چرا روحانی با ترامپ مذاکره نکرد؟

دیپلمات پیشین کشورمان در یادداشتی که در شبکه الجزیره منتشر شده است، نوشت: ملاقات دوجانبه بین رهبران ایران و آمریکا انجام نشد، اما نه به خاطر این که دونالد ترامپ در پیام توییتری خود آن را رد کرد بلکه بدین خاطر که ایران در شرایط فعلی هیچ تمایلی به مذاکره دوجانبه با آمریکا ندارد.

متن یادداشت سید حسین موسویان به شرح زیر است:

«ساعاتی قبل از شروع نطق رئیس جمهور آمریکا در نشست امسال مجمع عمومی سازمان ملل متحد، دونالد ترامپ در پیام توییتری اعلام کرد: به رغم درخواست ها، هیچ برنامه‌ای برای ملاقات با حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، ندارم. شاید این ملاقات روزی در آینده اتفاق بیافتد. مطمئنم که ایشان انسان دوست‌داشتنی است. این توییت بعد از چند هفته گمانه‌زنی ناظران سیاسی در مورد احتمال دیدار سران دو کشور در حاشیه اجلاس سازمان ملل، منتشر شد.

درست است که ملاقات دوجانبه بین ایران و آمریکا صورت نگرفت، اما نه به خاطر این که دونالد ترامپ در پیام توییتری خود آن را رد کرد بلکه بدین خاطر که ایران در شرایط فعلی هیچ تمایلی به مذاکره دوجانبه با آمریکا ندارد. در یک سال اخیر، ایران هشت بار تقاضای دولت ترامپ برای ملاقات دوجانبه را رد کرده و در سفر اخیر به نیویورک نیز آقای روحانی بر این موضوع تاکید داشت که کشورش هیچ تمایلی به ملاقات دوجانبه با دولت ترامپ ندارد.

اما دلایلی که ایران نمی‌خواهد با ترامپ گفتگو کند:

۱- هیچ دلیلی برای ترک برجام توسط آمریکا وجود ندارد، زیرا این توافق پس از سال‌ها مذاکرات فشرده و سخت به نتیجه رسیده است. در سال ۲۰۱۵ میلادی، باراک اوباما، رئیس جمهور سابق آمریکا اظهار داشت که برجام جامع‌ترین و شفاف‌ترین نظام بازرسی و راستی آزمایی بین المللی است که در تاریخ هسته‌ای بی‌سابقه است لذا برجام بزرگترین نگرانی جامعه بین الملل در مورد ماهیت برنامه هسته‌ای ایران را برطرف و تضمین کرده که برنامه هسته‌ای ایران همواره صلح آمیز خواهد بود. همچنین برجام از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد به عنوان عالی‌ترین مرجع قانونی و حقوقی جهان طی قطعنامه ۲۲۳۱به تصویب رسید. در طی سه سال اخیر نیز آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای بار‌ها طی گزارش‌های مختلف تاکید کرده که ایران مفاد برجام را به طور کامل اجراء کرده است. از این رو با توجه به اینکه ایران همه تعهداتش را انجام داده و جهان پذیرفته که این یک توافق جامعی است، دلیلی برای مذاکرات مجدد هسته‌ای وجود ندارد.

۲- دولت دونالد ترامپ به دنبال کشاندن ایران به پای میز مذاکره از طریق توسل به سیاست‌های افراطی و جنگ طلبانه و تهدید ات مستمر است. آمریکا تحت نفوذ اسرائیل قصد دارد علیه ایران، یک اتحاد نظامی در خاورمیانه شکل دهد. چنین سیاستی ممکن است در مورد کره شمالی کارایی داشته باشد، اما در مورد ایران هرگز؛ لذا چنین رفتاری موجب شده که تهران به صداقت ترامپ در مورد گفتگو مظنون باشد. علاوه بر آن، ترامپ با خروج از برجامی که توسط دولت قبل امضاء شده و شورای امنیت سازمان ملل و همه نهاد‌های ذی ربط بین المللی نیز آن را تایید کرده اند، در واقع نشان داد که آمریکا حتی به امضای خود هم پایبند نبوده و شریک قابل اعتمادی برای توافق نیست.

۳- دولت فعلی آمریکا به دنبال چیزی جز براندازی نظام جمهوری اسلامی نیست. مهره‌های اصلی دولت ترامپ از جمله جان بولتون مشاور امنیت ملی و مایک پمپئو وزیر خارجه در خط مقدم این سیاست هستند؛ بنابراین کدام دولت در روی کره زمین حاضر است با دولتی که به دنبال براندازی اوست، تعامل کند.

۴- ایران نمی‌تواند با دولتی در آمریکا مذاکره کند که ممکن است به زودی قدرت را از دست بدهد. امروز دولت ترامپ در آمریکا به خاطر احتمال نقض قانون اساسی در مورد مداخله روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ تحت فشار فزاینده برای استیضاح است و اگر دموکرات‌ها انتخابات در پیش روی کنگره در ماه نوامبر پیروز شوند، ممکن است احتمال استیضاح بیشتر شود.

حتی اگر دولت ترامپ استیضاح نشود، شانس وی برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ میلادی محدود است. میزان رضایت عمومی از ترامپ در آمریکا کمتر از ۹ رئیس‌جمهور پیشین است. خنده تمسخرآمیز روسای کشور‌ها در مجمع عمومی سازمان ملل بعد از ادعای او که دستاورد‌های دولتش از هر رئیس‌جمهوری در تاریخ آمریکا بیشتر بوده گواه از کم‌اعتباری دولت او در داخل و خارج از آمریکا دارد.

با توجه به شرایط نامساعد در فضای سیاسی فعلی داخل آمریکا، ممکن است ایران صبر کند تا ترامپ قدرت را از دست داده و با جانشین بعدی در صورتی که شریک خوبی برای مذاکره باشد، گفتگو کند. دولت ایران عجله‌ای ندارد. با وجود فشار آمریکا، متحدین اروپایی پای برجام ایستاده و بخ دنبال ساز و کار و مکانیزم‌هایی برای نقل وانتقالات مالی هستند تا قانونا تحریم‌های آمریکا را دور بزنند. چین و روسیه هم به این مکانیزم جدید خواهند پیوست.

به عبارت دیگر، ایران تا به حال صبر کرده و می‌تواند دو سال دیگر تا انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال ۲۰۲۰ صبر کند. در این فاصله، اگر دولت ترامپ تصمیم به تغییری بنیادین در خط و مشی سیاست خارجی خود در قبال ایران گرفت، ایران ممکن است برای مذاکره مجدد اعلام آمادگی کند.»