حضور اژدها در صنعت‌خودرو ایران
حضور خودروسازان چینی در ایران هرازگاهی با انتشار اخباری مبنی بر عقد قرارداد با شرکتهایی که ثلثی از سابقه خودروسازی ایران را ندارند، به دلواپسی فعالان صنعت خودرو در این زمینه دامن میزند.
به گزارش پارس به نقل از دنیای اقتصاد، برخی از فعالان صنعت خودرو که این روزها با نگرانی قرارداد خودروسازان با شرکت‌های چینی را دنبال می‌کنند دلواپس شرکت‌های داخلی هستند که پیش از این مدیران آنها نسبت به دامپینگ چینی در صنعت خودرو ايران، هشدار داده بودند.
همزمان با خروج برندهای اروپایی، ژاپنی و کره‌ای از شرکت‌های خودروساز خصوصی کشورمان، این شرکت‌ها کوتاه‌ترین و ارزان‌ترين مسیر خودروسازی را با سوددهی در کمترین زمان ممکن انتخاب کردند.
همکاری با موتورسازان چینی که با کمک شرکت‌های ایرانی در مسیر خودروسازی قرار گرفتند یا خودروسازانی از این کشور که صادرات محصولاتشان پیش از این مصداق رویای دست نیافتنی بود، در راس برنامه‌های خودروسازان خصوصی کشور قرار گرفت.
حال آنکه برخی مسوولان دو شرکت بزرگ خودروساز، در ادامه همکاری شرکت‌های خصوصی با چینیها ضمن اظهار نگرانی از حضور خودروسازان نوپای این کشور، نسبت به دامی که برای بازار خودرو کشورمان از سوی چيني‌ها پهن شده، به‌طور مکرر هشدار می‌دادند.
این در حالی است که مسوولان مذکور ارزان فروشی شرکت‌های‌ها مذکور برای گرفتن سهم از بازار خودرو کشورمان را مورد تاکید قرار می‌دادند. هر چند نگرانی آنها از حضور شرکت‌های نو پای چینی مورد توجه بود؛ اما سهم اندکی که خصوصی‌ها در بازار خودرو کشورمان دارند، حضور چینیها را خیلی ملموس نمی‌کرد.
حال در شرایطی قرار داریم که به تصور برخی دست‌اندرکاران تولید خودرو در کشورمان، چینیها منجی این صنعت شده‌اند و در شرایط فعلی که خودروساز معتبری برای سرمایه‌گذاری یا حداقل تولید قدمی برنداشته، این شرکت‌ها می‌توانند به تنهایی خلأ تولید خودرو در کشور را پر کنند.
این در حالی است که این روزها دیگر سخنی از دامپینگ و نگرانی از حضور خودروسازان چینی در صنعت‌خودروی کشورمان از سوی مسوولان شرکت‌های خودروساز شنیده نمی‌شود و دلواپسان چینی به نوعی این روزها دلواپسی را کنار گذاشتند و با خوش بینی روند مذاکرات و عقد قراردادها را پیگیری می‌کنند.
حال متقاضیان و مشتریان خودرو که سال‌هاست بار پیشرفت و توسعه صنعت‌خودروی کشورمان را به دوش می‌کشند با دلواپسی روزهایی را به یاد می‌آورند که خودروسازان با بوق و کرنا وعده تولید خودروی ملی، جویینت شدن با خودروسازان معتبر جهانی یا حتی ساخت پلتفرم‌ها یا موتورهای ملی را داده بودند.
حال مشتریان از خود پرسش می‌کنند که بار خودروساز شدن تولید‌کنندگان کشور کافی نبود که حالا باید برای خودروساز شدن چینیها نیز بار دیگری بر دوش بکشند.
