طرف غربی حاضر به دادن امتیاز به ایران نیست/ کار برای دولت رئیسی در بحث برجام سخت است

رحمان قهرمان‌پور کارشناس مسائل بین الملل با اشاره به آخرین گزارش وزارت خارجه درباره مذاکرات و اجرای برجام به مجلس شورای اسلامی، گفت: در این گزارش گفته شده که توافق برای بازگشت به برجام به دلایلی تا الان شکل نگرفته است. آمریکایی‌ها آن طور که فکر می‌کردیم قرار نیست بیش از حد به ما امتیاز بدهند و حتی در زمان اوباما برجام با حسن نیت اجرا نشد، روابط ایران و آمریکا دچار بی اعتمادی است. آمریکا امتیازی که برخی در داخل انتظار دارند را نمی‌دهد و نخواهد داد، هر چند این حرف به زبان دیپلماتیک در گزارش زده شده است.

طرف غربی حاضر به دادن امتیاز نیست

وی درباره برخی تحلیل‌ها مبنی بر این که افزایش ذخایر اورانیوم و پیشرفت‌های هسته‌ای ایران، توافق احیاء برجام را پیچیده کرده است، گفت: بحث افزایش و توسعه سانتریفیوژ‌ها یک واقعیت است که در چارچوب برنامه‌ای که ایران برای توسعه صنعت هسته‌ای خود دارد، به ویژه بعد از آنکه اجرای تعهدات برجامی اش را در پاسخ به طرف‌های اروپایی لغو کرد، ادامه دارد. اما طبیعی است که یکی از راه‌های امتیاز گرفتن بیشتر از طرف‌های برجامی افزایش سطح و گسترده غنی سازی و فعالیت‌های دیگر در این حوزه است، اما مشخص نیست که اگر بر گرفتن امتیاز بیشتر در رابطه با رفع تحریم‌ها اصرار کنیم روند مثبت خواهد بود یا باعث مذاکرات فرسایشی می‌شود.

قهرمانپور تصریح کرد: به نظر می‌آید در ایران از تیم مذاکره کننده خواسته شده تا امتیاز بیشتری بگیرند در حالی که طرف مقابل حاضر به دادن این امتیازات نیست، به علاوه نمی‌دانیم کسانی که خواستار دریافت امتیاز‌های بیشتر از طرف‌های برجامی به ویژه آمریکا هستند با چه استدلالی این درخواست را مطرح کرده اند. درست این است که استدلال آن‌ها را هم بدانیم و نظر بدهیم.

کارشناس مسائل بین الملل درباره تاخیر در مذاکرات احیاء برجام تاکید کرد: دلیل اصلی بن‌بست در مذاکرات این است که آمریکا می‌خواهد مطمئن شود، این مذاکرات به مسائل منطقه‌ای هم گسترش می‌یابد و در این حالت است که دولت بایدن در داخل آمریکا در مقابل جمهوری خواهان می‌تواند از برجام دفاع کند، اما در مقابل ایران می‌گوید اگر قرار است آمریکا در آینده امتیازی دهد، بهتر است همین الان این کار را انجام دهد و حسن نیتش را ثابت کند.

پرونده هسته‌ای پیچیده و حل کردن آن سخت شده است

وی ادامه داد: به نظر می‌رسد ایران هم به این جمع بندی رسیده است که آمریکا نمی‌خواهد امتیاز بدهد. بعید نیست ایران با افزایش توان هسته‌ای بخواهد آمریکا را به امتیازدهی بیشتر وادار سازد و برای رسیدن به این هدف تاخیر یک تا دوماه در مذاکرات را پذیرفته است، البته این به معنی منصرف شدن از مذاکرات و توافق نیست بلکه ایران می‌خواهد امتیازات مدنظرش را همین الان بگیرد.

قهرمانپور با بیان اینکه پرونده هسته‌ای چند بعدی و پیچیده و حل کردن آن سخت شده است، تصریح کرد: تیم آقای رئیسی هم به این مسئله واقف است، به نفع رئیسی بود که دولت روحانی توافق بازگشت به برجام را انجام می‌داد، چون در عمل به توافقی که برای دو طرف مطلوبیت حداکثری داشته باشد، نمی‌رسند. نقطه تعادلی که می‌شود توافق کرد آن جایی نیست که حداکثر مطلوبیت را برای ایران و آمریکا داشته باشد.

