آیا قلب کوروش باقری شکست؟ !

به گزارش پارس به نقل از تندرستی، « کوروش باقری سر مربی تیم ملی وزنه برداری دچار ایست قلبی شد» . خبر به قدری عجیب و باور نکردنی بود که مردم و جامعه ورزشی را در شوک عجیبی فرو برد. هیچ کس باور نمی کرد قهرمان مسابقات جهانی آنتالیا در سال ۲۰۰۱ که عمری است با ورزش سروکار دارد ناگهان دچار ایست قلبی شود. اما خبر واقعیت داشت و او روی تخت بیمارستان پیامبران در حال دست و پنجه نرم کردن با مرگ بود. هر چند با احیای به موقع متخصصان بیمارستان او به زندگی بازگشته است، اما سوالی که حالا در ذهن بسیاری از مردم نقش بسته و احتمال سوال شما نیز هست، این است که چطور قلب مردی مثل باقری یک دفعه از تپش باز می ایستد و چگونه پس از ۴۵ دقیقه ایست قلبی دوباره به تپش می افتد؟ همشهری تندرستی گفتگویی با متخصص قلب و عروق و متخصص بیهوشی که شرایط جسمی باقری را لحظه به لحظه زیر نظر داشتند، انجام داده است که می خوانید.

عقربه ها ساعت یک بامداد روز سه شنبه را نشان می دادند. همه چیز ظاهراً آرام به نظر می رسید، اما دقایقی بعد سرمربی تیم ملی وزنه برداری با حالت تهوع و استفراغ از خواب بیدار شد. مدتی بعد با این فکر که موضوع خاصی نیست و احتمالاً مشکل از هاضمه اش است، دوباره به خواب رفت. ساعت ۳: ۳۰ دقیقه بامداد احساس درد در قفسه سینه و پس از آن در قسمت گردن و ستون مهره ها، خواب را دوباره به چشمان او حرام کرد. همسرش که نگران شده بود، به او گفت که بهتر است به بیمارستان برویم. اما باقری با این تصور که استراحت کند بهتر می شود گفت لازم نیست و دوباره خوابید. اما درد لحظه به لحظه شدیدتر می شد تا حوالی ساعت شش بامداد که باقری دیگر نتوانست طاقت بیاورد و از همسرش خواست تا او را به بیمارستان برساند. درد به حدی شدید بود که نمی توانست به شکل عادی روی صندلی بنشیند. روی صندلی های عقب و به شکم دراز کشید تا بلکه درد قفسه سیسنه و شکم اش تسکین پیدا کند. اما هر چه می گذشت درد شدیدتر می شد.

همسرش خیابان ها را به سرعت یکی پس از دیگری پشت سر گذاشت و ساعت شش بامداد به مقابل درب بیمارستان پیامبران رسید. پزشک اورژانس در حال معاینه باقری بود که یک دفعه از حال رفت و پس از آن تلاش بی وقفه متخصصان قلب و عروق و بیهوشی برای احیای قلبی عروقی او آغاز شد. دکتر مجید برزی، متخصص بیهوشی بخش مراقبت های ویژه که از ابتدا در جریان ایست قلبی و سپس احیای باقری بود به همشهری تندرستی می گوید: « او ساعت ۶: ۱۰ دقیقه صبح دچار ایست قلبی شد و تا ساعت ۷ صبح که من شیفت را تحویل گرفتم، پزشکان در حال احیای او بودند. وقتی رسیدم متخصص بیهوشی و متخصص قلب و عروق به من گفتند ما هر کاری از دست مان بر می آمد برای نجات او انجام دادیم اما بی فایده است. بیمار در وضعیتی به من تحویل داده شد که ۴۵ دقیقه از ایست قلبی او گذشته و فشار خونش بین ۷۶ بود و هیچ کس به زنده ماندن او امیدی نداشت. »

