چرا رنگ از رخ انار می‌پرد؟
انار یکی از قدیمی‌ترین میوه‌های خوراکی است که به خانواده "پونیکاسه" تعلق دارد. این گیاه بومی ایران است و در اکثر مناطق خشک و نیمه‌خشک دنیا قابل کشت است. میوه انار دارای خواص زیادی است و به همین دلیل بازار خوبی را در داخل و خارج پیدا کرده است.
انار یکی از قدیمی‌ترین میوه‌های خوراکی است که به خانواده "پونیکاسه" تعلق دارد. این گیاه بومی ایران است و در اکثر مناطق خشک و نیمه‌خشک دنیا قابل کشت است. میوه انار دارای خواص زیادی است و به همین دلیل بازار خوبی را در داخل و خارج پیدا کرده است.
به گزارش پارس به نقل از ایسنا، در سال 1385 عارضه‌ای تحت عنوان دانه سفیدی در مناطق انارخیز گزارش شد که باعث کاهش بازارپسندی و صادرات انار شد. به همین منظور برای شناسایی عوامل بروز این عارضه، آزمایش مقدماتی جهت تعیین میزان پراکنش سفیدشدگی آریل انار در باغات انار ساوه انجام شد.
محقق باغبانی مرکز تحقیقات کشاورزی استان مرکزی در همین رابطه به خبرنگار ایسنا گفت: با توجه به تفاوت‌های اقلیمی موجود، باغات دارای این نوع عارضه به نحوی انتخاب شد که حداکثر و حداقل مناطق دارای عارضه را پوشش بدهد.
سکینه فرجی افزود: در مرحله بعد به طور تصادفی 19 باغ انتخاب شده و نمونه‌برداری انجام شد که از باغ‌های انتخاب شده نیز تعداد 20 درخت انتخاب و از هر درخت پنج میوه برداشت شد. در آزمایشگاه، میوه‌های برداشت شده از هر باغ شکافته شده و مورد بررسی قرار گرفت. بدین صورت درصد سفیدشدگی باغات طی دو سال مشخص شد. با توجه به نتایج آزمایش، پراکنش سفیدشدگی در مناطق مختلف متفاوت است به طوریکه در باغات با مدیریت مناسب میزان سفیدشدگی کمتر است. همچنین میزان سفیدشدگی در سال دوم که میانگین درجه حرارت بالاتر بود، نسبت به سال اول افزایش یافت.
وی با بیان اینکه انار یکی از قدیمی‌ترین میوه‌های خوراکی است، افزود: این گیاه بومی ایران است و بعضی آن را بومی مناطق ایران تا هیمالیا در شمال هند می‌دانند. مناطق فعلی کشت انار در دنیا مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری و معتدل مدیترانه‌ای است.
وی ادامه داد: انار یکی از مقاوم‌ترین محصولات باغبانی است که در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان تولید می‌شود. میوه‌های انار از سرعت تنفس پایینی برخوردار هستند و در صورتی که قبل از رسیدگی کامل برداشت شوند، با نگهداری در انبار به مرحله رسیدگی نمی‌رسند. این گونه میوه‌ها اصطلاحاً نان- کلیماکتریک نامیده می‌شوند.
به گفته وی، در منابع علمی در رابطه با دانه سفیدی انار به انواعی از عارضه که موجب سفید شدن و یا قهوه‌ای شدن دانه‌ها (آریل‌ها) می‌شود، اشاره شده است.
این محقق در ادامه به عارضه آفتاب‌سوختگی به عنوان یکی از عوامل دانه سفیدی این میوه پرداخت و گفت: در این عارضه، سفید شدن دانه‌ها بر اثر آفتاب‌سوختگی پوست انار رخ می‌دهد. در این حالت آن قسمت از پوست انارهایی که تحت تأثیر نور شدید خورشید قرار گیرند، آفتاب سوخت شده و به صورت لکه‌های قهوه‌ای تا سیاه در می‌آیند. در برخی از نقاط هم ممکن است ترک خوردگی‌هایی پیدا کنند، در اینگونه انارهای آفتاب سوخته، دانه‌های زیر پوست کم آب یا خشک شده و به رنگ سفید در می‌آیند.
