دکتری پولی معضل آینده صنعت برق

به گزارش پارس، برق نیوز نوشت:  
"افزایش 8 برابری ظرفیت دکتری در دانشگاه آزاد فاجعه است." این بخشی از سخنان علیرضا زاکانی است که از وزارت علوم خواسته است افزایش ظرفیت بدون فراهم کردن زیر ساخت را که بدون مجوز شورای گسترش بوده و تخلف محسوب می‌شود، پیگیری کند.

این عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفته است که مجلس به این موضوع ورود خواهد کرد و ابعاد این افزایش ظرفیت را بررسی می کند: "این اقدام فاجعه خیلی بزرگی است و ابعاد بسیار زیادی دارد که مجلس به این موضوع ورود خواهد کرد و مانع آن خواهد شد."

افزایش بی‌سابقه پذیرش دانشجوی در مقطع دکتری و کارشناسی ارشد
در ایران دانشگاه های مختلف کشور گوی سبقت را در پذیرش دانشجو از یکدیگر ربوده اند و دانشگاه آزاد در اقدامی بی سابقه و نسنجیده اقدام به افزایش چند برابری پذیرش دانشجو در واحدهای خود کرد. در همین راستا رییس مرکز آزمون دانشگاه آزاد اسلامی گفته بود: با تصویب رشته‌های جدید در واحدهای دانشگاهی ساماندهی شده از مهر ماه ۹۳ شاهد افزایش حدود ۲۰هزار نفری ظرفیت پذیرش دانشجوی کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی هستیم.

علوی در ادامه گفت: پس از تجمیع واحدها در مقطع کارشناسی ارشد ۱۰۰۰ رشته محل افزوده شد که شاهد رشدی ۱۳۸ درصدی در این مقطع هستیم. در مقطع دکترای تخصصی نیز پس از تجمیع تعداد کل رشته‌ محل‌های مصوب از ۳۴۲ به ۹۲۶ رشته محل افزایش پیدا کرد که دراین مقطع نیز شاهد رشدی ۲۷۱ درصدی هستیم. رسیدن به این سطح از تولیدات علمی و اخذ مجوز شاید نیازمند یک پروسه ۱۰ ساله بود که با این اقدام مدبرانه دکتر میرزاده ظرف مدت کمتر از یک سال محقق خواهد شد!

دکتر میرزاده در کمتر از یک سال، راه ۱۰ ساله را طی خواهند کرد اما فقط در پذیرش دانشجو نه در افزایش آزمایشگاه؛ کارگاه؛ استاد و مکان‌های آموزشی و پژوهشی. چهار برابر کردن پذیرش دانشجو در حالی صورت می‌گیرد که هیچ تغییری در شرایط قبلی دانشگاه‌ها و واحدهای آموزشی نشده است.

ایجاد مشکلات مدیریتی در آینده
در بحران اقتصادی سال های گذشته اروپا بودجه تنها نهادهایی که در کشورهای اروپایی کم نمی‌شد و اتفاقا هر ساله افزایش پیدا می‌کرد بودجه دانشگاه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی بود چراکه اعتقاد داشتند کم شدن بودجه آموزش و پژوهش می‌تواند اثرات زیانباری در توسعه کشورها داشته باشد.

دانشگاه آزادی که تا سال گذشته در پیدا کردن استاد دکتری برق خود با مشکل واجه بود حالا خود مدرک دکتری برق اعطا می کند!. افزایش ناگهانی پذیرش دانشجو در بخش کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه آزاد هیچ توجیه منطقی ای برای رشد و توسعه علمی نخواهد داشت چراکه تجربه نشان داده است دانشجویان پولی از کیفیت بسیار پایین علمی برخوردار بوده و اتفاقا بدلیل قرار گرفتن در سمت های مختلف مدیریتی و تصمیم گیری منشا تصمیمات نادرست و غلطی خواهند شد که نتیجه آن اضمحلال منابع مالی و انسانی کشور خواهد بود.

دانشگاه های دولتی در تحصیلات تکمیلی از شرایط بهتری برخوردارند و با داشتن منابع بهتر آموزشی؛ دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری را در حد مشخصی پذیرش می کنند که بتوانند حداقل معیارهای آموزشی و پژوهشی را در تربیت آنها بکار گیرند.

ظرفیت پذیرش 5 دانشگاه برتر دولتی کشور در کارشناسی ارشد در رشته برق به اندازه ظرفیت پذیرش دانشجو در یکی از واحدهای پرت و بی نام و نشان علمی دانشگاه آزاد هم نمی شود. مجموع پذیرش دانشجویان کارشناسی ارشد برق در دانشگاه های صنعتی شریف، تهران، امیرکبیر، علم و صنعت و دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی کمتر از پذیرش یک واحد دانشگاه آزاد در یک شهرستان است. به همین نسبت در پذیرش دکتری نیز این رابطه وجود دارد.

