آیا مخالفان سوریه، گزینه سوم را می پذیرند؟

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- یک منبع نزدیک به مخالفان سوریه ادعا کرد که "احمد معاذ الخطیب" رئیس سابق گروه موسوم به "ائتلاف ملی" برای برون رفت از بحران، طرحی به ایران ارائه داده است.

به گزارش پايگاه خبري تحليلي «پارس»، روزنامه الاخبار لبنان نوشت: هرچند الخطیب ماه گذشته سفر به تهران را تکذیب کرد؛ اما نمی تواند انکار کند که بارها با مسؤولان ایرانی یا افراد نزدیک به آن ها ارتباط برقرار کرده، و بارها تاکید کرده است که اگر بتواند خونریزی را در سوریه متوقف کند، حاضر است برای رسیدن به این هدف، به هر پایتختی که لازم باشد، سفر کند.

اطلاعات موجود حاکی از آن است، الخطیب که در میان اسلامگرایان میانه رو نشأت گرفته، بیش از هر زمان دیگری به این باور نزدیک شده است که شتاب بخشیدن به تلاش برای دستیابی به راه حل سیاسی به منظور پایان دادن به خون ریزی و ویرانی در سوریه ضروری است. وی می خواهد این پیام را به کسانی که گوشی شنوا دارند برساند که همه جهان از جنگ سوریه سود می برند، جز خود سوری ها. البته این موضع گیری تازۀ الخطیب، کاملا با برخی از موضع گیری های سابق او مغایر است، به ویژه که وی بارها برای مسلح کردن گروه موسوم به ارتش آزاد و همچنین جلب دخالت نظامی خارجی در سوریه تلاش کرده بود.

الخطیب، که پیش از این از ریاست "ائتلاف" کناره گیری کرده بود، اخیرا هجمه ای شدید ضد مخالفان و معارضان ساز کرد، و بر روی پایگاه اینترنتی خو نوشت: "حماقت سیاسی و سوداگری با ملت و کشورمان کافی ست. ما دچار معارضانی احمق شده ایم که گمان می کنند، حضور در همایش های گفت وگویی که وابسته به سازمان های اطلاعاتی غرب است، پاک تر و سالم تر از اعلام پیامی سرگشاده برای متوقف کردن سیل خون در سوریه است."

وی همچنین از برخی اسلام گرایان سوری انتقاد کرد و گفت: کسانی که سوریه و مردم ِ آن را نشناخته اند، درباره مردممان قضاوت می کنند و خون در کاسه مردم می کنند و هر کس از تحت سلطه آنان بیرون رود، او را جدا و منزوی می کنند. اینان در واقع اندیشه هایی داعشی دارند و مقدمه خون ریزی، کشتار و وحشیگری های داعشی هستند.

وی همچنین کمک به کردهای سوری در عین العرب (کوبانی ها) را خواستار شد و از همه درخواست کرد در حد امکان، به آنان کمک کنند.

مواضع الخطیب در خصوص ترجیح راه حل سیاسی، با تشویق هم پیمانان سوریه و انتقادات سخت برخی از یاران سابق وی مواجه شد. با این حال افراد نزدیک به او تاکید می کنند که حرکت اخیر او، بازتاب هایی مثبت حتی در میان کسانی داشت که پیش از این خواهان کمک گرفتن از غرب برای براندازی دولت سوریه بودند.

برخی دیگر از اطلاعات به دست آمده، حاکی از آن است که اخیرا نشستی در بیروت برای بررسی اندیشه های الخطیب برگزار شد و از طریق ویدیو کنفرانس، با او ارتباط مستقیم برقرار شد. آیا حزب الله، از این نشست اطلاع داشت؟ احتمالا بله.

در سفر اخیری که به مقر اتحادیه اروپا داشت، مذاکره کنندگان با الخطیب متوجه شدند که وی بر ضرورت حضور ایران در جستجو به دنبال جایگزین یا راه حلی موازی کنفرانس ژنو، اصرار دارد.

این موضع گیری الخطیب، با ایده ای اروپایی همراستاست که باور دارد روابط ِ دچار تنش شدۀ آمریکا و غرب از یک سو و با روسیه از سوی دیگر، تا مدت ها، امکان اعمال فشار بر بشار اسد را از بین برده است. به این ترتیب، اروپایی ها باید به سوی ایران رو کنند و ایران را قانع سازند بیش از پیش در پشتیبانی از راه حل سیاسی نقش ایفا کند به شرط آن که پایان این روند، به پیدا کردن جایگزینی برای اسد منجر شود.

بر اساس اطلاعات موجود، طرح الخطیب بر پایه بندهایی استوار است که از میان آن ها می توان به مواردی اشاره کرد نظیر: برقراری آتش بس، تشکیل دولت چند قطبی که دولت و مخالفان را شامل شود، آغاز گفت وگوی جدی که به تدوین قانون اساسی جدید و برگزاری انتخابات و اصلاح ساختار نظام کنونی به منظور در بر گرفتن همه طرف ها، منجر شود.

اما کسانی که از طرح الخطیب اطلاع دارند، معترفند که حتی خود او به ضعف نمایندگان مخالف و اختلافات شدید میان ارکان مخالف باور دارد به همین سبب در جستجوی "گزینه ای سوم" است که جایگزین همه گروه های مخالف باشد و شخصیت هایی را در برگیرد که واقعا قادر باشند نماینده مخالفان و افکار عمومی سوریه باشند و بتوانند با دولت سوریه پای میز گفت وگو بنشینند. وی می گوید: "ائتلاف، دیگر تمام شده است." و به خوبی می داند که کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس، اساسا اخوان المسلمین را دور انداخته اند.

با این حال، به نظر می رسد که رهبری سوریه، با فرستاده سازمان ملل درباره جزییات متعددی در خصوص افق های مرحله آینده از جمله مذاکرات درباره راه حل سیاسی بحث و تبادل نظر کرده است. به این ترتیب، آیا الخطیب خواهد توانست، "گزینه سوم" را تشکیل دهد و گروه مخالفی تشکیل دهد که عملا بتواند بخشی از افکار عمومی سوریه باشد و به گفت وگو با دولت سوریه بنشیند؟ به نظر می رسد، در پاسخ این سئوال، تعبیر "محال است" نهفته است.