خاطره «محمد هاشمی» را باور کنیم یا «اکبر هاشمی» را؟

به گزارش پارس به نقل از فردا، این روزها که بازار نقل قول ها و خاطرات از امام راحل گرم است، صداهای مختلفی از یاران و نزدیکان امام (ره) در این زمینه به گوش می رسد. نقل چنین مباحثی انتقادات زیادی را به دنبال داشته است. به طور مشخص اظهارات اخیر آیت الله هاشمی درباره حذف شعار مرگ بر آمریکا و نقل خاطره ای مبنی بر موافقت امام (ره) با این موضوع طی روزهای گذشته حاشیه های فراوانی را ایجاد کرد. وی در بخش هایی از خاطرات خود موضوع حذف شعار مرگ بر آمریکا و بررسی های صورت گرفته در این باره را مطرح و البته تصریح می کند که امام (ره) نیز با این تصمیم موافق ولی منتظر فرصت مناسب بودند.

در این زمینه اما تشکیک های فراوانی وجود دارد که آیا سندی در این زمینه هست و یا خیر و اگر چنین سندی وجود دارد، پاسخ امام راحل به چنین نامه ای چه بوده است.

حمید انصاری، قائم مقام موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) در خصوص این نامه بیان می کند که « چنین نامه ای نوشته شده است. اصل دستخط این نامه خصوصی ۴ صفحه ای که به تاریخ ۴فروردین۱۳۶۶ می باشد درآرشیو اسناد موسسه نگهداری می شود. موضوع این نامه درخواست آقای هاشمی از امام برای حل چهار مشکلی است که نوشته اند اگر حل نشود در آینده مشکلات بزرگی برای انقلاب خواهد داشت: اول، دوگانگی نیروهای نظامی و چند گانگی نیروهای انتظامی. دوم، مشخص نبودن مرز سنت های شرعی با سنتها و عادات عرفی. سوم، ابهامات در سیاست خارجی و رابطه با دولتهای بزرگ خصوصا آمریکا. چهارم، نواقص و ابهامات موجود در قانون اساسی. در ادامه همین مسأله چهارم، ایشان ۱۰ موضوع را به عنوان مشکلاتی که تجدید نظر در باره آنها در قانون اساسی را پیشنهاد دارند بر شمرده اند. وی در ادامه افزود: در مورد نامه مذکور هم حضرت امام پاسخ کتبی به آن نداده اند. عدم پاسخ امام نه به معنای رد پیشنهادات است و نه تأیید.

انصاری همچنین گفت: عین مطلبی که آقای هاشمی در نامه ۴/۱/۱۳۶۶ به امام در این موضوع نوشته اند چنین است: « … در سیاست خارجی و روابط با دولتهای بزرگ و بخصوص آمریکا ابهاماتی وجود دارد که اگر شما رفع نفرمایید معلوم نیست کسی دیگر بتواند به آسانی رفع کند. می بینید که دولت هایی مثل سوریه، لیبی، چین و خود شوروی روابط عادی دارند؛ ولی در جامعه ما حرف زدن معمولی و تجارت با آنها مشکل آفرین است. »

به هر جهت با توجه به عدم پاسخگویی امام به این نامه چند وجهی که « حذف شعار مرگ بر آمریکا» یکی از موارد جزئی آن بوده است، نمی توان قضاوت کرد که امام موافق این مساله بوده اند یا خیر. اما هاشمی رفسنجانی به گونه ای این مطلب را بیان داشته است که امام راضی به این مساله بوده است. بنابراین به نظر می رسد باید به سراغ منابعی دیگر در این زمینه رفت تا در خصوص چند و چون رای و نظر امام (ره) بیشتر اطلاع پیدا کنیم.

جالب اینجاست که موضوعی در همین رابطه برای محمد هاشمی، برادر اکبر هاشمی رفسنجانی و رئیس اسبق صدا و سیما در زمان امام اتفاق افتاده است که بیشتر موید نظر امام در این زمینه است.

محمد هاشمی در گفتگویی در ۲۶ بهمن ۱۳۸۷ با ویژه نامه حضور با نقل خاطره ای از امام (ره) گفته است:

« … در اخبار شعارهای مرگ بر آمریکا، مرگ بر شوروی و مرگ بر منافقین و صدام پخش می شد. یک شب شعار « مرگ بر شوروی» حذف شده بود پرس و جو کردم گفتند از بیت امام گفتند این شعار حذف شود. احمد آقا از بیت تماس گرفت و گفت امام (ره) شما را کار دارد. امام پرسید چه کسی گفته این شعار را حذف کنید و من هم گفتم. امام عصبانی شدند و اعضای بیت را صدا کردند. همه در رفتند و هیچ کس خدمت ایشان نرسید. بعد به من فرمودند که از این به بعد اگر چیزی از قول من گفتند بیا از خود من بپرس. »

نکته بارز خاطره محمد هاشمی این است که امام در زمانی که در قید حیات بوده اند تاکید داشته اند که مسائل و شبهات با ایشان در میان گذاشته شود و صحت و اعتبار آن به طور دقیق مورد ارزیابی قرار گیرد و به طبع در زمان رحلت ایشان نیز این مسائل باید به طور دقیق با گفتار و منش ایشان و مسائلی که در آن زمان از رهبر کبیر انقلاب اسلامی ثبت و ضبط بررسی شود.

به هر جهت تناقض آشکار در برخورد دوگانه ای است که برادران هاشمی از رفتار و منش امام روایت می کنند. از یک سو مساله برخورد شدید امام با شعار ضد استکباری « مرگ بر شوروی» بیان می شود و از سوی دیگر نقل می شود که امام مترصد موقعیت مناسبی بودند که رضایت خود را از حذف شعار « مرگ بر آمریکا» ابراز دارند. دو مساله متفاوتی که ذهن هر فردی را آشفته می سازد و تصویری دوگانه در ذهن افراد از بنیان گذار کبیر انقلاب اسلامی باقی می گذارد و نتیجه ای جز سایش افکار عمومی و ایجاد شبهه در میان افکار عمومی ندارد. درواقع همین سئوال سایشی می تواند زمینه بی اعتمادی مردم و بخصوص نسل جدید و آینده نسبت به کارگزاران جمهوری اسلامی را فراهم کند و از سوی دیگر سبب بروز شبهات و سئوالات بزرگ دیگری در زمینه انقلاب شود که انحرافات بزرگی را به دنبال دارند.