قلب چگونه دوباره به تپش افتاد؟

سرمربی تیم وزنه برداری با این شرایط جسمی به دستور دکتر برزی به سرعت به بخش مراقبت های ویژه و ایزوله منتقل شد. آن گونه که دکتر برزی توضیح می دهد، در مدت ۴۵ دقیقه ای که او ایست قلبی کرده بود، دچار وی. اف شده بود. در حالت عادی قلب، خون را به تمام بدن پمپاژ می کند. اما وقتی دچار حالت وی. اف می شود، قلب به جای پمپاژ کردن خون، دچار لرزش شده و با این لرزش، نمی تواند وظیفه اش را به درستی انجام بدهد و دچار ایست می شود. مورد باقری بسیار خاص بود و تیم درمانی برای به تپش واداشتن قلب باقری، ۱۰ شوک ۳۶۰ ژولی به او دادند و همزمان با شوک، ماساژ قلبی هم ادامه داشت. به گفته دکتر برزی، تحمل این مقدار شوک بسیار سخت است و اگر یک شوک ۳۶۰ ژولی به یک فرد عادی وارد شود، او را پرتاب می کند.

تنها بنیه قوی او بود که به زنده ماندش کمک کرد. دکتر برزی در ادامه می گوید: « پس از ۴۵ دقیقه تلاش مداوم قلب دوباره به تپش افتاد و برای اینکه وضعیت او را تثبیت کنیم، سه داروی مختلف یکی برای اینکه فشار خونش را بالا نگه دارد، دومی برای جلوگیری از ایجاد لخته خون و سومی برای اینکه بیمار را بخواباند به او تزریق کردیم. » دکتر برزی در مورد اینکه چطور یک بیماری پس از ۴۵ دقیقه ایست قلبی دوباره به زندگی باز می گردد، به پروتکلی که در زمینه احیای چنین بیمارانی وجود دارد اشاره می کند و می گوید: « نکته اول اینکه او شانس آورد در بیمارستان ایست قلبی کرد و پزشکان به موقع احیای قلبی عروقی او را آغاز کردند. در وهله دوم ما یک پروتکل داریم که به پروتکل (اِی. بی. سی و دی) معروف است. (اِی) یعنی راه های بیمار را باز کنید، (بی) یعنی تنفس او را برقرار کنید، (سی) یعنی جریان خونش برقرار کنید و در نهایت (دی) یعنی دارو تزریق کنید. انجام همزمان تمام این کارها با هم و همین طور یک ماساژ قلبی خوب و حضور تیم مجرب درمانی، همه با هم باعث شدند تا قلب از کار افتاده دوباره به تپش بیفتد. »

سکته قلبی مجدد

با اینکه ضربان قلب باقری دوباره برگشته بود، با این حال تیم درمانی و از جمله دکتر برزی و متخصصان قلب وضعیت جسمی او را زیر نظر داشتند. ساعت ۱۴ بعدازظهر همان روز باقری چشم باز کرد و به دکتر برزی که بالای سر او بود گفت که قفسه سینه اش هنوز درد می کند. این متخصص بی هوشی در ادامه می گوید: « به او گفتم این درد احتمالاً در نتیجه ماساژ قلبی طولانی مدتی است که به تو داده ایم و مسئله خاصی نیست. ساعت حدود ۱۷ بعدازظهر باقری دوباره به من گفت که درد سینه ام بیشتر شده است. دیدم عرق سرد دارد و به سختی نفس می کشد. سریع با مترون بیمارستان تماس گرفتم و گفتم احتمال دوباره سکته قلبی وجود دارد. بگو دکترها بیایند. »

دکتر عطاالله منافی، متخصص قلب و فوق تخصص بالن و آنژیوپلاستی از پزشکان بود که بر بالین باقری حاضر شد. او به همشهری تندرستی می گوید: « در طی ۲۲ سالی که من پزشک هستم، هرگز با چنین چیزی مواجه نشده بودم و بیمار شانس آورد که زنده ماند. او رگ های بسیار خوبی داشت. وقتی اکو کردیم دیدیم یک طرف دیواره قلب بیمار حرکت ندارد و یکی از رگ های اصلی اش گرفته است. رگی بسیار درشت و خوب اما پر از لخته. همین مسئله مانع از گردش خون شده بود. بالن زدیم و رگش را باز کردیم. » به گفته او رگ بیمار از لخته پاک شده و باز است، با این حال رگ های کوچک درگیرند و اگر مراقبت نکند، احتمال دوباره سکته قلبی وجود دارد.

