صادرات نفت افزایش می‌یابد

به گزارش پارس به نقل از فارس، پس از توافق ایران و کشورهای ۱+۵ به سراغ معاون بین الملل وزیر نفت رفتیم تا درخصوص توافقات صورت گرفته و تاثیر این توافقات بر وضعیت فروش نفت ایران از او بپرسیم.

علی ماجدی که خود یکی از مردان دیپلمات سالهای نه چندان دور وزارت امور خارجه بوده، با حکم وزیر نفت به عنوان معاون بین الملل وزارت نفت مشغول به کار است به همین دلیل در شرایط فعلی یعنی با گذشت کمتر از یک هفته از انجام این توافق هسته ای بهترین گزینه ای بود که می شد سوالات نفتی و آنچه مربوط به دیپلماسی نفت است را با وی مطرح کرد.

اولین مصاحبه تفصیلی وی با رسانه ها پس از قبول سمت معاونت بین الملل وزارت نفت با خبرگزاری فارس انجام شده است.

در این مصاحبه از بازگشت قریب الوقوع شرکت های بزرگ بین المللی نفتی، مذاکره در خصوص آزادشدن پول های بلوکه شده نفت و آخرین وضعیت صادرات گاز به پاکستان صحبت شده است:

* در ابتدا از وقتی که در اختیار ما قراردادید سپاسگذاری می کنیم و مصاحبه را با این سوال آغاز می کنیم که پس از توافق صورت گرفته بین ایران و کشورهای ۱+۵ گفته می شود تحریم های شدیدی که در چندسال اخیر فروش نفت و جریان حاصل از فروش را نشانه گرفته به مدت ۶ ماه به حالت تعلیق درآمده است، لطفا بفرمایید این تعلیق چه تاثیری بر صنعت نفت کشورمان خواهد گذاشت؟

ماجدی: باید گفت تاثیر تحریم ها بیشتر مربوط به سیستم بانکی و مسأله نفت و گاز بوده است. اگر به سوابق تحریم ها نگاه کنیم، تحریم ها چه یک جانبه و چه چند جانبه همیشه بر روی نفت و گاز هدفگذاری شده بود به طوری که از زمان دولت کلینتون مسأله محدودیت سرمایه گذاری در نفت مطرح بود تا به امروز که به اوج خود رسیده است و میزان فروش نفت با محدودیت مواجه شده است.

باید بگویم همین حدی هم که فروش ایران سهمیه بندی شده به راحتی نتوانستیم نفت بفروشیم و این هزینه هایی در بر داشته است.

در حال حاضر هم با تدبیر ریاست جمهوری و تیم مذاکره کننده گام اول شکستن تحریم ها برداشته شد که آثارش در بخش نفت و گار تسهیل و فروش همین مقدار نفتی است که مجاز هستیم به فروش رسانیم. اگر به متن توافق نامه نگاه کنیم اشاره شده است تا ۶ ماه آینده تحریم جدیدی اعمال نمی شود.

*قرادادهای بلند مدت جایگزین کوتاه مدت می شود

در این رابطه بیمه ها نیز لغو تحریم می شوند و همین دو عامل چند اثر خواهد داشت. اول از نظر فروش نفت مشتریان نفت می توانند بیایند و قراردادهای بلند مدت ۶ ماهه با ما ببندند و این قرار داد جای قراردادهای کوتاه مدت عقد شود و در ثانی هزینه بیمه مشکلی بود که خیلی از کشورها با آن مواجه می شدند، حتی هندی ها مشکل زیادی در خصوص بیمه ها داشتند.

باید گفت معمولاً نفتکش ها توسط بیمه های اروپایی بیمه می شَدند، اما وقتی بیمه تحریم شد ما به عنوان فروشنده و هم خریداران نفتمان با مشکل مواجه شدند، بنابراین الان می توان گفت معامله روان تر و ساده تر و با بیمه های بین المللی صورت خواهد گرفت بنابراین دیگر دغدغه خاطر وجود ندارد و خریداران می توانند مطمئن باشند که تا ۶ ماه آینده دوباره این مشکلان بر سر راه خرید نفت قرار نمی گیرد.

بنابراین در این مقطع این دستاورد را داشته است تا بتوانیم حجم نفتی که سهمیه ما است را به راحتی به فروش رسانیم و خریداران می توانند به این دوره ۶ ماهه اعتماد کنند زیرا با مشکلی مواجه نخواهند شد که به سراغ دیگر فروشندگان نفت بروند و به راحتی می توانند نفت ما را خریداری کنند.

