خشونت بازی‌ها، چه تاثیری بر فرزندان می‌گذارد؟/احساس تنهایی کودک در دنیایی خشن

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- بازی کردن همیشه برای انسان لذت بخش است.چه برای کودکان و چه برای بزرگترها،بازی کردن برای ساعاتی ذهن انسان را از دغدغه های روزمره جدا و نشاطی دلچسب را به انسان هدیه می کند.خصوصا بازی های اصیل ایرانی که خالی از خشونت و بعضا با خواندن شعر هم همراه هستند.این بازی ها علاوه بر داشتن فضایی شاد ، هیجانات بازیکن را نیز به روشی منطقی و انسانی تخلیه می کنند.بر عکس چیزی که امروزه در بازی های خشن رایانه ای و آن لاین می بینیم. در این بازی ها که محل توجه بی چون و چرای نسل جدید شده است خشونت و انجام کارهایی نظیر شلیک با اسلحه ،انفجار،وحشت از ویروس های کشنده،نابرابری و هزاران نمونه خشن دیگر را شاهد هستیم که ذهن کودکان و نوجوانان را با خود درگیر می کنند.با سلطه بازی های رایانه ای متاسفانه دیگر از بازی های شاد و دسته جمعی گذشته خبری نیست. نسل امروز اسم بازی های رایانه ای را بیشتر از بازی های ایرانی و محلی می داند.دیگر بازی هایی نظیر هفت سنگ، زو،اسم فامیل، و بسیاری بازی های متنوع دیگر، که سطح هوش ، خلاقیت و سلامت ذهنی و جسمی را افزایش می دهند در میان ما و کودکانمان طرفدار ندارد . چه بسا که خود ما نیز در حال فراموش کردنشان هستیم… در ادامه عواقب بازی هایی را که جایگزین بازی های اصیل ایرانی شده اند را مشاهده می کنید :

افزایش حس خشونت طلبی در کودکان
مسأله ارتباط بین بازی‌های رایانه‌ای با سلامت روحی و بروز رفتارهای خشونت‌طلبانه و ضداجتماعی کودکان و نوجوان، سال هاست که از سوی کارشناسان مورد بررسی قرار گرفته است و ما شاهد هشدارهای زیادی در این حوزه بوده ایم. اما بررسی های مختلف نشان می‌دهد که سلامت جسمی و روحی کودکانی که در هر هفته بیش از ۲۰ ساعت با این بازی‌ها سرگرم می‌شوند، کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد.یکی از جدی ترین آسیب های بازی های کامپیوتری وجود خشونت در آنها است . در اکثر این بازی ها بازیکن برای ابراز خشونت مانند تیر اندازی کردن و کشتن و… جوایزی از طرف بازی دریافت می کند که این جوایز تشویقی برای ادامه خشونت تشویق هستند . یا در برخی دیگر از بازی ها مانند بازی های مبازه ای جنگیدن و دعوا کردن اجزای اصلی بازی هستند و شخصیت بازی با بی اعتنایی به حریف که اغلب میتواند از جنس مخالف باشد ، با ضربه زدن و از پای در آوردن او در بازی  پیروز   می شود.  از این رو کودکانی که بیشتر بازیهای دارای خشونت بازی میکنند، بیشتر درگیر حالت های ستیزه جویی، بی توجهی به دیگران و انزوا می شوند. حس پرخاش‌گری نیز از دیگر رفتارهایی است که می تواند به خشونت منجر شود . در واقع حس پرخاشگری نمود گفتاری خشونت است که از اصلی ترین ویژگی های منفی موجود در این بازی ها است.این حس بیشتر از صحنه های درگیری و یا صحنه های جنگ ناشی می شود.زیرا در این بازی ها ماموریت و روند اصلی بازی جنگیدن، از بین بردن و یا شکست دادن حریف است. این امر کودک را به سمت ستیزه جویی و پرخاش گری برای رسیدن به اهداف خود سوق میدهد. متاسفانه کارشناسان با توجه به استفاده وسیع کودکان ایرانی از بازی‌های رایانه‌ای که در آن انواع و اقسام روش‌ها و ابزارهای استفاده از خشونت به کودکان آموزش داده می‌شود نسبت به استقبال وسیع بچه‌های ایرانی از این بازی‌ها هشدار داده‌اند و طبق تحقیقات بچه‌های ایرانی دو گروه بازی‌های دارای خشونت‌های اجتماعی و خشونت‌ برای خشونت را که بیش از انواع دیگر این بازی‌ها مخربند، بیشتر مورد استقبال قرار داده‌اند.

