مذاکرات جامع؛ فرایند دشواری که بالاخره کلید خورد

به گزارش پارس به نقل ازفارس، مذاکرات سه روزه وین با توافق بر چارچوب ادامه مذاکرات پایان یافت و قرار شد طی چهار ماه آینده هر یک ماه یک بار مذاکراتی در سطح ظریف و اشتون برگزار شود تا بحث ها به صورت مقدماتی دنبال شود. نشست بعدی نیز به ۱۷ مارس (۲۶ اسفند) موکول شد.

با توجه به سکون خبری روز اول و صبح روز دوم مذاکرات و نیز به خاطر انتشار اخبار ضد و نقیض درباره محتوای مباحث مطرح شده در این دور از گفت وگوها، سئوالات متعددی درباره صحت و سقم این گزارش ها وجود داشت که سخنان محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه در کنفرانس خبری با خبرنگاران داخلی به همه این گمانه زنی ها پایان داد. با سخنان ظریف مشخص شد در این دور از مذاکرات هیچ حرفی از تعطیلی سایت های هسته ای ایران به میان نیامده. رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان در طول سخنان خود بارها تاکید کرد که برنامه دفاعی و نیز مسائل علمی ایران موضوع هیچ گونه مذاکره ای نخواهد بود و تمامی مباحث صرفا درباره مسائل هسته ای هستند.

ظریف همچنین اشاره کرد درباره مباحثی که می تواند در دستورکار باشد یا نباشد نیز تبادل نظر شد که به گفته وی، در بعضی موارد تفاهم بین طرفین وجود داشت و در برخی موردها نیز اختلاف نظر بود.

کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز از « سازنده بودن سه دور مذاکرات فشرده» سخن گفت و افزود، « همه موضوعاتی را که لازم است برای رسیدن به راهکار جامع و نهایی پاسخ بگوییم، شناسایی کردیم» .

به این ترتیب، نخستین دور مذاکرات درباره گام نهایی با برگزاری ۱۳ دور مذاکره و رایزنی در سطوح مختلف گفت وگو به پایان رسید. نخستین دیدار ضیافت شام وزیر امور خارجه کشورمان با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بود. روند برگزاری روز نخست مذاکرات وین دقیقا مشابه روز نخست مذاکرات ژنو ۱ بود. نشست مقدماتی ایران و ۱+۵ سه شنبه ساعت ۱۱: ۱۵ دقیقه به وقت وین با ریاست محمد جواد ظریف و کاترین اشتون آغاز شد و بعد از ۴۰ دقیقه پایان یافت.

درست بعد از پایان دور نخست بود که هیئت ایرانی با حضور ظریف وارد رایزنی دوجانبه با هیئت چینی شد. البته گفت وگوهای دوجانبه ایران و روسیه به سرپرستی سرگی ریابکوف، صبح سه شنبه انجام شده بود. دیدار بعدی هیئت ایرانی به ریاست سید عباس عراقچی، معاون امور حقوقی و بین الملل وزارت خارجه با سه کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه بود و در نهایت نمایندگان کشورمان با هیئت آمریکایی به ریاست وندی شرمن، وارد مذاکره و گفت وگوی دوجانبه شدند که این گفت وگوها ۸۰ دقیقه به طول انجامید. یک مقام وزارت خارجه آمریکا دیدار دوجانبه هیئت های ایرانی و آمریکایی در وین را « سازنده» توصیف کرد و گفت، مذاکرات دو طرف بر نحوه پیشبرد مذاکرات جامع متمرکز بوده است.

بعد از پایان دیدارهای دوجانبه، بار دیگر نمایندگان ایران و ۱+۵ به سرپرستی عباس عراقچی و هلگا اشمید، معاون اشتون دور دوم مذاکرات را برگزار کردند. البته مذاکرات دیروز صرفا محدود به طرف های درگیر در مسئله هسته ای ایران نبود و محمد جواد ظریف با سباستین کورس، همتای اتریشی خود بر سر میز صبحانه به گفت وگو نشست. بعد از این صبحانه کاری نیز ظریف راهی مقر ریاست جمهوری اتریش شد و با هانس فیشر دیدار کرد. یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی از دیگر مقاماتی بود که ظریف پیش از شروع دور نخست گفت وگوها با او دیدار کرد.