تیم آقای رئیسی باید نشان دهد که توافق مطلوب که اصولگرا‌یان دنبالش بودند،کدام است

کارشناس مسائل بین الملل درباره تاخیر در مذاکرات و موکول کردن آن به دولت آقای رئیسی، اظهار کرد: اگر توافق در دولت روحانی انجام می‌شد، آقای رئیسی می‌توانست بگوید که من توافق نکردم و تبعات روانی و سیاسی آن را به دوش نمی‌کشید. اکنون با انتظاری که جامعه از دولت سیزدهم برای بهبود شرایط اقتصادی آن هم در این شرایط دشوار دارد کار برای دولت رئیسی بسیار سخت است. به علاوه دولت آقای رئیسی و همفکرانشان همواره در هشت سال گذشته منتقد برجام بودند و الان با انتقال مذاکرات به دولت وی همه منتظر یک توافق با امتیازات بسیار بیشتر از آنچه تاکنون دریافت شده هستند و تیم وی باید نشان دهد آن توافق مطلوب که اصولگرا‌یان دنبالش بودند کدام است؟

وی در پاسخ به این که احتمال به هم خوردن مذاکرات برجام، تصریح کرد: اگر دولت آقای رئیسی به سمت توافق نرود، خلاف سیستم و تصمیم سیاسی در سطح کلان کشور عمل کرده است، چرا که به هر حال در سطوح بالا تصمیم برای حفظ برجام اعلام شده است به علاوه با توجه به شرایط کشور، شروع همه چیز از ابتدا بسیار پیچیده خواهد بود.

 حاکمیت خواهان گرفتن امتیازات بیشتری در برجام از طرف‌های مقابل است/ در مذاکرات به سمت تکرار اشتباهات گذشته نرویم

قهرمانپور تاکید کرد: اگر هم روند مذاکرات و توافقاتی که در دولت روحانی به دست آمده است، استمرار یابد و تفاهم شود برای تیم آقای رئیسی شکست محسوب می‌شود و حتما گفته می‌شود، اگر قرار بود همان روند محقق شود چرا در فرصتی که در دولت روحانی بود این کار انجام نشد. در عین حال معتقدم حالا که مذاکرات متوقف و به دولت بعدی موکول شده، حتما مصلحتی بالاتر از مصلحت دولت آقای رئیسی و تیمش در میان است و مصلحت این است که حاکمیت می‌خواهد امتیازات بیشتری در همین مدت زمان از طرف‌های مقابل بگیرد.

کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه در دو دهه مذاکرات هسته‌ای ایران سه تجربه بسیار مهم داشته است که باید مورد توجه همه به ویژه تیم آقای رئیسی باشد، یادآور شد: اول اینکه سال ۸۵ نباید به شورای امنیت می‌رفتیم، عده‌ای می‌گفتند که اروپا و آمریکا جرئت نمی‌کنند ما را به شورای امنیت بفرستند، اما دیدیم که مسئله ارجاع شد. دوم، در سال ۹۰ می‌گفتیم آمریکا نمی‌تواند ایران را از بازار نفت در دنیا حذف کند، اما این هم شد و تحریم شدیم و از بازار خارج شدیم و نفت هم ۲۰۰ دلار نشد، سوم اینکه در سال ۹۵ فکر می‌کردیم بلافاصله بعد از توافق برجام، اروپا و آمریکا در‌های خود را به روی ایران باز می‌کنند و می‌گویند این بانک و این هم تجارت، اما این هم نشد. جان کری، وزیر وقت خارجه آمریکا در لندن با روسای ۱۳ بانک معروف صحبت کرد، آن‌ها پرسیدند تضمین می‌دهید ما وارد ایران شویم و تحریم نشویم گفت، نه!

وی افزود: در حقیقت آن‌ها می‌خوانند تا جایی که می‌توانند ابزار تحریم را علیه ایران نگه دارند، چون با این ابزار قدرت ایران در منطقه را مهار می‌کنند و تیم جدید مذاکراتی دولت ایران باید این سه تجربه را مدنظر داشته باشد و به سمت تکرار این اشتباهات نرود.