راز‌های بازی پنهانی تیم ملی

تیم ملی فوتبال ایران در آخرین بازی خود پیش از جام ملت‌های آسیا و اعزام به امارات، پشت درهای بسته رو در روی تیم ملی قطر ایستاد و درنهایت با نتیجه 2- یک به برتری رسید. یک پیروزی روحیه‌بخش مقابل تیمی که به گفته کارشناسان، پتانسیل خلق شگفتی در جام هفدهم را دارد.

جدال ایران با قطر به‌نوعی آخرین دیدار ملی‌پوشان در سال شلوغ 2018 به‌شمار می‌رفت؛ سالی که در آن برای پنجمین‌بار طعم حضور در جام‌جهانی را چشیدیم و روی هم 15 بار به مصاف رقبایی از آسیا، اروپا، آمریکای جنوبی و کونکاکاف رفتیم. حاصل کار شاگردان کی‌روش در این 365 روز، 9 پیروزی، سه تساوی و سه شکست بود. 19 بار موفق به گلزنی شدیم و 10 بار هم دروازه‌مان فروریخت.

تیم ملی ایران پیش از جام ملت‌های آسیا 2015 تنها دو بازی تدارکاتی مقابل کره‌جنوبی و عراق انجام داد که هر دو هم با نتیجه یک- صفر تمام شد و هر دو گل ایران توسط سردار آزمون به ثمر رسید اما این‌بار تعداد بازی‌ها سه‌برابر شد و به عدد 6 رسید. چهار برد مقابل ازبکستان، ترینیداد و توباگو، بولیوی و قطر به دست آمد و دو تساوی برابر ونزوئلا و فلسطین حاصل شد.

در قطر چه گذشت؟

معمولا در آخرین دیدار پیش از شروع یک تورنمنت بزرگ، سرمربیان ترجیح می‌دهند آرایش اصلی خود را به زمین بفرستند و آن را برای آخرین‌بار آزمایش کرده و محک بزنند. اما سوال اینجاست، آیا کارلوس کی‌روش چنین کاری را انجام داد؟ جواب سوال هم بله است و هم خیر!

به چند ماه قبل برمی‌گردیم؛ به خرداد سال 1397، جایی که تیم ملی ایران در آخرین بازی خود پیش از آغاز جام‌جهانی در مسکو به دیدار لیتوانی رفت و درنهایت با نتیجه 1- صفر به برتری رسید. در آن مسابقه ایران با این ترکیب به میدان رفت: علیرضا بیرانوند در دروازه بود.

مرتضی پورعلی‌گنجی و روزبه چشمی؛ دو مدافع مرکزی بودند. میلاد محمدی و رامین رضاییان؛ دو مدافع کناری ایران را تشکیل می‌دادند. در خط میانی امید ابراهیمی به‌همراه احسان حاج‌صفی و مسعود شجاعی انجام وظیفه می‌کردند. جهانبخش و طارمی؛ دو بال راست و چپ بودند و سردار هم به‌عنوان تنها مهاجم به میدان رفت.

یک هفته بعد، ورزشگاه کرتوفسکی شهرسن‌پترزبورگ، ایران در نخستین بازی جام‌جهانی با همان آرایش 1-5-4 به مصاف مراکش رفت اما دو بازیکن عوض شده بودند. میلاد محمدی بیرون رفت. حاج‌صفی به سمت چپ خط دفاعی برگشت و کریم انصاری‌فرد به‌عنوان سورپرایز بزرگ در کنار ابراهیمی و شجاعی، هافبک مرکزی متمایل به راست شد. همچنین مهدی طارمی به‌عنوان هافبک چپ از روی نیمکت کار را آغاز کرد و جای خود را به وحید امیری داد.

همان‌طور که مشاهده کردید کی‌روش در آخرین بازی خود پیش از جام‌جهانی از آرایش اصلی خود استفاده کرد اما دو نفر از بازیکنانش را تغییر داد، اکنون به زمان حال برگردیم. در بازی دوشنبه‌شب تیم ملی با ترکیب 2-4-4 لوزی وارد میدان شد. بیرانوند گلر بود.

پورعلی‌گنجی و حسینی در قلب خط دفاعی به‌کار گرفته شدند. وریا غفوری و احسان حاج‌صفی دو دفاع کناری نام گرفتند. امید ابراهیمی رأس عقب خط میانی بود و قدوس روبه‌روی این بازیکن به میدان رفت. وحید امیری و کریم انصاری‌فرد هم هافبک‌های چپ و راست بودند. در خط حمله هم زوج طارمی- سردار به بازی گرفته شد.

می‌توان این‌گونه برداشت کرد که آرایش تیم ملی ایران حداقل در دو بازی ابتدایی مقابل یمن و ویتنام به همین شکل خواهد بود اما احتمال دارد تغییراتی در نفرات به وجود بیاید؛ بازیکنانی نظیر وریا غفوری، کریم انصاری‌فرد و حتی سامان قدوس امکان تعویض‌شدن دارند و باید دید کی‌روش، دوشنبه آینده چه تصمیمی را اتخاذ می‌کند‌.

