در مراسم خاکسپاری کارگردان کیف انگلیسی چه گذشت؟

یک روز پس از مراسم تشییع عزت الله انتظامی که در قطعه هنرمندان بهشت زهرا آرام گرفت، مراسم تشییع سید ضیاء الدین دری با حضور جمعی از هنرمندان و اصحاب رسانه در خانه سینما شماره دو برگزار شد. البته در این میان برخی مدیران سینمایی و تلویزیونی هم حضور داشتند. اما آنچه که در حقیقت انتظار می رفت، این بود که بازیگرانی چون امین حیایی و بازیگران دیگری که با وی در سریال «کلاه پهلوی» همکاری داشتند هم در این مراسم حضور پیدا کنند که این اتفاق نیفتاد. یکی دیگر از نکاتی که در این زمینه وجود داشت، حضور اغلب تهیه کنندگان و کارگردانان به نسبت بازیگران بود. در بین اهالی هنر که برای بدرقه این کارگردان آمده بودند، تنها بازیگرانی که سابقه همکاری با وی داشتند، در این مراسم حضور پیدا کردند.

در این مراسم ابراهیم حاتمی‌کیا، محمد مهدی عسگرپور، داریوش فرهنگ، رضا کیانیان، مریلا زارعی، قطب‌الدین صادقی، علی مصفا، حسام‌الدین نواب صفوی، ابراهیم داروغه‌زاده، فخرالدین صدیق شریف، امیرعلی دانایی، مسعود ده‌نمکی، محمود گبرلو، علی مسعودی، ملیکا شریفی‌نیا، اکبر رحمتی، سام نوری، محمدرضا شفیعی، اصغر همت، تینا پاکروان، علی دارابی (معاون امور استان‌های صداوسیما)، رضا پورحسین (قائم مقام معاون سیما)، محمد مهدی حیدریان (رییس سازمان سینمایی وزارت ارشاد)، منوچهر شاهسواری (مدیرعامل خانه سینما)، مجید زین‌العابدین (مدیر شبکه یک)، علی فروغی (مدیر شبکه سه)، مهدی فرجی (از مدیران سابق تلویزیون)، محمد مهدی طباصبایی نژاد (از مدیران سینمایی) و محمد علی ابطحی و … حضور داشتند.

امیرعلی دانایی که در سریال «کلاه پهلوی» با مرحوم دری همکاری داشت، نخستین کسی بود که از بین هنرمندان درباره زنده یاد دری صحبت کرد.

وی در این باره گفت: زنده یاد دری برای من همیشه جزو اولین‌هاست. من اولین کارم را با او شروع کردم و الان هم به عنوان اولین نفر باید صحبت کنم. ما یکی از مفاخر کارگردانی کشور را از دست دادیم. انسانی که قلمی شریف داشت. فکر نمی‌کنم دیگر مدل او متولد شود؛ همان طور که مدل علی حاتمی متولد نشد. در طول تمام سال‌ها او پدر سینمایی و پدر معنوی من بود. متاسفانه با اینکه پر از شور و عشق بود فرصت چندانی برای کارگردانی پیدا نکرد. حداقل ۱۲ فیلمنامه سینمایی و تلویزیونی داشت اما نتوانست بسازد. گله من این است که چرا ما از مفاخر خود نگهداری نمی‌کنیم. اگر هنرمندی مثل دری فیلم نسازد چه کسی باید بسازد. درباره دوره پهلوی کارهای زیادی ساخته شده است اما کارهای او جزو بهترین‌هاست. سیاه‌نمایی نبود و در پرداختن به تاریخ انصاف داشت. سریال «سردار سنجرخان» و «پهلوان خشمگین» از پروژه‌های آقای دری بود که متاسفانه کار نشد. خواهشمندم به جای دسته‌بندی اجازه بدهیم آدم‌ها بر اساس شایستگی خود شناخته شوند.

رضا کیانیان هم جزو هنرمندانی بود که به دلیل همکاری اش با زنده یاد دری درباره این شخصیت سخن گفت. وی در این باره بیان کرد: داشتم فکر می‌کردم از سید ضیاء تعریف کنم که چه کارهای خوبی کرده است. بعد به خاطرم آمد من چرا چند سال است او را ندیده‌ام و از او دور بوده‌ام.