سلیمی به عیادت مربی اش رفت

هر چند مدت زمان زیادی از رابطه شکرآب بهداد سلیمی قهرمان المپیک ۲۰۱۲ لندن و هم تیمی هایش با کوروش باقری می گذرد، با این حال وقتی خبر سکته قلبی مربی اش به گوش او رسید، ناراحت شد و گفت: « از خدا می خواهم هر چه سریع تر سلامتی کوروش را به وی بازگرداند. » ظاهراً روز پنج شنبه بهداد سلیمی، برای عیادت کوروش باقری به بیمارستان رفت اما هنگام ترک بیمارستان، یک مربی، به سمت سلیمی حمله ور شد و به صورت وی سیلی زد که منجر به پاره شدن لب قوی ترین مرد جهان شد و با این حال سلیمی بدون هیچ درگیری ای بیمارستان را ترک کرد. سعید محمدپور، وزنه بردار المپیکی ایران با تایید حمله به بهداد سلیمی به خبرنگار ایسنا گفت: « داخل بیمارستان یکی از مربیان خرم آباد جلوی بهداد سلیمی را گرفت و گفت: « تا دیروز علیه کوروش باقری مصاحبه می کردی و الان رفیقش شدی» و پس از آن به او حمله ور شد که بهداد سلیمی برخوردی با او نکرد و حتی هیچ حرفی هم به او نزد. »

سندروم قلب شکسته چیست؟

اگرچه در مورد کوروش باقری، مشخص نیست که آیا این حمله قلبی سندرم قلب شکسته بوده یا یک حمله قلبی کلاسیک، اما به دلیل استرس هایی که این ورزشکار حرفه ای جوان تحمل می کرده، ممکن است فرضیه ابتلا به سندرم قلب شکسته هم مطرح باشد.

سندرم قلب شکسته، اختلالی است که هر چه می گذرد، بیشتر درباره آن مطالعه شده و جدی تر گرفته می شود. گروهی از متخصصان این بیماری را نوعی کاردیومیوپاتی (اختلال عضلات قلب) ناشی از استرس می دانند. این سندرم از آنجا به این نام معروف شد، که معمولاً بیمارانی دچار این عارضه می شوند که یکی از عزیزان شان را از دست داده اند. اما این عارضه همیشه بر اثر غم و اندوه به وجود نمی آید. طیف گسترده ای از احساسات وجود دارد که باعث این بیماری شود. ترس های شدید، اضطراب و دلواپسی و حتی شگفت زدگی ناگهانی، می تواند منجر به استرس کاردیومیوپاتی شود.

در بیماران مبتلا به سندرم قلب شکسته، استرس شدید از یک رویداد، باعث تحریک مغز شده و منجر به ارسال سیگنال هایی به غدد آدرنال، واقع در کلیه می شود که مسئول تنظیم استرس در بدن است. افزایش هورمون آزاد شده از غدد آدرنال، پس از آنکه به قلب وارد می شود، باعث فلج عضلات قلب و از کارافتادگی آن می شود.

اگرچه علائم این سندرم شبیه به حملات قلبی است، علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس و… اما سندرم قلب شکسته با حمله قلبی متفاوت است. حملات قلبی به علت انسداد شریان ها، رخ می دهند در حالی که سندرم قلب شکسته، با عملکرد ناصحیح عضلات قلب، باعث می شود فشار لازم برای پمپ خون به رگ ها وجود نداشته باشد. برخلاف حمله قلبی کلاسیک، قلب تنها به طور موقت از کار می افتد و معمولاً بی هیچ صدمه دائمی بهبود می یابد. اما در موارد شدید، بیمار تا پایان عمر دچار نارسایی قلبی می شود. حتی ممکن است منجر به مرگ گردد.

