آیا روسیه پشت ایران را خالی کرده است؟

در شرایطی که تحولات و بحران های منطقه ای روند پرشتابی به خود گرفته است قرار است پوتین و ترامپ، دو تن از رهبران موثر در تحولات جهان دیداری با یکدیگر داشته باشند. این در شرایطی است که اختلافات میان مسکو و واشنگتن همچنان پابرجاست اما طبق برخی اخبار انتشار یافته قرار است طی این دیدار طرفین درباره مساله سوریه و حضور ایران در این کشور رایزنی هایی داشته باشند. همچنان که جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا ضمن اشاره به دیدار قریب الوقوع روسای جمهور آمریکا و روسیه گفت که این دیدار با محوریت آینده سوریه و پیشنهاد به مسکو برای کمک به خروج ایران از سوریه خواهد بود.

البته این اولین بار نیست که آمریکایی ها موضوع مذاکره با روسیه را در خصوص خروج ایران از سوریه مطرح کرده اند؛ چرا که بارها و بارها در نشست های مختلف و تحت عناوین متعدد از سوی واشنگتن بر ضرورت خروج نیروهای ایران از سوریه تاکید و پافشاری شده است.

از سوی دیگر مقامات اسرائیلی نیز طی ۶ سال گذشته در هر سفری که به روسیه داشته اند، با پیش کشیدن این موضوع و طرح وعده های مختلف تلاش داشته اند تا دولت سوریه را نسبت به خروج نیروهای ایران متقاعد کنند.

جالب آنکه در رابطه با خروج نیروهای ایران از سوریه در صحنه های تبلیغاتی و رسانه ای نیز بارها خبرهای مختلفی درباره زدوبند مقامات مسکو با مقامات اسرائیلی یا مقامات آمریکایی منتشر شده و حتی در بخشی از افکار عمومی این تصور غلط ایجاد شده که دولت مسکویا دولت دمشق به همه تعهدات خودشان با ایران پشت پا زده و در مسیر شکستن پیمان های خود با ایران گام برمی دارند.

ولیکن در عرصه عمل و حتی در تازه ترین مورد، شخص بشار اسد و همچنین دولت سوریه بر پایبندی خودبه تعهداتشان در خصوص ایران تاکید کرده و همه وعده ها و فشارهای دولت های غربی و اسرائیل را نادیده گرفته اند. آنچه مسلم است طرح دوباره این موضوع بیانگر بسیاری از مسائل مهم و راهبردی در عرصه منطقه و بیانگر ضعف و ناتوانی واشنگتن در پیشبرد مقاصد خود به خصوص مقاصد مرتبط با رژیم صهیونیستی است. درواقع آنچه از زبان جان بولتون بیان شده همان موضوعاتی است که مقامات رژیم صهیونیستی نیز به عناوین مختلف طی دو هفته اخیر بدان اشاره کرده و جان بولتون را که از جمله عناصر نزدیک به محافل صهیونیستی محسوب می شود به طرح چنین موضوعی واداشته اند.

همچنین طرح این موضوع از یک طرف به معنی اعتراف به نگرانی اسرائیل از تغییر معادلات منطقه ای به نفع سوریه و از سوی دیگر بیانگر شکست همه تلاش های قبلی برای بیرون راندن ایران از سوریه است.از جنبه دیگر این سخنان از لحاظ راهبردی نشان دهنده این نکته بسیار مهم است که مقامات آمریکایی نیز به تاثیرگذاری کوتاه مدت و حتی میان مدت اعمال تحریم های همه جانبه علیه ایران برای کاهش نقش منطقه ای هیچ امیدی ندارند و به طور غیرمستقیم وارد صحنه چانه زنی با تهران با هدف برداشتن تحریمهای اقتصادی در ازای خروج نیروهای ایران از سوریه هستند و در همین ارتباط به دولت مسکو به عنوان یک میانجی می نگرند.

باید توجه داشت که صحبت های جان بولتون درباره نقش مسکو در خروج ایران از سوریه، بیان یک آرزوی دست نیافتنی است که ناتوانی آمریکا در اجرای راهبردی ترین سیاست منطقه ای اش یعنی حفظ امنیت اسرائیل را منعکس می کند و از منظر دیگر از نگرانی ها و دغدغه خاطرهای اسرائیل پرده برمی دارد.

این در حالی است که از وضعیت کنونی تا تن دادن مسکو به خواسته های آمریکا فاصله زیادی وجود دارد چرا که مسکو نه تنها در قضایای مربوط به سوریه ، بلکه در قضایای مختلفی از جمله ماجرای اوکراین و از آن مهم تر تحریم های اقتصادی همه جانبه از سوی غرب روبه روست. مضافا اینکه، از یک سو موضوع سوریه به عنوان یک موضوع استراتژیک و بسیار مهم در سیاست های منطقه روسیه مطرح است و از سوی دیگر موضوع روابط ایران و سوریه موضوعی نیست که مسکو در خصوص آن تام الاختیار بوده یا اینکه توانایی تغییر آن را در شرایط کنونی داشته باشد.

مثلث در پایان این تحلیل خود می نویسد: همان گونه که اشاره شدشخص بشار اسد در تازه ترین مصاحبه تلویزیونی‌اش بر ضرورت حفظ پیمان دفاعی ایران با سوریه تاکید و همزمان بر ضرورت خروج نیروهای آمریکایی و نیروهای دیگر کشورهای غربی نیز پافشاری کرده است. جالب آنکه در مصاحبه اخیر نه تنها مداخله کشورهای غربی در سوریه را اقدامی بر خلاف موازین بین المللی دانسته، بلکه بر عدم پذیرش هرگونه کمکهای اقتصادی آنها برای بازسازی زیرساختهای سوریه تاکید ورزیده است. این در حالی است که ارتش سوریه همچنان مصمم و پرتلاش در عرصه مبارزه با گروهک های تروریستی در جنوب سوریه گام برمی دارد و مناطقی که آمریکایی ها امیدوار بودند از طریق آن به اجرای عملیاتی علیه اسرائیل مبادرت کنند در حال آزادسازی هستند. براساس نقشه های عملیاتی موجود ارتش سوریه به تدریج با پاکسازی مناطق جدید به سمت منطقه اشغالی جولان پیش می رود و با فراهم کردن زمینه های خروج بقایای داعش و جبهه النصره که در مناطق مرزی فلسطین اشغالی قرار دارند خود را برای آزادسازی منطقه اشغالی جولان آماده می کند و این همان چیزی است که سرکردگان رژیم صهیونیستی را به ناشکیبایی واداشته و به صورت غیرمستقیم جان بولتون را به طرح مسائلی درباره توافق مسکو و واشنگتن برای خروج ایران از سوریه سوق داده است.