راز تعویض‌های پرتعداد کی‌روش

یکی از اتفاقات جالب مسابقه در دقیقه 67 رخ داد. پنج تعویض به‌صورت همزمان در ترکیب تیم ملی به وجود آمد. در نگاه اول شاید این امر خیلی عادی به نظر برسد. به‌هر‌حال بازی دوستانه است و آخرین جدال پیش از آغاز یک تورنمنت و سرمربی‌ها ترجیح می‌دهند در این مواقع به ستاره‌های خود فشار نیاورند.

اینها کاملا دلایل منطقی‌ای هستند اما ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شود. این پنج تعویض، ترکیب تیم ملی را هم دچار تغییراتی کرد. تیم ملی تا پایان مسابقه دیگر با آرایش 1-5-4 بازی نکرد و سیستم تیم به 1-3-2-4 تغییر پیدا کرد. بیرانوند گلر بود. حسینی و پورعلی‌گنجی گزینه همیشگی مرکز خط دفاعی بودند. رامین و حاج‌صفی در دو سمت راست و چپ خط دفاعی قرار گرفتند.

چشمی در کنار ابراهیمی در مرکز میدان قرار گرفت و نشان داد گزینه اصلی کی‌روش برای این پست، او خواهد بود، نه نوراللهی و همچنین اینکه روزبه در جام ملت‌ها به احتمال فراوان در این پست بازی می‌کند و به خط دفاع برنمی‌گردد. شجاعی، ترابی و دژاگه هم سه‌مهره پشت کریم انصاری‌فرد در خط حمله شدند.

این ترکیب فارغ از نفراتی که به‌کار گرفته شدند، تمرینی بود برای بازی‌های سخت‌تر تیم ملی، برای رویارویی احتمالی مقابل تیم‌های ژاپن، استرالیا، کره، عربستان و حتی عراق، سیستمی که کمک می‌کند میانه میدان تیم ملی پرجمعیت‌تر شود و بتواند کمربند محکم‌تری داشته باشد.

بازیکنانی که تعویض نشدند

علیرضا بیرانوند، مجید حسینی، احسان حاج‌صفی، امید ابراهیمی و کریم انصاری‌فرد نفراتی بودند که 90 دقیقه کامل در زمین حضور داشتند و تعویض نشدند. به جز کریم انصاری‌فرد درباره بقیه بازیکنان می‌توان اطمینان داشت که در بازی اول هم بدون‌تردید در ترکیب خواهند بود و اگر اتفاق خاصی رخ ندهد تا پایان به این روند ادامه می‌دهند. بیرانوند در دروازه جایگاه ثابتی دارد. حاج‌صفی و حسینی هم در خط دفاعی مورد وثوق کی‌روش هستند.

امید ابراهیمی دقیقا همان نقش فرمانده در استقلال را ایفا می‌کند و در نبود عزت‌اللهی بی‌شک گزینه اصلی سرمربی پرتغالی تیم ملی خواهد بود اما کریم هنوز نتوانسته پست ثابتی در تیم ملی برای خود دست و پا کند. او هم هافبک میانی بوده؛ هم هافبک راست و هم مهاجم. اگر بخواهیم به صورت تک‌مهاجم بازی کنیم، سردار و حتی طارمی از کریم برای کی‌روش محبوب‌تر هستند و به همین خاطر کار برای شماره 10 تیم ملی دشوار می‌شود.

نکته‌های جامانده

علیرضا جهانبخش همچنان وضعیت نامشخصی دارد. کمتر از یک هفته تا نخستین بازی مقابل یمن فرصت باقی است و علیرضا کنار دست قلی‌زاده‌ای که جام را از دست داده، روی سکوها نشست و بازی با قطر را تماشا کرد. علیرضا مدت‌هاست پا به توپ نشده و همراه تیم تمرین نکرده و همین، نگرانی‌ها را افزایش می‌دهد.

با این حال خبرهای خوبی هم از دل بازی با قطر استخراج شد. طارمی برای دومین بازی پیاپی گل زد تا نشان دهد روزهای سخت در الغرافه را فراموش کرده و با صددرصد توان و اعتمادبه‌نفس پا به جام ملت‌ها می‌گذارد. 36 بازی و 14 گل زده آمار قابل‌قبولی برای مهاجم تنگستانی تیم ملی به‌شمار می‌رود.

نگرانی دوم متوجه سمت چپ خط دفاعی است. سال‌هاست از آن سمت خواسته یا ناخواسته ضربه خورده‌ایم؛ از ستار زارع و سال 2004 تا مهرداد پولادی و سال 2015. این‌بار هم حاج‌صفی به قطر پنالتی داد تا دوباره نگرانی‌ها در این قسمت از زمین افزایش پیدا کند.

دیگر خبر خوب؛ گلزنی سردار بعد از 11 مسابقه ملی بود. از آخرین گلی که آزمون با لباس ایران به ثمر رساند، 279 روز می‌گذشت و او سرانجام خود را 25 گله کرد تا نشان دهد برای گلزنی در جام ملت‌ها آماده است.