دانشجویان بی کیفیت معضل آینده صنعت برق خواهند بود
چه بخواهیم و چه نخواهیم این خروجی‌های بی کیفیت در بخش های مختلف مملکت بکار گرفته خواهند شد که می توانند با تصمیمات اشتباه خود مشکلات زیادی را برای جامعه بوجود آورند. اینکه دانشجوی پولی گرفته شود محل بحث نیست که این دانشجویان پولی به راحتی و بدون گذراندن حداقل معیارهای علمی بعنوان دکتری برق از دانشگاه فارغ التحصیل شوند جای بحث است.

برخی از افرادی که در دوره دکتری برق دانشگاه آزاد پذیرفته شده اند حتی توان تحلیل ساده یک مسئله برقی را ندارند اما بدلیل مدرک گرایی در کشور و عدم وجود شرایط و ضوابط مشخص تحصیلی در حال اتمام دکتری خود هستند و قطعا در آینده نزدیک نیز از مدیران صنعت برق. 

برای صنعت برق و آینده آن با وجود مدیرانی از این دست احساس نگرانی می کنم. صنعت برقی که زمانی توسط نخبه های کشور اداره می شد. رتبه های برتر کنکور سراسری متقاضیان برق بوده و هستند و همین این نخبه ها نیز صنعت برق را اداره می کردند. اما اکنون وضع فرق کرده است چراکه اغلب فاغ التحصیلان دانشگاه های معتبر در حال خروج از کشور هستند و اغلب جذب کشورهای دیگر می شوند و لذا فارغ التحصیلان بی کیفیت پولی در آینده جایگزین نسل فعلی خواهند شد.

علیرغم بالا بودن نرخ بیکاری در کشور افزایش پذیرش دانشجو در دانشگاه ها نتنها بحران فعلی را حل نمی کند بلکه خود عامل بحران های دیگری در آینده خواهد شد.

به گزارش "برق نيوز" یکی از استادان دانشگاه های دولتی در واکنش به این افزایش پذیرش دانشجو گفته بود: اینقدر دانشجو سر استاد می ریزند که استاد توان و مجال پژوهش و رسیدگی به همه آنها را ندارد. در دانشگاه های دولتی که از تعداد استادهای بیشتر و با درجه های علمی بالاتری برخوردارند افزایش پذیرش دانشجو با اعتراض اساتید مواجه شده و واکنش آنها را در پی داشته است. اما جالب است که در واحدهای دانشگاه آزاد و پیام نور که نه تعداد استاد مناسبی دارند و نه اکثر آنها از درجه علمی مناسبی برخوردارند با استقبال نیز رو به رو شده است.

پذیرش زیاد دانشجو در بلندمدت معضل بیکاری را تشدید خواهد نمود
دکتر فروهر فرزانه، عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی شریف در همین رابطه گفته بود: متأسفانه یکی از نکاتی که در وزارت علوم مغفول مانده، نسبت تعداد استاد به دانشجو است. بدون توجه به این نکته، صحبت از جذب 20هزار دانشجوی دکترا بر اساس چشم‌انداز 20ساله، کاملاً غیرکارشناسی است. 

دکتر فروهر فرزانه، عضو هیأت علمی دانشگاه شریف ضمن بیان این مطلب افزود: «نسبت تعداد استاد به دانشجو در استاندارد ملی ما «یک به 15» است که با کمی مسامحه می‌توان آن را «یک به 20» در نظر گرفت. در این نسبت، اگر 10 دانشجو را کارشناسی و 6 دانشجو را کارشناسی ارشد در نظر بگیریم، نسبت استاد به دانشجو در دوره دکترا حداقل «یک به 4» است.» رییس سابق دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف که با دبیرخانه همایش «آموزش عالی؛ الزامات تحول آموزش فنی مهندسی» گفتگو می‌کرد، تأکید کرد: «در این شرایط، برای جذب 20هزار دانشجوی دکترا که هر یک 5سال در دانشگاه می‌مانند، باید حداقل 25هزار هیأت‌علمی ذیصلاح در اختیار داشت که اغلب باید دانشیار و استاد و یا استادیار با تجربه باشند.» دکتر فرزانه تأکید کرد: «این در حالی است که بعضی مسؤولان با افزایش ظرفیت دوره‌های تحصیلات تکمیلی به دنبال حل معضلات اجتماعی مانند بیکاری هستند. این سیاست درستی نیست و در بلندمدت معضل بیکاری را تشدید خواهد نمود.» مدیر استعدادهای درخشان دانشگاه شریف در ادامه ضمن اشاره به اینکه یکی از الزامات اصلی تحول در آموزش عالی، بهبود امکانات کالبدی است، تأکید کرد: «این امر صرفاً با دستور یا بخشنامه قابل انجام نیست؛ بلکه نیازمند برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری بلندمدت است.» 

نحوه مشاوره و راهنمایی پایان نامه در دانشگاه های پولی
متاسفانه امسال نسبت به سال گذشته بیش از ده دانشگاه دیگر هم علاوه بر دانشگاه های قبلی اقدام به پذیرش دانشجو کرده اند. اکثر این واحدهای از حداقل شرایط جذب دانشجو در کارشناسی ارشد هم برخوردار نیستند چه اینکه بخواهند دانشجویان دکتری را آموزش و پرورش دهند.