احساس تنهایی کودک در دنیایی خشن
یکی از ویژگی های اصلی بازیهای موفق، جذاب بودن داستان آنها است . این امر موجب می شود تا کودک برای پی بردن به ادامه ماجرای داستان بازی ، ساعت های زیادی را پای دستگاه بازی سپری کند. کودکان اغلب تنها بازی می‌کنند و هنگام بازی، به دلیل هیجان و استرس ناشی از صحنه‌ها، برای زمانی طولانی کم‌تر متوجه اطراف خود هستند . برخی اوقات کودک از گذر زمان به خوبی مطلع است اما حس کنجکاوی و اشتیاق برای دانستن ادامه بازی و یا حتی به دست آوردن جوایز و امتیازاتی که در بازی برای رد کردن مراحل به بازیکن داده می شود، او را بیشتر و بیشتر از دوستان و خانواده اش دور میکند و حس انزوا طلبی را در او تقویت میکند. به همین دلیل متخصصان معتقدند، عادت بیش از حد به این نوع بازی‌ها و گذراندن زمانی طولانی در برابر صفحه‌های نمایش بازی ، باعث دوری از جمع و در نهایت انزوا و تنهایی بچه‌ها می‌شود. این موضوع ممکن است تا سالیان سال با این افراد همراه باشد.

شیرین زبانی فرزندان به کجا می رود؟
در بعضی بازی ها قهرمانان بازی از الفاظ رکیک به طور مداوم استفاده می کنند به طوری که این امر یکی از اجزای اصلی روند بازی میشود و با توجه به محبوبیت شخصیت بازی نزد بازیکن،  استفاده از این الفاظ برای او در دنیای واقعی نیز عادی میشود .
گفتنی است استفاده از این الفاظ در بازی های آنلاین به امری طبیعی تبدیل شده است و امکان دارد کودک حتی الفاظی از زبان های دیگر که دیگر بازیکنان در بازی استفاده میکنند را به خوبی یاد بگیرد.
از موارد مهم دیگر بد آموزی می توان به ایجاد احساس بی اهمیتی و حتی حس برتری نسبت به جنس مخالف  که در قهرمانان بازی های معروف، بسیار یافت می شود، اشاره کرد.

کانون سرد خانواده!
ساعات کار طولانی والدین، مشغله ، مشکلات زندگی آپارتمانی و … در بیشتر نقاط جهان و شلوغی کودکان نیز باعث شده که پدر و مادرها از علاقه فرزندانشان به این بازیهای رایانه ای خوشحال باشند، آنها همیشه دوست داشته اند بچه هایشان یک جا بنشینند وباعث سر و صدا و شکستن شیشه ها نشوند.بنابر این والدین حاضرند برای خرید ابزارهای بازی حسابی پول خرج کنند، اما از شلوغی خانه دیگر خبری نباشد. تمام این ها به نوبه خود فاصله افراد خانواده را نسبت به یکدیگر زیاد می کند و باعث سردی روابط افراد خانواده می شود و خصوصا کودکان خود را جدا از والدین خود می بینند. به عنوان مثال اغلب مواقع کودک، ادامه دادن و به پایان رساندن بازی را به شوخی و خنده با والدین، در میان گذاشتن مسائل روزمزه که در خارج از خانه برایش اتفاق افتاده و یا حاضر شدن بر سر میز شام، ترجیح میدهد و به تدریج روابط او با خانواده اش به سردی می گراید.