وی با اشاره به سفید شدن دانه‌ها بدون وجود اثرات مشهود آفتاب‌سوختگی اظهار کرد: در این گونه سفید شدن دانه‌ها، معمولاً اثرات آفتاب سوختگی روی پوست انار به چشم نمی‌خورد، با این حال دانه‌ها دارای رنگی روشن تا قهوه‌ای بوده و شدت رنگ قرمز در تمام و یا بخشی از میوه کاهش چشمگیر دارد. در این نوع از سفید شدن دانه‌ها معمولاً مجموع مواد جامد محلول(TSS)، اسیدیته آب انار و میزان اسیداسکوربیک آن نیز علاوه بر میزان آنتوسیانین‌ها کاهش می‌یابد.
وی رسیدگی بیش از حد انار را نیز یکی از عوامل عنوان کرد و افزود: این عارضه معمولاً زمانی رخ می‌دهد که میوه‌های انار از حد معمول بیشتر رسیده باشند و یا به دلایل مختلف عملیات برداشت به تأخیر افتاده باشد. در این وضعیت دانه‌های انار به رنگ روشن تا قهوه‌ای دیده می‌شوند. گفته می‌شود که به دلیل کاهش میزان سنتز آنتواکسیدان‌ها و افزایش میزان تخریب آنها در اواخر دوره رشد میوه، از شدت رنگ دانه‌ها و آب انار کاسته می‌شود.
فرجی با اشاره به سفید شدن دانه‌ها که ناشی از سرمای شدید است نیز گفت: این عارضه معمولاً زمانی رخ می‌دهد که میوه انار در انبارهای سرد در دمایی کمتر از دمای مطلوب نگهداری شود. در چنین شرایطی آنتوسیانین‌ها به سرعت تجزیه شده و آریل‌ها به رنگ روشن تا قهوه‌ای در می‌آیند.
وی در بیان توصیه های مدیریتی جهت کاهش عارضه سفیدشدگی آریل انار گفت: گرچه انار در مناطق خشک کشت و کار می‌شود، ولی نسبت به کمبود آب حساس است. لذا برای تولید عملکرد مطلوب، آبیاری به موقع ضروری است. معمولا در مناطقی که آب و هوای گرمتر و تبخیر بیشتر دارند، باید دوره آبیاری کوتاه‌تر باشد. همچنین انار در دو ماهه اول تابستان به آب به مراتب بیشتر و دور کوتاه‌تری آبیاری نیاز دارد.
به گفته وی، درختان مسن و قدیمی به علت اینکه بافت آوندی آنها چوبی شده است، لذا در سر شاخه‌ها دانه سفیدی بیشتری دارند. بنابراین هرس صحیح در کاهش دانه سفیدی مؤثر است.
وی گفت: مصرف کودهای شیمیایی معمولا رشد درخت را بیشتر می‌کند که در چنین شرایطی نیاز آبی آن هم بیشتر می‌شود و در صورت عدم تأمین آب کافی دانه‌ها دچار نوعی سوختگی شده و عارضه دانه سفیدی حادث می‌شود، لذا برای استفاده از کودهای شیمیایی بویژه ازت و فسفر مقدار آب قابل دسترس باید مدنظر باشد. کود پاشی انار با عناصر ریز مغذی اثرات مثبتی در کمیت و کیفبت انار به همراه داشته است.
وی بیان کرد: در مناطق انار کاری استفاده از کود حیوانی و مواد آلی به منظور تامین عناصر غذایی و بهبود ظرفیت ذخیره‌ای آب در خاک بسیار مفید است. البته میزان آن باید در حدی باشد که شرایط سوختگی را در درخت ایجاد نکند.
به گفته این محقق و پژوهشگر باغبانی در منطقه انار‌کاری، بعضی از کشاورزان آبیاری را در اوایل فصل رشد، دیر شروع می‌کنند تا گلدهی به تاخیر افتد. این اقدام از این نظر ممکن است منطقی باشد، چون ملاحظه شد که انارهای دیررس‌تر عارضه دانه سفیدی کمتری داشتند.
وی بیان کرد: نحوه مدیریت باغات انار در بدست آوردن محصول اقتصادی و سالم بسیار مهم است. در احداث باغ انار باید میزان آب قابل دسترس مد نظر قرار گیرد و بسترکاشت به خوبی مهیا شود تا ریشه گیاه در خاک به خوبی توسعه پیداکرده و مواد غذایی کافی و متعادل در اختیار گیاه باشد.
وی خاطرنشان کرد: روش صحیح کاشت یعنی آرایش کاشت(سیستم مربعی) و تراکم مناسب و انتخاب گونه سازگار با منطقه نیز در احداث یک باغ انار مناسب و موفق موثر است.
با تشكر از اطلاعات ارائه شده