در بازار پر رونق انجام پایان نامه های دانشجویی و مقالات علمی پژوهشی هر فردی می تواند با صرف هزینه ای مشخص دکتری خود را گرفته بدون اینکه از آن مقطع دکتری چیزی متوجه شده باشد.

چطور می توان قبول کرد دانشگاهی با دو استادیار علمی و دو مربی اقدام به پذیرش بیش از 60 دانشجوی کارشناسی ارشد برق قدرت کرده است؟ چطور می توان پذیرفت دانشگاهی با 5 هیئت علمی استادیار اقدام به پذیرش 70 دانشجوی کارشناسی ارشد برق و 20 دانشجوی دکتری برق کرده است؟ یک هیئت علمی دانشجوی دکتری برق چگونه می تواند هر ترم 5 دانشجوی کارشناسی ارشد برق را هدایت و راهنمایی کند؟ چگونه یک استاد مدعو از دانشگاه دولتی با فقط یک روز حضور در واحد دانشگاه آزاد توانسته است 13 دانشجوی ارشد و دکتری برق را مشاوره دهد و پایان نامه آنها را راهنمایی کند؟ 

با وضع آیین نامه های دقیق تر و سخت گیرانه تر، و با ارزیابی مدام امکانات دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی، باعث ارتقاء کیفیت آموزش کشور گردد. براستی باید توجه داشت که کاهش مداوم کیفیت آموزش کشور و سیر نزولی کارآیی دانش آموختگان دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور می تواند لطمات جبران ناپذیری به عرصه دانش و پژوهش کشور وارد سازد. دیری نخواهد پایید که شاهد ورود افرادی با حداقل تخصص و شاید تعهد، در عرصه اجتماع باشیم و چنین افرادی قرار است تصمیمات کلیدی را در جامعه اتخاذ نمایند .

وضعیت نامناسبت شاخص "نسبت استاد به دانشجو" در کشور
دکتر فرجی دانا وزیر سابق وزارت علوم تحقیقات و فناوری با اشاره نسبت تعداد اعضای هیئت علمی به دانشجویان به عنوان یکی از شاخص های کیفت آموزشی گفت: در پایان سال تحصیلی 92-91 تعداد اعضای هیئت علمی دانشگاههای تابعه وزارت علوم 20 هزار نفر بود که 83 درصد آنها استادیار به بالا بودند و با در نظر گرفتن رشد کمی پذیرش دانشجو در سال های اخیر، نسبت استاد به دانشجو در دانشگاه‌ها ا به33 است و این در حالی است که در حکم برنامه پنجم باید این نسبت 1به 18 باشد.

وی با بیان اینکه برای رسیدن به وضعیت مطلوب باید حدود 20 هزار عضو هیئت علمی جدید جذب کنیم، اظهار کرد: در حال حاضر نسبت استاد به دانشجو در دانشگاه آزاد اسلامی نیز ا به 53 است که تنها 33 درصد آنها استادیار به بالا هستند و برای رسیدن به نسبت 1 به 40 قانون برنامه باید 10 هزار عضو هیئت علمی دیگر در دانشگاه آزاد اسلامی جذب شود.

چند روز پیش مدیر کل دفتر آموزش‌ عالی غیر دولتی وزارت علوم اظهار کرده بود: پذیرش دانشجو و گذراندن مقطع دکتری در دانشگاه پیام نور بی‌کیفیت است تا حدی که آموزش دولتی برای دانشجویان این مقطع ارائه نمی‌شود و واحدهای آن صلاحیت لازم جهت پذیرش و آموزش مقطع دکتری را ندارند ! اما ظاهرا ایشان توجه کافی را در خصوص افزایش ظرفیت بی سابقه دانشگاه آزاد به خرج نداده اند. در همین راستا، وزارت علوم لازم است همان گونه که مدارک صادر شده از خارج کشور را ارزیابی می نماید، با دقت به ارزیابی مراکز پذیرش دانشجو در کشور اهتمام ورزد و از تصویب رشته محل ها بدون رعایت استانداردهای لازم خودداری ورزد. همچنین از فعالیت مراکز و مؤسساتی که از حداقل های لازم برای پذیرش دانشجو برخوردار نیستند، جلوگیری نماید. 

محمدحسین امید معاون اداری مالی وزارت علوم نیز در همین رابطه گفت: شرایط مطلوب وزارت علوم این است که به ازای هر عضو هیات علمی بیش از ۱۶ تا ۱۸ دانشجو نداشته باشیم ولی در حال حاضر نسبت دانشجو به استاد به بیش از ۴۰ نفر می‌رسد.

به گفته وی، حتی در برخی دانشگاه‌ها نسبت دانشجو به استاد حدود ۴۰۰ نفر است.

وی افزود: در رابطه با نسبت کارمندان به اعضای هیات علمی و دانشجویان نیز شرایط نامناسبی در دانشگاه‌ها وجود دارد به طوریکه در شرایط استاندارد باید به ازای هر عضو هیات علمی یک کارمند وجود داشته باشد ولی در حال حاضر در برخی دانشگاه‌ها این نسبت ۳ است.