ما مردم بدی نیستیم، چرا نباید امیدوار باشیم؟ اینگونه می‌شود که یکدیگر را فراموش می‌کنیم. تقصیر ما نیست تقصیر شرایطی است که در آن قرار گرفته‌ایم.

سید ضیاء کارهای خوبی انجام داد. «کیف انگلیسی» سریال خوبی بود و دری خوب توانست آن را روایت کند. در این زمینه علی حاتمی بود و بعد هم او بود.

قطب‌الدین صادقی که در دو سریال با دری همکاری داشت و به عنوان مشاور قرار بود با وی در سریال «سردار سنجر خان» همکاری کند هم در این باره گفت: من امروز و دیروز اندکی از خوش‌بینی خود را با مرگ انتطامی و دری از دست دادم. با تمام بحران‌هایی که داشتیم فکر می کردم هنوز روابط عاطفی میان ما پابرجاست اما پنهان نمی‌کنم که خوش‌بینی خود را از دست دادم.

کار من بازیگری نیست. انقدر که تصویری که دری در نقش و کارش ساخته بود، ارزشمند بود که من بعد از «کیف انگلیسی» ۱۲ سال بازی نکردم. عمر وفا نکرد که او سریال «سردار سنجرخان» را بسازد که درباره یک شخصیت واقعی تاریخی است؛ سرداری که پوزه روس‌ها را به خاک مالید. همه‌ متخصصان فردی بهتر از ضیا را برای کارگردانی این سریال پیدا نکردند.

اشک ریختن و اندوه کار آسانی است و باید از ویژگی‌های او گفت. او خیلی سخت‌کوش بود. از هیچ دیالوگ و میزانسنی به راحتی نمی‌گذشت. در «کیف انگلیسی» به دلیل دشواری‌های یک سکانس سرش را به دیوار کوبید. زمانی در پاریس بودیم و او آنقدر عاشق کارش بود که گاهی تا صبح نمی‌خوابید و حتی تا پای مرگ رفت.

من خیلی جاها موافق او نبودم اما به عقایدش احترام می‌گذاشتم.

بزرگترین فضیلت افرادی مثل دری و انتظامی این بود که هنر را به مردم نزدیک کردند. ای کاش صفا، سادگی و خلوص دری همچنان ادامه داشت و من یک کار دیگر را با او تجربه می‌کردم. امیدوارم شرایطی در کشور ما پابرجا باشد تا امثال دری‌ها در هر نسل تکرار شوند.

مریلا زارعی که در سریال «کلاه پهلوی» بازی کرده بود، فرد دیگری بود که پشت تریبون قرار گرفت و از زنده یاد دری گفت: «من سید هستم، اذیتم نکنید»؛ این جمله‌ای است که بازیگرانش خیلی از او شنیده بودند. جمعه پیش، جمعه غریبی بود. هنوز در غم انتظامی بودیم که این غم صدچندان شد تا وقتی که تشییع پیکر او را در حرم شاهچراغ دیدم و دلم آرام شد.

او خطاب به مرحوم دری گفت: بله شما سید هستید و من احساس می‌کنم اینجا حضور دارید.

او هنرمند بود اما هنر، کسب و کارش نبود بلکه عشق او بود. او تحصیلکرده فرنگ بود اما عاشق کشورش بود. او زبان بیگانه را مثل زبان فارسی می‌دانست اما عاشق زبان فارسی بود. او عاشق حقیقت بود که این روزها گم شده است.

ما امروز جمع شده‌ایم تا با حقیقت مرگ مواجه شویم. به احترام این لحظه برای روح دری طلب آرامش و صبر می‌کنم. به احترام مردی که سال‌ها در خاک و کشورش مطالعه کرد و کار ساخت تا هنر این کشور در حد جوک و لطیفه و مطالب اینستاگرامی باقی نماند، کلاه برمی‌داریم.

علی دارابی معاون امور استانها که یکی از مدیرانی است که معمولا در چنین مراسمی حضور دارد هم گفت: ما امروز شاهد مراسم تشییع و تجلیل یکی از ستارگان آسمان هنر ایران، دُر هنر ایران هستیم. او ویژگی‌هایی داشت که امروز همه را برای از دست دادنش متاثر کرده است. او موحد، خداجو و حق‌طلب بود و بسیار علاقمند بود که یک فیلم سینمایی یا سریال درباره حضرت زینب (س) بسازد که اجل مهلتش نداد. تشییع در حرم شاهچراغ بخشی از لطفی است که خاندان اهل بیت (ع) به او داشتند. برای اولین بار بود که در این حرم برای یک هنرمند چنین مراسم باشکوهی برگزار شد.

