مشکل اصلاح طلبان با «عطر سیب» چیست؟

ناهید خداکرمی، عضو شورای شهر تهران در انتقاد از برگزاری این نمایشگاه در ایام نزدیک به محرم توسط شهرداری تهران در جلسه هفته گذشته این شورا گفت: «اولا قرار بود نمایشگاه عطر سیب دیگر با هزینه شهرداری تهران برگزار نشود، زیرا علاوه‌بر آنکه برگزاری این نمایشگاه ضرورتی ندارد، جزء وظایف و ماموریت‌هاى شهرداری تهران نیز محسوب نمی‌شود.
بودجه شهردارى از عوارض پرداخت شده توسط مردم تامین مى‌شود و ‌باید صرف نگهداشت و امور شهر شود و نباید عوارض مردم خرج مواردی شود که جزء وظایف شهرداری نیست. از اقدامات شهرداری تهران تعجب می‌کنم که چرا شهردار تهران دوباره می‌خواهد همان بساط را برپا کند. امیدوار هستم شهردار تهران در این خصوص تجدیدنظر کند. شرایط فعلی شهرداری از نظر مالی مناسب نیست و حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان بدهی دارد و شهر درگیر مسائل فراوانی است. برگزاری این نمایشگاه دارای توجیه اقتصادی و منطقی نبوده و از سوی دیگر با فلسفه عاشورا منافات دارد! به نظر من هزینه کردن از بودجه اداره شهر برای هیئات‌ مذهبی حرمت‌شکنى است. شهردار محترم نباید تسلیم شود.»  این که از چه مرجع و با چه استدلالی ناهید خداکرمی کمک به هیئات مذهبی را در جریان نمایشگاه عطر سیب حرمت‌شکنی می‌داند، احتمالا فقط خودش مطلع است. اما اینکه این موضوع چه گستره‌ای دارد، الزام اجرای آن چه چیزهایی می‌تواند باشد و هزینه‌کرد آن چه خروجی‌ای می‌تواند داشته باشد، موضوعاتی است که در ادامه به آنها اشاره می‌کنم.

  کاهش بودجه نمایشگاه
از آنجایی که در دوره قبل و در دوره فعلی شورای شهر تهران همواره برخی اعضا مخالف برگزاری چنین نمایشگاهی بودند، شورای پنجمی‌ها توانستند با اعمال نظر بودجه هفت میلیاردی این نمایشگاه را به دو میلیارد کاهش دهند. در تهران حدود 30 هزار هیئات مذهبی به گفته اعضای شورای شهر وجود دارد که بودجه هفت میلیاردی هزینه گزافی محسوب نمی‌شود و میزان اندکی به هر هیات کمک و تسهیلات تعلق می‌گیرد.

موضوع دیگری که باید مدنظر داشت، گستره فعالیت و همچنین اثرگذای آنهاست. در ماه محرم و ایام عزاداری مردم به دلیل ویژگی‌های معنوی‌اش همواره از حال و هوای خاصی برخوردار بوده‌اند. رسیدگی فیزیکی و روانی به محیط شهری یکی از وظایفی است که به مدیریت شهری محول شده است و ‌باید به آن رسیدگی شود؛ بیلبوردها، ساماندهی معابر و پرچم و...  . حال مدیریت شهری با ساماندهی هیئات که بیش از 90 درصد هزینه‌های مراسم‌‌ها را خودشان متحمل می‌شوند و تامین می‌کنند، می‌تواند به مثابه یک اهرم کمکی در تصویرسازی شهری و ایجاد فضای مناسب این ایام در شهر از آنها استفاده کند؛ آن هم با یک هزینه حداقلی.

  همه بدهی‌های شهر را به این نمایشگاه ربط می‌دهند
با کاهش چشمگیر بودجه نمایشگاه عطر سیب، خداکرمی و برخی دیگر از اعضای سابق و فعلی شورای شهر همچنان معتقدند چون شهرداری 50 هزار میلیارد تومان بدهی دارد، پس نباید دو میلیارد از بودجه خود را در این نمایشگاه و برای ایجاد تسهیلات هیئات اختصاص دهد. در همین ارتباط و همچنین مفاد برگزاری چنین نمایشگاهی با مجتبی شاکری، عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر سابق گفت‌وگو داشتم. شاکری به «فرهیختگان» گفت: «در همان اوایل روی کار آمدن شورای چهارم، آقای قرائتی به شورا آمد و گفت تهران به چهار هزار مسجد نیاز دارد، البته در مقیاس محلی. شما و مجموعه مدیریت شهری 10 درصد از این مساجد را بسازید و تقبل کنید. آن موقع همفکران همین دوستان شورای پنجم در جلسه مخالفت کردند و ماجرا کاملا متوقف شد.»
 
