روایتی تازه از اثر 800 ساله ایرانی

به گزارش پارس به نقل ازخبرگزاری ایسنا، نمایشگاه آثار مجسمه و چیدمان عباس اکبری، مجسمه‌ساز و سرامیست، 22 آبان‌ماه با حضور هنرمندان و علاقه‌مندان در گالری «آن» افتتاح شد. در این نمایشگاه مجموعه‌ای از آثار سرامیک این هنرمند با عنوان «خمیر سنگ» و همچنین روایتی تازه از محراب مسجد میدان سنگ کاشان با عنوان «نیایش شرقی» به‌نمایش گذاشته شده است.

بدون تردید 800 سال پیش، وقتی حسن‌ بن عربشاه، سفالگر و هنرمند برجسته کاشانی، محراب مسجد میدان سنگ کاشان را می‌ساخت، گمان نمی‌کرد که اثرش روزی به شکل جدید در گالری «آن» در تهران دوباره متولد شود.

این اثر که قطعا یکی از مهمترین آثار فاخر هنر دوره اسلامی است، اکنون در موزه پرگامون برلین نگهداری می‌شود و جای خالی آن در محل اصلی در مسجد میدان سنگ کاشان بهانه‌ای شد تا عباس اکبری، مجسمه‌ساز معاصر، این‌بار در ادامه کارهای خود که عموما براساس تاریخ و فرهنگ ایران است به سراغ این اثر یگانه برود.

او کوشیده است نخست ضمن بازسازی و سپس با نگاهی شخصی چهره‌ای متفاوت و معاصر از این اثر را به‌نمایش بگذارد. کار با موضوعات و عناصر هنرهای گذشته ایرانی اگرچه پیش‌تر و در دهه 40 شمسی با مکتب سقاخانه شروع شد، اما به‌ نظر می‌رسد اکبری در این نمایشگاه و در ادامه سایر آثار خود مسیر دیگری را پیشنهاد می‌کند که متفاوت با آثاری متکی بر نقوش و فرم‌های هنرهای سنتی بویژه مکتب سقاخانه‌ای است.

این مسیر بیش از آن‌که مبتنی بر نشانه‌های تصویری برای به‌نمایش گذاشتن هویت ایرانی باشد، براساس جوهره و عناصر مفهومی فرهنگ و تاریخ ایرانی استوار است. توجه به آثار این مجموعه نشان می‌دهد که او در این نمایشگاه به محرابه‌های پیش از اسلام و محراب‌های دوره اسلامی در قالب کلی «نیایش در فرهنگ ایرانی» توجه داشته است.

پنج مجسمه به‌نمایش گذاشته‌شده که ساختار محراب‌گونه دارند با سرامیک‌های فلزفام و رنگ‌های متفاوت خود که هریک معرف پنج زمان صبح، ظهر، عصر، مغرب و شب است به همان اندازه که معرف نیایش اسلامیان پیش از اسلام هستند، یادآور وقت نمازهای پنج‌گانه فرهنگ دوره اسلامی ایرانیان است. وی از این طریق وجود نوعی خلوت برای راز و نیاز در فرهنگ ایرانی را یادآور می‌شود. برخلاف این آثار ساده، محرابِ بازتولیدشده و پر نقش و نگار با ترکیب کاشی‌های زرین‌فام و فلزی و انعکاس تصویر آن در استیل مقابل خود بر خصلت‌های تزیین و تقارن و پالایش ماده در هنر ایرانی تأکید می‌کند. در مقابل این محراب و بر دیوار روبه‌رو محرابی از کاشی‌های برنزی صیقل‌یافته و یک کاشی زرین‌فام بر خصلت نور در هنر ایرانی اشاره می‌کند.

«جان کوژوال» در مقدمه کتاب این نمایشگاه که خود شبیه یک کاشی لاجورد کاشانی است بر این نگاه اکبری تأکید کرده و نوشته است: «ما در جایگاه پیشه‌ور موظف هستیم آثار گذشته را مطالعه کرده و در مقام هنرمند، متعهد می‌شویم حیطه و دامنه آن را گسترش داده و تفسیر کنیم تا به این ترتیب آن سنت، تازه و ماندگار شود.»

مطالب «آرتور مورا» سرامیست برجسته اسپانیایی و «محمد حشیشا» مدیر مرکز ملی سرامیک هنری تونس، هریک بر این ویژگی آثار اکبری تأکید می‌کنند. این کتاب دارای مقاله‌ای علمی - پژوهشی از پرفسور «مارکوس ریتر» ایران‌شناس و متخصص برجسته هنر اسلامی، با عنوان «زیباترین» است که به ماجرای تاریخی این محراب می‌پردازد که در کنا تصاویر عملی و نهایی، این پروژه کتاب را مرجعی درباره محراب مسجد میدان کاشان و نمونه معاصر آن می‌کند. این کتاب در مراسم افتتاحیه رونمایی شد.

پری صابری، احسان شریعتی، دکتر درویش (معمار برجسته ایرانی)، بهرام دبیری، سهراب هادی، هادی هزاوه‌ای و تعدادی از سفرای خارجی از مهمانان مراسم افتتاحیه بودند. عطا امیدوار که مستندی از این نمایشگاه در دست ساخت دارد نیز حضور داشت.

این نمایشگاه از 22 آبان تا 24 آذرماه از ساعت 11 تا 20 در گالری «آن» به نشانی شمال میدان شیخ بهایی، خیابان سئول، شماره 40، میزبان علاقه‌مندان است.