*سکوت توافقنامه درباره درآمدهای جدید نفت

  در مورد روان شدن فروش نفت نکاتی را گفتید، در خصوص باز گرداندن پول نیز این چرخه روان خواهد شد یا باز هم بدهی های آنها انباشته می شود؟

ماجدی: آن چه که در ترجمه متن تفاهمنامه وجود دارد این است که جلسه به سکوت برگزار شده؛ البته اشاره شده است که مقداری از پول های نفت که قبلاً فروختیم و بلوکه شده آزاد شود اما این سئوال نیز برای ما مطرح است که آیا از تاریخ این توافق نامه پول های فروش نفت ما دوباره بلوکه خواهد شد و تنها ۴ یا ۶ میلیاردی که گفته اند آزاد خواهد شد.

بنابراین برداشت ها مشخص نیست. البته در بخشی از متن تفاهمنامه اشاره شده که یک کانال بانکی ایجاد می شود تا مبادلات تسهیل کننده باشد که قاعدتاً می توان برداشت کرد که این فروش های جدید مشکل قبلی را نخواهد داشت.

همچنین باید گفت نفتی که ما هم اکنون می فروشیم با گذشته تفاوت کرده است، زیرا نوع بازارهای ما تفاوت کرده است، باید گفت همواره شرق آسیا بیشترین خریدار نفت ایران بودند که الان هم همین گونه است؛ در گذشته نفت را بیشتر به شرکت ها می فروختیم و اکنون نیز شرکت ها برداشت می کنند اما پشت شرکت ها یک توافق دولت با دولت ها است. بنابراین باید یک ترتیبات خاصی اندیشیده می شد که از پول بلوکه شده استفاده شود، اما یک راه جدید به عنوان نفت در مقابل کالا مطرح شده است که در مجموع، این موضوع به نفع کشور نیست زیرا وقتی ما با دنیا تعامل داریم هیچ اجباری وجود ندارد که حتماً از آن کشور خریدار نفت کالای مورد نیاز خود را وارد کنیم ولی در این تحریم ها گفته شده بود که کشور خریدار نفت باید کالا بدهد و یا نقشی واسطه داشته باشد که این موضوع هزینه ها را قطعاً افزایش می دهد.

حتی برای ما نیز جالب نیست که این کار را انجام دهیم. اما اگر برایر درآمدهای جدید این محدودیت ها برداشته شود به نظر می رسد برای خریدهای آینده با سهولت بیشتری می توانیم خرید کنیم.

* سال گذشته اتحادیه اروپا وقتی نفت ایران را تحریم کرد مقرر شد تا برخی از کشورهای اروپایی سمت نفت ایران نیایند الان که تحریم ها برداشته شود شما دوباره مثلاً به ایتالیا، انگلیس و یونان نفت خواهید فروخت؟

ماجدی: در واقع باید گفت که سقف فروش نفت برداشته نشده است و ما نمی توانیم بگوییم احتمالاً اروپایی ها برای خرید نفت ایران مراجعه کنند، زیرا یک سهمیه فروش داریم که این سهمیه را ما با زحمت می فروشیم بنابراین بعید به نظر می رسد اروپایی ها برای خرید نفت از ایران مراجعه کنند.

میزان نفت قابل عرضه افزایش پیدا نکرده است؛ فقط جریان فروش نفت تسهیل شده و بعید است شرکت های اروپایی برای خرید نفت از ما مراجعه کنند، اگرچه نیاز آنها به نفت ایران وجود دارد و تمایل دارند برای خرید نفت به ایران بیایند ولی بعید است این اتفاق رخ دهد و الان این امکان وجود ندارد ولی در مورد پتروشیمی شرکت های اروپایی اظهار علاقه کرده اند و می خواهند که محصولات ما را خریداری کنند.

*علاقه اروپایی ها به خرید پتروشیمی ایران

سوال: اگر این شرکتهای اروپایی برای خرید محصولات پتروشیمی به ایران بیتیند به نظر شما فروش محصولات پتروشیمی چه مقدار افزایش پیدا می کند.

ماجدی: باید گفت بیش از ۵۰ درصد از تولیدات پتروشیمی کشور صادر می شود بنابراین با ورود اروپایی ها به صنعت پتروشیمی قطعاً گشایش خوبی خواهد شد، اما قاعدتاً اعداد دقیقی را نمی توان از حجم فروش و یا درآمد حاصله مطرح کرد اما قطعاً کشور به درآمدهای جدیدی دست پیدا خواهد کرد.