سید ضیاءالدین دری تعهدی مثال‌زدنی داشت. او آگاهی و دانش وسیعی از تاریخ داشت. او وفادار بی‌چون و چرا به استقلال کشور بود و دغدغه قهرمانان واقعی کشور را داشت. زمانی که ما در بیمارستان به عیادت او رفتیم، گفت که دوست دارد سریال «سردار سنجرخان» را از شهریور ماه آغاز کند.

دری به شدت بیگانه‌ستیز بود و البته نه به معنای نفی دیگران، بلکه خواهان به تصویر کشیدن آنهایی بود که توانایی دیدن آزادی کشور را ندارند و این شخصیت‌ها را در سریال‌هایش به تصویر می‌کشید.

من از طرف رییس سازمان صداوسیما و همه مدیران، این مصیبت بزرگ را تسلیت می‌گویم.

علی دری، فرزند مرحوم دری هم در بخش پایانی مراسم گفت: ابتدا دعا کنیم یدالله صمدی که با مشکلی مشابه بستری است روند درمانی‌اش به خوبی طی شود. امیدواریم شفا پیدا کند و زودتر در منزلش باشد.

مساله‌ای که وجود دارد مربوط به اخبار برخی روزنامه‌ها و سایت‌هاست که شائبه‌ای مطرح شده که مشکل پدرم مشابه مرحوم عباس کیارستمی بوده است. اما روند درمانی پدرم بدون هیچ اشتباهی پیش رفت و من از کادر پزشکی بیمارستان شیراز تشکر می‌کنم؛ چرا که بهترین تیم درمانی در شیراز برای درمان پدرم گرد هم آمدند.

دو سریالی که پدر ساخت، کارهای ماندگاری شدند و آقای لاریجانی بنای آنها را در تلویزیون گذاشت. آقای ضرغامی بعد از فوت پدر، گفتند پکیجی از دو سریال را در کفن پدر قرار دهیم تا کنارش باشد که تا ابد در کنارش بماند.

آناهیتا دری آخرین فردی بود که پشت تریبون قرار گرفت و به یاد پدر سخن گفت: پدر! من خوشبخت‌ترین دختر دنیا هستم. امیدوارم لایق تو باشم پدر، تو توشه سال‌ها زندگی مرا گذاشتی و رفتی. رابطه عجیبی بین ما بود. من بین هیچ پدر و دختری این رابطه را ندیدم. از خدا ممنونم. او بزرگترین هدیه برای من بود.

در لحظات هوشیاری، پدر آرزویی داشت و از من خواسته بود با هم بخوانیم. من هم در کنارش خواندم و در آن حالت فقط می‌توانست سرش را تکان دهد. تنها تاسفم این است که می‌خواستم با هم بخوانیم و دیگر نشد. وی نیز با خواندن اشعاری این مراسم را خاتمه داد.

بعد از خواندن نماز میت سپس قطعه‌ای از موسیقی سریال «کیف انگلیسی» و ترانه «خداحافظ رفیق» با صدای احسان خواجه‌امیری پخش شد و این هنرمند درمیان اهالی هنر و علاقه مندانش در قطعه هنرمندان بهشت زهرا آرام گرفت. پیش از این نوید دری در گفت و گو با بانی فیلم عنوان کرده بود که مادرش در این زمینه تصمیم گیرنده است و ممکن است پدرش در آرامگاه خانوادگی شان به خاک سپرده شود که در نهایت این هنرمند با حضور برخی هنرمندان و همکارانش و اصحاب رسانه به قطعه هنرمندان بهشت زهرا بدرقه شد.

ضیاء الدین دری روز جمعه دقایقی پس از انتشار خبر فوت عزت الله انتظامی در بیمارستان شیراز که به تازگی پیوند کبد کرده بود و چند روزی به کما رفته بود، درگذشت.

مراسم ترحیم این کارگردان روز پنجشنبه (اول شهریور ماه) ساعت ۱۴ تا ۱۵ و ۳۰ در مسجد جامع شهرک غرب برگزار می‌شود.