خشکی دهان چه پیامدهایی دارد

از اصلی ترین نشانه های خشکی دهان احساس سوزش در دهان، ترک خوردن لب ها، بروز آفت و تبخال و ضایعات قارچی روی زبان یا اطراف لب هاست که عامل سیستم ایمنی بدن می شود. اما جدای از علت های ذکر شده، عامل دیگری نیز برای سوزش دهان وجود دارد.
لازم است بدانید که اگر در دهان تان حداقل به مدت چهار تا شش هفته به طور پیوسته احساس سوزش می کنید و با معاینه به پزشک، هیچ علت دهانی و سیستمیک یعنی بیماری خاصی برای آن یافت نمی شود، بدانید که مبتلا به نوعی بیماری روان تنی به نام سندرم سوزش دهان هستید.
شاید با توجه به شیوع انواع سرطان در میان مردم، ترس برخی افراد نسبت به ابتلای احتمالی به سرطان با مشاهده هر نوع درد و ناراحتی در نقطه ای از بدن که علتی برای آن پیدا نمی کنند، قابل باور باشد، اما به گفته دکتر احمد قائم مقامی، متخصص بیماری های دهان و دندان، چنین افرادی بیمارانی هستند که برای درمان شان باید به جنبه های روان شناسی توجه کرد و حتی دادن داروهای اعصاب به آنها ممکن است، مشکلی را حل نکند.
این متخصص، بروز سندرم سوزش دهان را ناشی از چنین مشکلات روحی و اضطرابی می داند که بیشتر در سنین پنجاه تا هفتاد سالگی و در زنان حدود سه تا هفت برابر بیش از مردان بروز می کند.
علت بروز این بیماری روان تنی را چنین توضیح می دهد: علت ایجاد سندرم سوزش دهان هنوز به طور قطع مشخص نیست و دیدگاه های مختلفی درباره علت آن مطرح شده که هنوز هیچ کدام به اثبات نرسیده است.
به طور مثال یکی از این دیدگاه ها کاهش میزان ترشح هورمون های زنانه یعنی استروژن و پروژسترون در دوران یائسگی در زنان، اضطراب و افسردگی، اختلالات خواب، بیماری پارکینسون، اختلالات سیستم ایمنی بدن و بخصوص ترس از سرطان دهان است.
چرا دهان می سوزد؟
اگر سوزش و درد در دهان به دنبال بروز آفت دهانی، زخم های ناشی از پروتزهای دهانی یا همراه ضایعات قارچی ویروسی یا بیماری های تضعیف کننده سیستم ایمنی بروز کند، جزو سندرم سوزش دهان به شمار نمی آید.
دکتر قائم مقامی ضمن این توضیح می گوید: علائم این نوع سندرم که نوعی بیماری روان تنی محسوب می شود به صورت احساس سوزش در نوک یا یک سوم قدامی زبان و گاهی کام و لب هاست که اغلب صبح ها به هنگام برخاستن از خواب آغاز می شود و تا غروب به حداکثر می رسد، اما در هنگام جویدن و خواب تسکین می یابد؛ البته در بسیاری از موارد نوع مزمن این عارضه با افسردگی بروز پیدا می کند، اما هنوز مشخص نیست که افسردگی سبب این عارضه می شود یا سندرم سوزش دهان سبب تشدید افسردگی می شود.
البته این متخصص بیماری های دهان و دندان معتقد است که ابتلا به پارکینسون نیز به علت اختلالی که در درک تحریک حسی و مزه در دهان ایجاد می کند، می تواند پس از افسردگی و اضطراب از علت های بروز این سندرم به شمار بیاید.
علت خشکی دهان را پیگیری کنید
فراموش نکنید که بزاق دهان، اولین سد دفاعی بدن برای جلوگیری از ورود باکتری و تکثیر آن در دهان و دستگاه گوارش و ممانعت کننده از پوسیدگی دندان ها و بروز بیماری های لثه ای است.
پس کاهش بزاق و بروز خشکی و کم آبی دهان و زبان، اتفاقی است که باید هرچه زودتر با مراجعه به پزشک و دندانپزشک علت یابی شود تا از بروز عوارض بعدی پیشگیری شود.
دکتر قائم مقامی یادآوری می کند که خشکی دهان ممکن است به علت افزایش سن و کاهش عملکرد غدد ترشح کننده بزاق و نیز مصرف بعضی از داروها از قبیل داروهای ضدافسردگی و ضدفشار خون، آنتی هیستامین ها، مشکلات تیروئید، دیابت، ایدز در مراحل پیشرفته، سرطان مخاط دهان و فک و وارد شدن ضربه به ناحیه دهان و فک اتفاق بیفتد حتی ممکن است در اثر عصبانیت و استرس، به طور موقتی ایجاد شود که با خوردن مقداری آب برطرف خواهد شد، اما اگر به طور متوالی تکرار شود باید به دنبال پیدا کردن علت و درمان آن بود.
از پیشگیری تا درمان
سندرم سوزش دهان در آن دسته از بیمارانی که از سرطان ترس دارند، بیشتر بروز می کند. پس برای درمان این بیماران باید درمان های روان شناسی در کنار درمان دارویی صورت بگیرد؛ یعنی بنابر تاکید دکتر قائم مقامی درمان های موضعی در این عارضه چندان موثر نیست، اما تجویز داروهای ضدافسردگی و آرام بخش و از همه مهم تر صحبت با بیمار و مطمئن کردن وی در مورد سرطانی نبودن عارضه بسیار موثر است و در موارد افسردگی شدید مشورت با متخصص اعصاب و روان کمک کننده است.
اما راهکارهایی ساده و موثر برای پیشگیری و از بین بردن خشکی دهان وجود دارد که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- معاینه دوره ای غدد ترشح کننده بزاق و بررسی آن از سوی پزشک یا دندانپزشک
- نوشیدن روزانه هشت لیوان مایعات
- مصرف کم قهوه و نوشیدنی های کافئین دار و بیسکویت و شیرینی ها
- مصرف نکردن مواد محرک و ادویه ها در غذا
- امتناع از کشیدن سیگار و مصرف داروهای ضدافسردگی و آرام بخش
- جویدن آدامس بدون قند برای مدت کوتاهی پس از وعده های غذایی
- استفاده از بزاق مصنوعی
- شست وشوی دهان چند بار در روز بخصوص بعداز غذا یا خوردن هرنوع مواد خوراکی
- گرداندن آب دردهان قبل از خواب
- حفظ و رعایت بهداشت و سلامت دندان ها