  ملک شهرداری و بودجه 3 میلیاردی برای خانه هنرمندان
شاکری در ادامه به خانه هنرمندان اشاره کرد که در پارک تحت مالکیت شهرداری وجود دارد و بودجه سه میلیاردی هم می‌گیرد  درحالی‌که کاملا خصوصی است و اساسنامه هم دارد. هیچ‌وقت هم برای این دریافتی و خدماتی که می‌گیرد، گزارشی ارائه نمی‌کند. جالب این است در همین ملکی که تحت تملک شهرداری است، درآمدزایی هم می‌کنند و غرفه دارند و...  خب اگر قرار بر صرفه‌جویی است پس این خانه هنرمندان و... بودجه چه چیزی را می‌گیرند؟ سوای این خانه هنرمندان، خانه شاعران است که ردیف بودجه دو میلیاردی از شهرداری دارد. خانم فاطمه راکعی برای سیاسی‌کاری‌های خودش در خانه شاعرانی که سالی چند جلسه محدود دارد و چند نفر دور هم جمع می‌شوند، دو میلیارد بودجه می‌گیرد.  اینها را نمی‌توان صرفه‌جویی کرد؟ اینکه برای 30 هزار هیئات نمایشگاهی با هزینه دو میلیاردی ایجاد شود، خللی در تسویه 50 هزار میلیارد ایجاد می‌شود اما دو نهادی که کار موازی می‌کنند، پنج میلیارد بودجه می‌گیرند؛ بدون هیچ حساب و کتابی.

  تاثیر زیاد با هزینه اندک
در ادامه مجتبی شاکری خاطرنشان کرد: «یک برنامه ساده در ارتباط با همین ایام محرم اگر توسط شهرداری برگزار شود، با هر توجیه فرهنگی و... هزینه بسیار زیادی دارد، حمایت و ساماندهی و خط‌دهی به هیئات می‌تواند همان تاثیرگذاری را در حجم و گستره‌ وسیع با حداقل هزینه در پی داشته باشد.»
 
  این از سر دلسوزی نیست، بلکه تفکرشان تقابل دینی است
علاوه‌بر اظهارنظر قدیمی مختاباد و جدید خداکرمی و مخالفت‌شان با ایجاد تسهیلات توسط شهرداری برای هیئات مذهبی، مرتضی الویری، شهردار سابق تهران و عضو فعلی شورای شهر تهران نیز به انتقاد از اقدامات شهرداری تهران در ایام اربعین پرداخت و گفت: «با توجه به شرایط شهرداری تهران و میزان بدهی‌های این مجموعه به پیمانکاران به نظر می‌رسد هزینه‌کرد در مراسم اربعین به این شکل در خارج از شهر تهران جای تامل دارد و بنده مخالف این‌گونه مسائل هستم.»

انتقاد و مخالفتی که در همان جلسه شورای شهر بی‌پاسخ نماند و محمدجواد حق‌شناس، رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران و احمد مسجدجامعی نسبت به آن واکنش نشان دادند. حق‌شناس در دفاع از حمایت‌های شهرداری تهران از مراسم اربعین حسینی خاطرنشان کرد: «در سال‌های گذشته بالغ بر سه میلیون زائر به کربلا و نجف مشرف شدند که حدود یک میلیون نفر از این افراد زائران تهرانی بودند و قاعدتا شهرداری نیز باید به این افراد خدمات مناسبی ارائه کند. شهرداری تهران در سال گذشته در مرزهای ایران(مهران و خسروی) مستقر شد، ضمن اینکه هیچ حق ماموریتی نیز برای افرادی که در این ماموریت اعزام شده بودند پرداخت نشد و همه عوامل باعث کاهش هزینه‌ها و صرفه‌جویی در برگزاری مراسم اربعین حسینی شد.» 