در این رابطه خانمی می‌گوید: «همسرم برای انجام پژوهش‌های دانشگاهی‌اش یک رایانه به منزل آورد که چند سی دی بازی هم ضمیمه آن بود. دو پسر من در طول روز با آن سرگرم بازی می‌شدند وحتی سرشب‌ها ترجیح می‌دادند با این وسیله سرگرم کننده نوین، وقت بگذرانند. طولی نکشید که همسرم هم به این بازی‌ها جلب شد. کم کم دریافتم که تمرکز و صرف وقت آنان به این ترتیب، روابط خانوادگی و عادی را تحت تأثیر قرار داده است. به خود آمدم و با قاطعیت از همسرم خواستم که رایانه را به محل کارش منتقل کند.» البته رایانه وسیله مفیدی است که اگر دانش آموزی به صورت علمی با آن آشنا باشد ، چند قدم از همسن و سالانش جلوتر است.

فرار از درس و مدرسه
عوامل بسیاری می تواند باعث افت تحصیلی می‌شود.عواملی نظیر مشکلات خانوادگی،بیماری کودکان و… اما بازی های کامپیوتری می توانند یکی از مهم ترین این عوامل باشند. به عنوان مثال در برخی موارد کودک حتی در مدرسه و کلاس درس تمامی فکر و ذهنش درگیر یک بازی تاثیر گذار است و تمامی دغدغه او این است که سریع تر به خانه برسد، البته نه برای اینکه در کنار خانواده باشد ویا تکالیفش را انجام دهد بلکه می خواهد هر چه سریعتر به بازی بپردازد.
درگیری ذهن کودک بر رفتار قهرمان بازی، مشغولی فکر برای تجسم ادامه داستان بازی، اتلاف وقت زیاد برای بازی و رسیدگی نکردن به تکالیف از عوامل مهم ایجاد افت تحصیلی در صورت استفاده نادرست از بازیهای کامپیوتری است.
 
دور شدن از شخصیت واقعی خود
تصویر سازی زیبا و نزدیک به واقعیت، روایت بسیار قوی داستان و همچنین طراحی شخصیتی ایده آل و محبوب در بازی های موفق ، موجب ایجاد دنیایی مجازی درذهن بازیکن می شود که میتواند بازیکن را در این دنیا غرق کند بازی های رایانه ای از قدرت تخیل کودک می کاهد و احساسات و هیجان های منفی کودک را افزایش می دهد.
به عنوان مثال بازیکن دوست دارد برخی رفتار قهرمان بازی را انجام دهد، مثل او لباس بپوشد، حرف بزند و یا از الفاظ او استفاده کند.
گاهی اتفاقات دنیای بازی در دنیای واقعی او تاثیر میگذارد و یا به او را به فکر میبرد که شاید اتفاقات دنیای مجازی در دنیای واقعی رخ دهد.
این عوامل باعث درگیر کردن ذهن بازیکن و دور کردن او از شخصیت و دنیای اصلی اش میشوداز جمله نمونه های تاثیر شدید چنین بازی هایی در اخلاق نوجوان و افزایش جرم و جنایت شاید مربوط به فاجعه سال ۱۹۹۹ باشد، اریک هریس و دیلان کلیبولد، دو دانش آموز سالهای اول دبیرستان کلمباین کلرادو، یک روز بهاری با ۲ اسلحه به مدرسه می روند و دیوانه وار ۱۳ نفر از دوستان و معلمان خود را به قتل می رسانند و ۲۳ نفر دیگر را زخمی می کنند. تحقیقات ماموران پلیس پس از دستگیری این دو نوجوان نشان می داد که آنها هفته های پیش از حمله به مدرسه ، به طور مرتب مشغول بازی خشنی به نام ۳ Doom بوده اند. زیرا از آنجایی که کودک در سن  الگو پذیری است، الگوی نامناسب را جذب می کند و سعی دارد بازی ای که در رایانه انجام داده است (که اغلب این بازی ها خشن است)  را در زندگی طبیعی خود پیاده کند.
 