سوال: ولی باید گفت برخی از فعالان صنعت پتروشیمی مانند انجمن کارفرمایان معتقدند تنها ۱۰ درصد از فروش محصولات پتروشیمی را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

ماجدی: البته پتروشیمی ها هرگز مشکلات فروش نفت را نداشتند و ما در بدترین حالت صادرات محصولات پتروشیمی را داشتیم ولی برای بازگشت وجوه با مشکلاتی رو به رو بودیم. با توافقات انجام شده قطعاً دست آنها هم باز خواهد شد و جریان نقل و انتقالات ارز راحت تر صورت خواهد گرفت.

سوال: این آزادی شامل واردات قطعات و کاتالیست هم می شود؟

ماجدی: در این تفاهمنامه آمده است علاوه بر مواد غذایی و دارو کالاهای غیر تحریمی می تواند وارد کشور شود که به نظر می رسد یک گشایش نیز در این زمینه خواهد شد و قطعات و کاتالیستهای مورد نیاز پتروشیمی نیز می تواند وارد کشور شود.

*توتال به ایران بازمی گردد

* آقای اولاند به تازگی اعلام کرده اند که روی تعلیق تحریم های ایران کار خواهند کرد آیا شما اطلاع دارید این در حد همان توافقنامه ای است که صورت گرفته یا چیزی فراتز است و اتحادیه اروپا می خواهد فراتر از آن کار کند.

ماجدی: قبلاً وقتی تحریم های آمریکا اعمال می شد، اروپایی ها در ارتباطتشان با آنها به مشکل برخورد می کردند زیرا هم پیمان بودند، ولی برخی از کشورهای اروپایی تحریم های آمریکا را اجرا نمی کردند و می گفتند این تحریم ها فراسرزمینی نیست ولی آمریکایی ها در چنین وضعیتی آن کشور اروپایی را تحت فشار قرار می دادند و آنها را وارد یک چالش سیاسی می کردند به همین دلیل اروپا برای آنکه خودش را از این وضعیت خلاص کند جداگانه تحریم هایی را وضع می کرد.

بنابراین هر تحریمی که آمریکا جداگانه انجام می داد اروپا نیز انجام می داد و حتی در برخی از موارد تحریم ها را تندتر وضع می کردند.

بنابراین اگر اولاند این حرف را زده است به این مفهوم است که در واقع اتحادیه اروپا خارج از آنچه که توافق شده خودش تحریم ها را جداگانه تعلیق کند که فراتر از این توافقات خواهد بود.

سوال: تصور می کنید این موضوع به تمایلات شرکت توتال برای ورود به صنعت نفت و گاز ایران مربوط شود؟

ماجدی: الان ما یکسری فعالیت های مشخصی با فرانسوی ها داریم که ولی فعالیت و همکاری با فرانسه دو شاخص بزرگ دارد که یکی شرکت پژو و دیگری شرکت توتال است.

خودروسازان که مشکلشات حل شده است و حرف اولاند به این مفهوم است که شرکت توتال درگیر اقتصاد ایران شود زیرا بیشترین حجم کاری دو جانبه ما با فرانسه خودرو و نفت است و اگر مشکل خودرو حل شده است باید مشکل توتال هم حل شود.

*افزایش ۲۰۰ تا ۳۰۰هزار بشکه ای نفت

سوال: این توافقات صورت گرفته می تواند در آینده منجر به افزایش فروش نفت ایران شود؟ برخی از تحلیل گران غربی می گویند صادرات نفت ایران از میزان سقفی که برایش تعیین شده نیز پائین تر است و با حل مشکلات بیمه ای می تواند ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار بشکه نفت به رقم صادرات نفت ایران افزوده شود.

ماجدی: همانطور که گفته شد برخی از کشورهای خریدار نفت ایران مانند هند و ژاپن یکی از مشکلاتشان بحث بیمه ها بوده است و اگر تحریم بیمه ها کاهش یابد به طور قطع صادرات ما کمی افزایش خواهد یافت و به افزایش صادرات می توان امیدوار بود.