صبح روز دوم مذاکرات هم به منوال روز نخست گذشت. صبح چهارشنبه نیز همه رسانه ها صرفا از کلیات محتوای نشست مطلع بودند و هیچکس از چند و چون و محتوای مباحث مطرح شده اطلاعی نداشت و هر چه بود گمانه هایی بود که روزهای قبل روی خط خبری رسانه ها قرار گرفته بود.

در این روز مذاکرات با نیم ساعت تاخیر راس ساعت ۱۰: ۳۰ دقیقه به وقت وین آغاز شد. علت تاخیر نیز جلسه داخلی اعضا ۱+۵ بود. در این دیدار نیز ریاست بر عهده سید عباس عراقچی و هلگا اشمید و درباره مسائل کارشناسی بود که ۲ ساعت به طول انجامید. در دقایق پایانی این دور از مذاکرات بود که مایکل مان، سخنگوی اشتون کنفرانس خبری دیگری برگزار کرد تا به قول خود خبرنگاران را از روند گفت وگوها مطلع سازد اما او نیز مطلب جدیدی برای گفتن نداشت و صرفا بر دشواری مسیر پیش رو و نیز مفید و سازنده بودن مذاکرات تاکید کرد.

بعد از نشست صبح چهارشنبه قرار شد ظریف و اشتون ساعت ۲ بعد از ظهر به وقت وین با یکدیگر دیدار کنند که بعد از پایان این دیدار ناگهان سکوت خبری بر فضای مذاکرات حاکم شد. هیچ خبری به طور رسمی درباره نحوه ادامه مذاکرات منتشر نشد و هر چه بود اخباری بود که برخی رسانه ها به نقل از منابع مطلع و آگاه درباره گفت وگوهای داخلی هر دو طرف منتشر کردند. طبق این اخبار قرار بود بعد از مذاکرات داخلی، دو طرف موضوعات مورد اختلاف و چالشی را با ظریف و اشتون در میان گذارند و این دو بار دیگر وارد رایزنی و گفت وگو با یکدیگر شوند. علاوه بر این، در این گزارش ها آمده بود، درباره چارچوب راه حل جامع میان ایران و ۱+۵ توافق شده است که یک منبع آگاه در گفت وگو با فارس چنین خبری را تکذیب کرد.

اما در نهایت مشخص شد ظریف و اشتون بعد از ظهر چهارشنبه دو بار با یکدیگر گفت وگو کرده اند و یک مذاکرات هم در سطح کارشناسی با حضور حمید بعیدی نژاد و استفان کلمنت برگزار شده است. ساعت ۱۰ شب نیز بار دیگر ظریف و اشتون دیدار دیگری با یکدیگر داشتند.

صبح پنجشنبه نیز آخرین دور مذاکرات میان ۱+۵ با ایران به ریاست وزیر امور خارجه کشورمان و مسئول کمیته سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مقر سازمان ملل برگزار شد که نتایج به دست آمده در این چند دور مذاکره در سطوح مختلف به طور اجمالی و کلی در اختیار خبرنگاران قرار گرفت.

یکی از نکاتی که ظریف در کنفرانس خبری خود به آن اشاره کرد این بود که « باید اراده طرف مقابل را در عمل ببینیم. پشت میز مذاکره همه با نمایندگان جمهوری اسلامی ایران با عزت و احترام صحبت می کنند… متاسفانه در بیرون فضای مذاکرات این وضعیت را مشاهده نمی کنیم. باید آنچه که در فضای مذاکره می بینیم در فضای بیرونی منعکس شود که بتوانیم این کار را بهتر به پیش ببریم» .

اما همزمان با کنفرانس خبری ظریف، وندی شرمن، نماینده آمریکا در مذاکرات نیز کنفرانس خبری برای خبرنگاران خارجی برگزار کرد و در سخنان خود گفت، هیئت آمریکایی فردا به تل آویو و سپس به عربستان سعودی سفر می کند تا درباره مذاکرات به آنها گزارش دهد! باید منتظر ماند و دید رفتار احترام آمیز آمریکایی ها در مذاکرات وین بعد از سفر به اراضی اشغالی و عربستان سعودی چگونه خواهد شد؟