استفاده بیش از حد از بازی ها چه تاثیراتی دارد؟
انجام بازی های رایانه ای به صورت مداوم باعث درونگرایی، انزوا طلبی، ناتوانی در ارتباط برقرارکردن با دیگر افراد جامعه و  ایجاد آینده ای نا معلوم برای او در جامعه میشود.
تحقیقات انجام شده نشان میدهد اگر  کودک بیش ازحد از  بازی های رایانه ای استفاده کند.  دچار از هم گسیختگی ذهنی می شود که باعث درگیری ذهنی بین خیال و واقعیت می شود.
بازی ها میتوانند به اعتیاد نیز تبدیل شوند و کودکان را  معتاد خود کنند و آنها را مجبور به استفاده هر چه بیشتر از بازی ها، به صورت طولانی مدت کنند. به نوعی که کودک بازی کردن را یکی از کارهای اصلی خود میداند و بازی را به کارهایی مانند درس خواندن و یا گذراندن وقت با دوستان و خانواده، ترجیح میدهد.

بازی های رایانه ای دریچه ورود به دنیای” آی تی” هستند و بدون شک نیاز به منطق، تجزیه و تحلیل، دانستن قواعد بازی و به دست آوردن مهارت های حل مسئله و عبور از موانع را دارند. امکانات بی نظیر صدا و تصویر و گرافیک، حل معماها و…. قادر است که ذهن کاربر را به کار گیرد. علاوه بر مهارت های یادگیری و آشنایی با ریزه کاری های کاربری رایانه های شخصی، بازی ها قادرند موجب رقابت و همکاری شوند و اگر به شکل مناسب و با مربی و برای رسیدن به هدف های آموزشی به کار گرفته شوند، می توانند در آموزش افراد بسیار موثر باشند.

آزمون و خطا و امکان تصحیح خطاها راهبرد خوبی برای به دست آوردن مهارت های روزمره زندگی است. اما این همه در عین حال آفاتی هم دارد که تداوم بازى کودکان و نوجوانان با بازى هاى رایانه اى در طولانى مدت تاثیرات منفى چندى را برجاى مى گذارد:

نخست- آنکه کودکان و نوجوانان با مشاهده ایفاى نقش هاى مکرر خشونت آمیز در بازى هاى رایانه اى به مرور زمان حساسیت کمترى نسبت به خشونت علیه افراد خواهند داشت و همدردى آنها با قربانیان این جرم کمتر خواهد شد.

دوم- آنکه به تدریج احساس، طرز تلقى و ارزش هاى آنان در مورد خشونت تغییر کرده و به آن به عنوان یک امر عادى و پدیده عمومى مى نگرند. تغییرات اینچنینى در نگرش ها و رفتار بازیگران بازى هاى رایانه اى هم سلامت فردى خود آنان و هم سلامت فردى جامعه را به خطر مى اندازد. چه بسا بسیارى از انحرافات و کجروى هاى اجتماعى ناشى از تاثیراتى باشد که این بازى ها بر فکر و جسم بازیگران مى گذارد. کودکى که به هنگام بازى رایانه اى بارها اقدام به آزار و اذیت و کشتن سایرین مى کند حتى اگر آنان نقش هاى منفى باشند، از لحاظ فکرى و روحى آمادگى بیشترى جهت ارتکاب جرم خواهد داشت. در نهایت پیشنهاد این است که والدین همراه فرزندان خود به کوهستان، باشگاهها و میادین ورزشی بروند و به بازیهای مورد علاقه آنها بپردازند تا انرژی عصبی و روانی آنان تخلیه شده و توجهشان از بازیهای رایانه ای منحرف شود.