تحقیقات حاکی از آن است که ۹۰ درصد بیماران قلب شکسته را زنان تشکیل می دهند؛ زنانی که اکثراً دوران یائسگی خود را می گذرانند و بالای ۵۵ سال سن دارند چرا که هورمون استروژن باعث بهبود جریان خون به سمت قلب می شود و خانم ها را تا قبل از یائسگی از بیماری قلبی دور نگه می دارد. متخصصان می گویند وقتی در زنان با افزایش سن، سطح هورمون استروژن کاهش پیدا می کند، بافت اطراف قلب شان نسبت به هورمون های ناشی از استرس حساس تر و مستعدتر می شود. برای اثبات این ادعا، مشاهده شده موقعیت های استرس زا در سن ۲۵ سالگی یعنی زمانی که سطح استروژن در بالاترین میزان خود قرار دارد، به هیچ وجه در حدی که در دوران میانسالی بر قلب تاثیر منفی دارند، تاثیر منفی ندارد.

از سال ۱۹۹۹، دکتر ویتستین و گروه همکارانش در بیمارستان جان هاپکینز، بخش درمانی استرس کاردیومیوپاتی ایجاد کرده اند. با این ابتکار، تصویر واضحی از عوارض بیماری قلب شکسته، برای بیماران مستعد به وجود آمده است و آنها با این بیماری بیشتر آشنا شده اند. با درک بیشتری از عوامل و ویژگی های بالینی، پزشکان می توانند به شناسایی عوامل خطر بپردازند و یک روز، ممکن است قادر باشند که از ابتدا برای جلوگیری از وقوع آن اقدام کنند.

قلب یک ورزشکار چطور ممکن است بایستد؟

دکتر علیرضا پناهی، فوق تخصص قلب و عروق هم یکی دیگر از متخصصانی است که بر بالین باقری حاضر شد. نکته دیگری که باعث شده بود تا دکتر پناهی نگران شود، ضایعه مغزی بود که ممکن بود سرمربی تیم وزنه برداری را درگیر خود بکند. او به همشهری تندرستی می گوید: چون اکسیژن رسانی به مغز به مدت نسبتاً طولانی با وقفه مواجه شده بود، نگران ضایعه مغزی بودم که ممکن بود اتفاق بیفتد. اما خوشبختانه وقتی به هوش آمد و آزمایش هایی انجام دادیم، نگرانی مان هم برطرف شد. »

به اعتقاد دکتر پناهی، در بروز سکته قلبی عوامل خطرزای مختلفی همچون فشارخون بالا، دیابت، چربی، مصرف مواد تدخینی، چاقی، استرس و سابقه خانوادگی و ژنتیکی دخالت دارند. او می گوید: « در پرونده پزشکی این بیمار که به دستم رسید، مشخص شد که او از قبل دچار یک سری مشکلات قلبی مختصر بوده است و هرازگاهی درگیر مشکلات قلبی می شده اما هیچ وقت به طور جدی پیگیر آن نبوده است. مهمترین علت حمله قلبی در باقری سابقه خانوادگی و استرس بوده است. »

به گفته دکتر پناهی در مورد ژنتیک هیچ کاری نمی توان انجام داد. اما سایر عوامل را می توان کنترل کرد. با توجه به اینکه قلب آسیب دیده است، او همچنان می تواند در کسوت مربی به کارش ادامه بدهد. اما باید از استرس و فعالیت سنگین دوری کند: « باقری خطر را از سر گذرانده است و اگر همین طور پیش برود تا شنبه هفته آینده از بیمارستان مرخص می شود. »