هر چند دبیر انجمن خودروسازان به حضور چینیها در بازارهایی همچون اروپا و آمریکا اشاره دارد و این مسئله را نشانه پیشرفت و توسعه خودروسازی کشور یاد شده می‌خواند؛ اما این نکته نباید فراموش شود که چین هم‌اکنون کشوری نیمه صنعتی و در حال توسعه است و می‌خواهد کالایی (خودرو) تولید کند که خواست کشورهای توسعه یافته است؛ بنابراین توسعه یافتگی در این صنعت که مبنای آن مشارکت با خودروسازان بزرگ دنیا، انتقال دانش فنی و صادرات محصولات تولیدی است، می‌تواند تبلوری از میزان توسعه صنعت چين شود حال آنکه مشتریان داخلی دیگر نمی‌توانند بار توسعه یافتگی صنعت خود روی این کشور را به دوش بکشند.
در این زمینه یک کارشناس خودرو هشدار می‌دهد که با وجود رقابت تنگاتنگ خودروسازان چینی در این کشور نباید این رقابت با حمایت خودروسازان کشورمان به بازار خودروی ایران سرایت کند؛ چراکه با وقوع چنین اتفاقی صنعت‌خودروی کشورمان نابود خواهد شد.
در حال حاضر شرکت‌های چینی نامدار و معتبر که در سطح اروپا و آمریکا به صادرات خودرو می‌پردازند خود با جویینت شدن با شرکت‌های جهانی توانسته‌اند اسم و رسمی در کشورهای صنعتی پیدا کنند حال آنکه همكاري خودروسازان کشورمان با خودروسازان درجه سه این کشور مشخص نیست که راه به کجا برد؛ اما ورود چینیها به بازار خودرو کشورمان نیز با برنامه‌ریزی خودروسازان بزرگ کشورمان صورت گرفت.
چینیها در ابتدا با ورود به بازار خودروهای تجاری ايران بخش اعظمی از بازار این خودروها را در اختیار خود گرفتند، اما حضور آنها منتهی به این بخش نشد و هم‌اکنون سعی دارند با خلأیی که در تولید سواری‌ها ایجاد شده در این بازار نیز بیش از پیش حضور پررنگی داشته باشند.
این در حالی است که ورود خودروهای سواری چینی همواره با مخالفت بسیاری از مسوولان و دست‌اندرکاران صنعت‌خودرو مواجه بوده حتی در دولت نهم و اوایل دهم وزرای صنعت و معدن اظهارات زیادی در شماتت از ورود خودروهای چینی به ایران داشته‌اند، حال آنکه هم‌اکنون ورود خودروهای چینی نه برای خودروسازان و مسوولان دولتی؛ بلکه برای مشتریان که سال‌ها است نسبت به کیفیت خودروهای داخلی معترضد به کابوس تبدیل شده است.
در حال حاضر با توجه به آمار کیفی شرکت بازرسی و کیفیت که به‌طور ماهانه منتشر می‌شود، برخی از خودروهاي چيني در پایین‌ترین سطح کیفی خودروهای عرضه شده به بازار قرار دارند حال آنکه سکوت مسوولان در این زمینه پرسش برانگیز است. هر چند توجیه خودروسازان و مسوولان کشورمان به حضور چینیها در ایران اشاره به صادرات این شرکت‌ها به بازار کشورهای توسعه یافته دارد؛ اما به‌طور حتم در ارزیابی کیفی محصولات صادراتی یا تولیدی در این کشورها، که با استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای همراه است چینیها در رده‌های نزولی کیفیت قرار ندارند.
مشتاقان بازار خودروی ایران
وارد شدن به امضاي قرارداد با شركت‌هاي اروپايي ممكن است گاهي تا دو سال زمان ببرد، اما انعقاد قرارداد با شركت‌هاي چيني زمان زيادي نمي‌طلبد، اين را يك مدير ارشد در صنعت‌خودرو مي‌گويد.
