 2011 و مرحله موسوم به «بهار عربی» تعمیق شد.

اما امروز و در بهار 2015 نتیجه نبرد در منطقه حاکی از پیشرفت آن به نفع محور مقاومت است. در حالی که عربستان سعودی از مصر به نفع ترکیه، قطر و اخوان کناره‌گیری می‌کند نقش اردنی مستند بر اتحاد با ریاض و قاهره کم رنگ می‌شود و امان از عملی شدن احتمالی میترسد و آن احتمال آن است که آمریکایی‌ها ، اردن را برای حل اسرائیلی مسأله فلسطین قربانی کنند تا جبرانی برای تل‌آویو در پرونده هسته‌ای ایران باشد.

الاخبار در نهایت اعلام کرد: به همین دلیل دیپلماسی شدیدا حساس و سودگرای اردن درهای تهران را می‌کوبد تا تایید دو موضوع را بگیرد: 1- تشکیل کشور فلسطین در سرزمین فلسطین. 2- اردن شریکی اساسی در راه‌حل نهائی تمام مسائل باشد از جمله قدس، آوارگان، آب‌ها و امنیت.

طبق این گزارش، همه اینها تلاشی است در راستای اطلاعات مقامات اردنی که حاکی از آن است که اقدام آمریکا برای تسویه‎‌های مهم منطقه‌ای همگی به تفاهم مورد انتظار با ایران بستگی دارد؛ اگر این تفاهم اتفاق بیفتد اردن به بازگردان «هویت هاشمی» مخالف با مذهب‌گرایی و تکفیر روی خواهد آورد تا نقش خود را به عنوان یک بازیگر منطقه‌ای و یک میانجی برای منافع سنی-شیعی حفظ کند.