*ورود ایران به جنگ قیمت برای بازپس گیری بازارهای از دست رفته

سوال: آقای زنگنه در ابتدای ورودش به صنعت نفت یک موضع جدی گرفتند و اعلام کردند فروشندگانی که بازارهای ایران را اشغال کرده اند یا باید این بازارها را تخلیه کنند و یا انتظار کاهش قیمت های نفت را داشته باشند، کاهش قیمت های نفت معنی های مختلفی می دهد شاید تلویحاً منظور آقای زنگنه این بوده که ممکن است تخفیف هایی را بدهیم تا بازار را بگردانیم و بازارهای سنتی خود را حفظ کنیم آیا این سیاست در پیش گرفته شد؟

ماجدی: بخش عمده ای از بازارهای نفت قراردادهای بلند مدت است و هر کشوری سعی می کند سهم خودش را در این بازار افزایش دهد، الان با توجه به این که مقدار صادرات نفت ایران افزایش پیدا نکرده و تنها مقداری فروش نفت و گرفتن پول آن سهل الوصول شده است در آینده که تحریم ها برداشته می شود قاعدتاً این چالش ایجاد خواهد شد و سهمی که ما در کره و ژاپن و دیگر کشورها داشتیم این سهم را دوباره بدست خواهیم آورد و جنگ نرخ قیمت احتمالاً رخ خواهد داد.

بنابراین بهتر است کشورهایی که به تازگی به این بازار ورود پیدا کرده اند همکاری کنند و بازاری که در یک مقطع بدست آوردند را تخلیه کرده و کنار بروند.

البته برخی از کشورها مانند عراق سعی کردند تا بازار نفت ایران را تصاحب کنند که با بازگشت سهم نفت ایران قطعا عراق نیز از بازار ما خارج خواهد شد اما اگر کشورهایی که به تازگی وارد بازار شدند نخواهند بازار را تخلیه کنند، قطعاً با چالش قیمتی مواجه خواهند شد.

سوال: برخی از کارشناسان می گویند الان ممکن است با خروج آمریکا از بازار نفت به دلیل وجود شیل ها دیگر این سیاست موثر نباشد و کشورهای دیگر بخواهند با چنگ و دندان بازارهای خود را حفظ کنند، آیا با این سیاست ما می توانیم این بازارها را بازگردانیم.

ماجدی: این سیاست نهایتاً سیاستی است که به نفع کشورهای صادر کننده نخواهد بود زیرا اگر یک مصرف کننده از بازار خارج می شود نشان می دهد که با مشکل مواجه خواهیم شد و سهم بازار را باید کاهش داد تا قیمت را حفظ کنیم، بنابراین اگر بخواهیم قیمت را در بازار حفظ کنیم بالاجبار کشورها باید سهمیه خود را کاهش دهند.

ما می خواهیم سهم خود را افزایش دهیم و به همان ۲.۵ میلیون بشکه برسانیم و در جنگ قیمت همه ضرر خواهند کرد و هنوز هم ما وارد جنگ های قیمتی نشدیم.

*بازنگری در قرارداد ها برای ورود شرکت های بزرگ نفتی

* آقای معظمی وقتی سرپرست معاونت بین الملل بودند یکسری نامه دادند به ۶ شرکت بزرگ نفتی. می خواستم بدانم الان این درخواست ها در چه وضعیتی است؟ شما دعوتنامه جدیدی فرستادید و آیا آنها اعلام آمادگی کردند برای حضور در ایران؟

ماجدی: من از این قضیه اطلاعی ندارم ولی آنچه مهم است این است که وزارت نفت خودش را آماده می کند برای بازگشت این شرکت های بزرگ و حتی در حال بازنگری در قراردادها هستیم. مطمئناً در ایران و خارج از ایران این قراردادها معرفی خواهند شد و قطعاً مورد استقبال شرکت ها قرارخواهد گرفت.

در حال اگر این تحریم ها برداشته شود نباید تردید کرد که سرمایه گذاران به ایران خواهند آمد و بایکدیگر رقابت می کنند.

* مذاکراتی هم با شرکت شل درخصوص بازگرداندن پول های بلوکه شده ایران داشتید این مذاکرات به کجا رسید؟

ماجدی: الان از طریق کانال هایی مشغول مذاکره هستیم و طلب هایی داریم که این طلب ها با توجه به گشایش جدید قابل حل خواهد بود، ما در حال مذاکره هستیم تا این مسئله حل شود و قطعاً به زودی قابل حل خواهد بود.

مذاکره ما با برخی از شرکت ها و کشورها برای بازگرداندن پول های بلوکه شده در حال انجام است. اکنون بهره برداری از این پول ها در مقابل کالا راحت است اما به دنبال دریافت پول هستیم و حتی برخی از این شرکت ها و کشورها نیز اعلام کرده اند که این پول را می خواهند پس دهند و اکنون دنبال راه حل انتقال این پول ها هستیم که راه حل های متفاوتی وجود دارد.