بعد از آخرين سفر رئيس سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران و مديرعامل شركت خودروسازي سايپا به چين كه حدود سه ماه قبل انجام شد، چيني‌ها به ايراني‌ها بله گفتند و حالا نيز رسما قرارداد همكاري امضا كرده‌اند.
يك مدير ارشد در صنعت‌خودرو امضاي قرارداد در اين فاصله كوتاه را خاصيت چيني‌ها مي‌داند و مي‌گويد: چيني‌ها هميشه مشتاق همكاري با ایران بوده‌اند، تا همين 4 يا 5 سال قبل اين چيني‌ها بودند كه براي همكاري با ما تماس مي‌گرفتند؛ اما ما با در نظر گرفتن شرايط سخت آنها را رد مي‌كرديم.
اين مدير ارشد در ادامه مي‌گويد: اما همكاري خودروسازان با چين از زمان آغاز تحريم‌ها يعني حدود سه سال قبل آغاز شد و با تشديد تحريم‌ها عليه صنعت‌خودرو ايران در جولاي سال گذشته ميلادي اين تنها چيني‌ها بودند كه با ما همكاري مي‌كردند.
اما چرا امضاي قرارداد همكاري با خودروسازان چيني، درست در زماني اتفاق مي‌افتد كه تنها يك ماه تا مشخص شدن لغو كامل تحريم‌ها در نتيجه مذاكرات هسته‌اي زمان باقي مانده است؟ آيا اين امكان وجود نداشت كه خودروسازان امضاي اين قرارداد را به بعد از مذاكرات هسته‌اي و مشخص شدن كامل نتايج موكول كنند؟ در چنين شرايطي اگر نتايج مذاكرات موفقيت‌آميز مي‌بود، راه همكاري با خودروسازان مطرح دنيا براي خودروسازان كشورمان باز مي‌شد و شايد نيازي به همكاري گسترده با چيني‌ها نبود.
در پاسخ به اين سوال كارشناسان عقيده دارند حتي اگر نتايج مذاكرات موفقيت آميز باشد، زمان زيادي تا برداشته شدن كامل تحريم‌ها نياز خواهد بود؛ بنابراين نمي‌توان تا برداشته شدن كامل تحريم‌ها توليد خودرو را متوقف كرد.
دبير انجمن قطعه‌سازان مي‌گويد: شركت‌هاي خودروساز چيني با شركت‌هاي خودروساز اروپايي يا آمريكايي زمين تا آسمان فرق دارند، مسوولان هم به اين موضوع واقف هستند، اما در شرايط فعلي چاره‌اي جز همكاري با چيني‌ها وجود ندارد زيرا به هر حال راه همكاري با خودروسازان معتبر بسته است.
قرباني عقيده دارد زماني‌كه ما از همكاري با چيني‌ها حرف مي‌زنيم نبايد انتظار داشته باشيم كه بتوانيم به تكنولوژي، دانش فني و يا توسعه محصول آنچناني دست پيدا كنيم؛ زيرا به هر حال چيني‌ها خود مصرف‌كننده دانش توليد خودرو هستند و از نظر تكنولوژي نسبت به صاحبان اصلي دانش فني توليد خودرو در درجه دو يا سه قرار دارند.
اين گفته ساسان قرباني را مي‌توان از زبان ديگر دست‌اندركاران صنعت خودرو هم شنيد، در شرايط فعلي به نظر مي‌رسد از مردم تا مسوولان و حتي خودروسازان كسي رضايت چنداني نسبت به ورود چيني‌ها ندارد اما در نهايت هم با گفتن جمله «در شرايط فعلي مجبور هستيم» تمام اين نارضايتي‌ها ناديده گرفته مي‌شوند.
در گفت‌وگو با يك مدير ارشد صنعت‌خودرو متوجه نارضايتي او نيز از ورود رسمي چيني‌ها به صنعت‌خودروي كشور مي‌شويم.
