محسن کریمی رییس پروژه گمانه زنی به منظور شناسایی، تعیین عرصه و پیشنهاد حریم قلعه تاریخی فردقان شهرستان فراهان استان مرکزی با اعلام این خبر افزود :پیشینه پژوهشی در مورد این اثر تاریخی تاکنون محدود به متون تاریخی بوده و تا قبل از عملیات میدانی حاضر هیچ گونه کاوش و پژوهش میدانی در این یادمان تاریخی صورت نگرفته است. این فصل گمانه زنی با هدف شناسایی و تعیین وضعیت کلی اثر و دستیابی به ابعاد پنهان آن از طریق پیگردی بقایای بنای موجود و خوانا سازی پلان انجام گرفت.

کریمی، تعیین کاربری اصلی بنا و در صورت اثبات آتشکده بودن اثر، تکمیل مدارک لازم در زمینه مطالعات گونه شناختی آتشکده های ساسانی را از دیگر اهداف این برنامه اعلام کرد.

وی با اشاره به اینکه بقایای این اثر تاریخی تاکنون در آغل منزل مسکونی یکی از اهالی فردقان قرار داشته تصریح کرد: ستون یاد شده  در نما دارای سه وجه یا ترک است که در نتیجه گمانه زنی صورت گرفته چهار ترک بودن آن  محرز شد.

ضرورت تعیین کاربری اثر

رییس پروژه گمانه زنی به منظور شناسایی، تعیین عرصه و پیشنهاد حریم قلعه تاریخی فردقان با اشاره به کاوش  دو درگاه ورودی با دهانه ۹۰ و ۱۸۰ سانتیمتر در دیوار جنوبی بنا افزود :با انجام این مرحله دستیابی به هدف دوم یعنی تعیین کاربری اصلی بنا در این مرحله امکان پذیر نبوده و نیاز به ادامه عملیات پژوهشی در فصول بعدی دارد. به طور کلی تعیین حدود اربعه بنا، تعیین کاربری اصلی و قدمت بنا، تعیین عرصه و حریم و تهیه نقشه کاداستر به منظور انجام امور تملک و آزاد سازی در دستور کار فصول بعدی عملیات میدانی قرار دارد.

این باستان‌شناس با بیان اینکه علاوه‌بر آثار معماری، عمده ترین آثار کشف شده در این برنامه پژوهشی داده‌های سفالی است تصریح کرد: داده‌های سفالی حاصل از گمانه زنی فردقان شامل ۱۰۰ قطعه سفال است که  از این تعداد ۷۶ قطعه بدون لعاب  و ۲۴ قطعه لعاب دار است.

به گفته وی، سفال‌های بدون لعاب عمدتاً شامل بدنه و بعضاً کف، لبه و دسته بوده و به طور کلی چرخساز، دارای شاموت گیاهی و به رنگ‌های نخودی، قهوه‌ای روشن و آجری است.

رییس پروژه گمانه‌زنی به منظور شناسایی، تعیین عرصه و پیشنهاد حریم قلعه تاریخی فردقان گفت: عمده سفال‌ها بدون نقش و تزئین بوده و قطعات منقوش آن اغلب دارای خطوط کنده مواج و یا موازی است.

وی با اشاره به اینکه قطعات لعابدار نیز بیشتر دارای لعاب تک رنگ فیروزه ای و سفید، چرخساز و دارای شاموت گیاهی است افزود: با توجه به ویژگی‌های یاد شده در این گونه سفال‌ها، عمدتاً قرون میانی اسلامی را می‌توان برای آنها پیشنهاد کرد.