* دولت انگلستان اعلام کرده از پول بلوکه شده تنها می توان برای خرید دارو استفاده کرد. بنابراین، باید گفت این نگرانی وجود دارد که این پول بلوکه شده چه خواهد شد.

ماجدی: این پول ها حق مسلم ما است و همه اذعان دارند این پول وجود دارد و وقتی با شل مذاکره می شود به این مفهوم است که ما از این پول استفاده کنیم حالا یا به شکل دارو و محصولات غذایی و یا این پول به طور نقد بازگردد.

*این سوال را از این جهت مطرح کردم زیرا برخی از دارایی های ایران دچار محکومیت می شود مثلاً یک اتفاقی در یک طرف دنیا می افتد و به ایران هم ربطی ندارد اما ما محکوم می شویم و باید این پول را هزینه کنیم و خسارت بدهیم.

ماجدی: نه این موضوع تاکنون خوشبختانه مطرح نشده است.

*رقم دارایی های بلوکه شده ایران محرمانه است

*الان چه مقدار دارایی بلوکه شده وجود دارد؟ و چه قدر باید آزاد شود؟

ماجدی: هیچ عدد و رقمی نوشته نشده است و براساس گفته های آقای ظریف باید به جمع بندی برسند و مشخص شود که چه قدر از این پول ها آزاد خواهد شد و باید در این خصوص توافق کنند.

تنها در این تفاهمنامه آمده است که بخشی از دارایی ها آزاد می شود که دو حالت برای آن وجود دارد یا باید گفت این بخش آنقدر عمده نبوده که اعلام شود و یا هنوز مشخص نشده است.

* الان طلب ایران از مشتری های آسیایی چقدر است؟

ماجدی: کلیت مطالبات مشخص و این درآمدها متعلق به دولت است. اعداد و ارقام محرمانه است و به عنوان ذخیره ارزی مطرح است و حتی این اعداد و ارقام به روز هم هست.

مثلاً وقتی بانک مرکزی می گوید ذخایر ارزی ۱۰۰ میلیارد دلار است، قطعاً پول هایی که مسدود شده ولی نمی توان از آن استفاده کرد جز این پول است معمولاً ذخایر ما هم اکنون به یورو، ین و یوان است مهم این است که پول ملی ما کاهش پیدا نکند و ارزش آن از دست نرود.

این موضوع نیز حائز اهمیت است که قیمت گذاری نفت براساس دلار است اما دریافت وجوه آن متفاوت است و ما اکنون پول ها را براساس یورو، ین و یوآن دریافت می کنیم. نکته دیگر این است که قیمت های ارز متفاوت است و بانک مرکزی این ارزها را مدیریت می کند.

سوال: براساس این تفاهمنامه آیا شما باید نفت را به کشورها و مشتریان قدیمی خود بفروشید یا می توانید مشتری جدید هم پیدا کنید و یا اصلاً به دنبال جذب مشتریان جدید هستید؟

ماجدی: مشتری یابی همواره وجود دارد ولی الآن اروپا از خرید نفت ایران خارج شده است.

باید گفت در بهترین حالت ممکن تنها ۲۰ درصد از حجم نفت ایران به اروپا صادر می شد، الان هم اگر سقف صادرات نفت ایران یک میلیون بشکه در روز است هنوز به آن سقف نتوانستیم نفت را صادر کنیم، اما آنچه که مشخص است این است که خریداران کمی حجم واردات را افزایش خواهند داد ولی مشتری یابی هموراه وجود دارد و ما نیز به دنبال جذب بازارهای جدید هستیم.

*تفاهمنامه ایران ۱+۵ بر دیگر قراردادهای صادرات گاز ایران به اروپا مثل سوئیس و یونان تاثیر گذار است.

ماجدی: مسئله صادرات گاز به اروپا همواره مطرح بوده است و الان هم مطرح است ولی آن قراردادها به این موضوع ارتباط ندارد این تفاهم امه چشم انداز خوشبینانه می دهد و الان امکان آن فراهم نیست، البته اگر از کشورهای اروپایی درخواست داشته باشیم ما استقبال می کنیم قاعدتاً شرکت ها به عنوان یک منبع قابل اطمینان به گاز ایران نگاه می کنند و هم به دنبال منافع خود هستند.

هم اکنون در شرایط تحمیل شده هستیم و ابتدا باید شرایط عادی شود تا بتوانیم راحت تر در بازار فعالیت کنیم.