مسجد جامعی در همین ارتباط افزود: «تعداد قابل توجهی از زائرانی که به کربلا و نجف مشرف می‌شوند، تهرانی هستند و قاعدتا شهرداری تهران وظیفه خدمت‌رسانی به این افراد را دارد.» مجتبی شاکری در این‌باره به «فرهیختگان» گفت: «برای اینکه ارزش و جایگاه یک اقدام مشخص شود و اینکه بفهمیم آیا واقعا ارزش دارد  بودجه‌ای به آن اختصاص دهیم، کافی‌ است به اثرگذاری آن توجه کنیم. کدام واقعه در عرصه جهانی به بزرگی اربعین است؟ چرا دشمنان و پیروان داخلی آنها از هیچ تلاش غیراخلاقی جهت تفرقه بین دو ملت شیعه فروگذار نمی‌کنند؟ کاملا مشخص است. اینها نمی‌خواهند پیوند فرهنگی اتفاق بیفتد. بارها در گفت‌وگو با عراقی‌ها شنیدم تمام روزهای سال لحظه‌شماری می‌کنند  اربعین از راه برسد و هرچه اندوخته‌اند به زائران بدهند. بعد ما اینجا برای اینکه در یک اقدام عظیم فرهنگی نقشی داشته باشیم، مخالفت می‌کنیم و... . این تفکر در هر دوره و مسئولیتی راه تقابل با دین را در پیش گرفته است.»
 
تصمیم‌گیری با شهرداری است
اما بعد از گفت‌وگو با عضو سابق شورای شهر و بازخوانی کم و کیف برگزاری این‌دست از نمایشگاه‌ها و اقدامات با احمد مسجدجامعی، عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر به گفت‌وگو پرداختیم. مسجدجامعی به «فرهیختگان» گفت: «شورا برای کمک و ساماندهی به این مراسم‌ها و مناسبت‌های آیینی ردیف بودجه مجزایی را در نظر گرفته است. جزئیات را مشخص نکرده‌ایم و به صورت کلی بودجه‌ای در نظر گرفته شده است و اینکه در چه زمینه‌ای مثلا نمایشگاه عطر سیب یا... مورد مصرف قرار بگیرد در حیطه وظایف شهرداری است.»  مسجدجامعی در ارتباط با حضور مدیریت شهری در برگزاری مراسم اربعین هم خاطرنشان کرد: «حتما به صورت ویژه در این مراسم مثل ادوار گذشته حضور خواهیم داشت و به زائران امام حسین(ع) خدمت‌رسانی خواهیم کرد.»

  این اما همه ماجرا نیست
با اعلام ولی‌الله شجاع‌پوریان، معاونت اجتماعی شهرداری تهران، نمایشگاه عطر سیب امسال هم در بوستان ولایت برگزار خواهد شد. اما با یک حساب و کتاب سرانگشتی و نگاهی منصفانه به‌خصوص در شرایط اقتصادی فعلی به خوبی این موضوع را نشان می‌دهد که دستگیری و کمک به هیئات هرچقدر اندک و ساده می‌تواند باری از روی دوش آنها به‌منظور برپایی هرچه بهتر و شایسته‌تر مراسم‌ها بردارد و حرکت عظیم فرهنگی را پایه‌گذاری کند؛ آن هم با حداقل هزینه. این نوع نگاه که دولت و نهادهای دولتی و حکومتی نباید دخالتی در برپایی هیئات داشته باشند، نگاهی بود که از دوره پهلوی دوم در ذهن مانده است و هیچ عقل سلیمی از این نوع نگاه در مملکت اسلامی دفاع نمی‌کند. تسویه بدهی‌های شهرداری از واجباتی است که باید محقق شود اما اتصال این بدهی به هزینه اندکی که آورده فرهنگی بسیاری می‌تواند داشته باشد، احتمالا نتیجه نوعی نگاه غرض‌ورزانه است تا اینکه دلسوزی برای بودجه‌های عمومی باشد؛ چراکه نمونه‌های متعددی از هزینه‌های بی‌مورد مشاهده می‌شود که صدایی درباره لغو و صرفه‌جویی در آنها شنیده نمی‌شود.