اين مدير ارشد عقيده دارد در حال حاضر چيني‌ها از نظر توليد خودرو نسبت به سال‌هاي قبل در شرايط بهتري قرار دارند و ميزان خودروهايي كه قرار است توسط چيني‌ها در ايران وارد بازار شود نهايتا 10 درصد از توليدات خودروسازان را تشكيل خواهد داد، اما در نهايت مي‌گويد: به نظر اين خوب نيست كه تمام فضاي توليد خودرو با چند شركت چيني پر شود؛ زيرا ما خودمان قادر به توسعه محصول هستيم همان‌طور كه خودروسازان تا چند ماه آينده محصولات جديد خود را راهي بازار خواهند كرد.
اين مدير عقيده دارد از آنجايي كه فشارها براي توسعه محصول روي خودروسازان خيلي زياد است، آنها در شرايط فعلي كه توليد مناسبي هم ندارند مجبور به حركت به سمت چيني‌ها مي‌شوند تا در كوتاه‌مدت محصولات متنوع‌تري را به بازار عرضه كنند.
هرچند گفته‌هاي رئيس سازمان گسترش از همكاري‌هاي گسترده ميان خودروسازان چيني و ايراني حكايت دارد، اما اين مدير ارشد در صنعت‌خودرو مي‌گويد: فكر مي‌كنم در حال حاضر آنها براي سرمايه‌گذاري به ايران ورود پيدا نكنند و سطح همكاري دست‌كم تا يك سال اول بر مونتاژ قطعات ارسالي از سوي آنها متمركز باشد.
حضور چيني‌ها تهديدي براي شركاي غربي
با تمام اين تفاسير به نظر مي‌رسد خودروسازان مي‌خواهند نسبت به حضور چيني‌ها در ايران خوشبین باشند. آنها در كنار اعلام اين موضوع كه مجبور هستيم براي ادامه دادن به توليد، با چيني‌هايي كه زماني آنها را به صنعت‌خودرو راه نمي‌داديم وارد مذاكره و همكاري شويم، به اين موضوع نيز اشاره مي‌كنند كه ورود چيني‌ها به ايران نوعي هشدار به غرب است.
دبير انجمن قطعه‌سازان هرچند عقيده دارد كه بازار داخلي ايران و كشورهاي اطراف آن بسيار گسترده است و نبايد زياد نگران ورود چند شركت چيني به ايران بود، اما در رابطه با يكي از نتايج ورود چيني‌ها به خودروسازي ايران مي‌گويد: ورود چيني‌ها به ايران در شرايط فعلي نوعي هشدار براي غرب به شمار مي‌رود زيرا آنها به خوبي مي‌دانند ورود به بازاري كه چين با روش‌هاي خاص خود به آن وارد شده است به سادگي امكان‌پذير نخواهد بود؛ بنابراين بهتر است آنها فرصت را از دست ندهند.
به گفته ساسان قرباني در حال حاضر تنها مانع همكاري خودروسازان با شركاي غربي، مانع بانكي است در حالي كه چين با چنين مشكلي مواجه نيست و مراودات مالي خودروسازان از طريق يكي از بانك‌هاي چيني بدون هيچ مشكلي در حال انجام است.
سعيد ليلاز، كارشناس مسائل اقتصادي اما حضور چين در صنعت‌خودروي ايران را مختص زمان تحريم نمي‌داند و مي‌گويد: همان‌طور كه قبل از آغاز تحريم‌ها چين در صنعت‌خودروي ما حضور داشت، بعد از تحريم‌ها هم شاهد تاثيرپذيري صنعت‌خودرو از چين خواهيم بود.
او ارزان بودن محصولات چين را اصلي‌ترين دليل باقي ماندن در صنعت‌خودرو ايران مي‌داند و مي‌گويد: از اين پس به خصوص در زمينه توليد و عرضه خودروهاي ارزان‌قيمت، شاهد حضور چيني‌ها در بازار خواهيم بود.
ارسال نظر