کوهنوردان مراقب خیز مغزی باشند

به گزارش پارس به نقل از باشگاه خبرنگاران،حمید مساعدیان رئیس انجمن پزشکی کوهستان گفت: خیز مغزی، شکل شدید کشنده کوه گرفتگی است که پیشرفت شدیدی دارد، این بیماری بیشتر به دنبال کوه گرفتگی حاد پدید می‌آید و در کسانی دیده می‌شود که با وجود نشانه‌های کوه گرفتگی حاد به صعود ادامه می‌دهند، در برخی موارد حضور بلند مدت در ارتفاعات بالا مانند زمین گیر شدن در بارگاه آخر نیز موجب پیدایش بیماری شده است.

با توجه به سرشت غافلگیر کننده بیماری و سرعت پیشرفت آن کوچک ترین تاخیر در تشخیص و درمان موجب مرگ بیمار می‌شود.

ناشنه‌های بیماری کدامند

وی در این مورد گفت: در بیشتر موارد نخست نشانه‌های کوه گرفتگی حاد مانند تهوع، سر درد، ضعف و بی اشتهایی در بیمار دیده می‌شود، در صورت ادامه صعود و یا گاهی حتی ماندن در ارتفاع نشانه‌های ویژه خیز مغزی مانند عدم تعادل، سردرد، تغییر رفتار، افت هوشیاری و... آشکار می‌شود.

ترتیب نشانه‌های خیز مغزی اینگونه است: گیجی و سردرگمی، تغییر رفتار و برخوردهای غیر منطقی، خستگی و واماندگی، عدم تعادل در راه رفتن، اختلال در گفتار، استفراغ، توهمات شنیداری و گفتاری، کوری یا اختلال بینایی، فلج یک عضو، حمله‌های تشنجی، فلج کامل و در نهایت کما در انتظار فرد بیمار می‌باشد.

مساعدیان در ادامه اظهار کرد: از میان نشانه‌های بالا، تشدید سردرد استفراغ پیاپی، خواب آلودگی شدید، حواس پرتی پیش رونده و تشنج را باید بیشتر جدی گرفت چرا که بیانگر پیشرفت بیماری و وخیم شدن حال بیمار است.

در ارتفاعات بالا مصرف اکسیژن در طول شب می‌تواند از بروز بیماری جلوگیری کند.

* درمان این بیماری چگونه است

مساعدیان در این خصوص اشاره کرد: خیز مغزی یک فوریت اورژانسی است.

درمان اصلی آن پایین آوردن بیمار از ارتفاع است گاهی حتی دویست متر کاهش ارتفاع می‌تواند نجات بخش بیمار باشد یادمان باشد هیچی اقدام درمانی دیگری نمی‌تواند جای کاهش ارتفاع را بگیرد.

درمان‌های دیگر مانند کیسه فشار اکسیژن، دگزامتازون و غیره نقش مهمی کمکی دارند و به هیچ وجه نمی‌توانند جانشین پایین آوردن بیمار شوند، بهبود حاصل از این روش‌ها گذرا است و نباید به عنوان فرصتی برای ادامه صعود استفاده شود.

کیسه فشار بویژه اگر با تجویز دگزامتازون همراه شود در روند ایجاد فرصت برای پایین آوردن بیمار بسیار موثر است.

باتوجه به سبکی نسبی کیسه گامو (حدود 7 کیلوگرم) این کیسه را باید در لیست لوازم حیاتی تمام صعود بلند جای داد.

اکسیژن نقش اساسی در بهبود نشانه‌های بیماری دارد، حتی در صعودهای بی اکسیژن باید یکی دو کپسول اکسیژن با ضمایم آن در لیست همگانی قرار گیرد از میان داروهای موثر به خیز مغزی نخست به دگزامتازون و سپس به استازولامیر می‌توان اشاره کرد، برای مهار تهوع می‌توان از پرومتادین استفاده کرد و از ایپوپروفن برای تسکین درد بهره برد زمان و مقدار و چگونگی مصرف داروها به شرایط بیمار و برنامه درمانی پزشک تیم بستگی دارد، پس از پایین آوردن بیمار حتما وی را به مراکز درمانی تخصصی ببرید.

* چند درصد کوهنوردان به خیز مغزی مبتلا می‌شوند

مساعدیان در پایان خاطرنشان کرد:‌ 12درصد از همه کسانی که به ارتفاعات بالای 3000 متر می‌گذارند دچار کوه گرفتگی می‌شوند.

هم چنین 67 درصد از کسانی که با سرعت به ارتفاعات بالای 4000متر صعود می‌کنند گرفتار ارتفاع زدگی می‌شوند، از میان بیماران دچار کوه گرفتگی 3درصد آنان گرفتار خیز مغزی می‌شوند این بیماری بیش از همه در صعودهای بلند بویژه در کوهنوردانی که از اکسیژن استفاده نمی‌کنند رخ می‌دهد.