منظور از تشبیه امام به کعبه چیست؟

در روایاتی بیان شده است که امام، مانند کعبه است و مردم باید به سراغ او بروند. معنای این تشبیه با کمک از دو حدیث زیر بیان می شود:

عرض کردم: اى آقاى من آیا این امر امامت از آن شما نیست؟ امام باقر (ع) فرمود: چرا. عرض کردم: پس براى چه از حق خودتان صرف نظر کردید، در صورتى که خداى تعالى فرماید: «و پیکار کنید در راه خدا آن گونه که شایسته جهاد او است، او برگزید شما را، سوره حج، آیه ۷۸» فرمود: پس چرا امیر المؤمنین(ع) از حق خود صرف نظر کرد؟ جابر گوید: خود آن حضرت فرمود: چون یاورى نیافت، آیا نشنیده‌‏اى که خداى تعالى در داستان لوط فرماید: « لوط گفت: کاش مرا بر شما نیرویى بود یا پناه مى‌‏بردم به پایگاهى سخت، سوره هود آیه ۸۰» و به طور حکایت از حضرت نوح(ع) فرماید: «خدا را خواند که منم مغلوب پس یارى فرما، سوره قمر، آیه ۱۰» و در داستان موسى(ع) فرماید: « موسى عرض کرد پروردگارا من مالک نیستم جز خودم و برادرم را پس جدایى افکن میان ماو گروه فاسقان، سوره مائده، آیه ۲۵» پس در جایى که پیغمبر چنین باشد وصى او از پیغمبر عذرش بیشتر است، اى جابر مثل امام مثل کعبه است که نزدش مى‏‌روند، و او نزد کسى نیاید.(۱)

عرض کردم: اى بانوى من حضرت زهرا (س) سؤالى دارم که در سینه من خلجان کرده و مى‌‏خواهم از شما بپرسم؟ فرمود: بپرس، عرض کردم: آیا رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله پیش از مرگش به امامت على علیه السّلام تصریح کرد؟ فرمود: بسیار عجیب است! آیا روز غدیر خم را فراموش کرده‌‏اید؟ عرض کردم: بلى (قصه غدیر خم) صحیح است، ولى به آنچه در پنهانى رسول خدا (ص) به شما خبر داده مرا آگاه فرما.

فرمود: خدا را گواه مى‌‏گیرم که شنیدم مى‌‏فرمود: على بهترین کسى است که او را پس از خود در میان شما مى‌‏گذارم؛ و او امام و خلیفه بعد از من مى‌‏باشد، و پدر دو سبط من است، و نه تن از صلب حسین امامان نیکوکارند، که اگر پیرویشان کنید ایشان را راهنمایانى هدایت‏ کننده وهدایت شده مى‌‏یابید، و اگر مخالفتشان کنید اختلاف تا روز قیامت در میان شما باشد، عرض کردم: اى بانوى من پس براى چه از گرفتن حقش خوددارى کرد؟ فرمود: اى ابا عمر رسول خدا(ص) فرمود: مثل امام یا آنکه فرمود: مثل على(ع) همانند کعبه است که به سوى او روند و او به جانب کسى نیاید.(2)

پس مساله این است که امام زمانی می تواند وظیفه رهبری خویش را انجام دهد که امت، گوش به فرمان او باشند. و اگر امت گوش به فرمان امام نباشند، امامت ضامن نجات جامعه از گمراهی نیست.