پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- احمد اولیایی- حمله موشکی ایران در پاسخ به ترقه بازی گروهک‌های تروریستی تکفیری در تهران در عین حال که ماهیت اصلی‌اش یک عکس العمل عقلانی به عملی تروریستی در ایران بود اما قابل تحلیل از ابعاد دیگر نیز هست. فارغ از تعاریف علمی امنیت آنچه در نگاه اول به امنیت به ذهن متبادر می‌شود حفظ کشور از هر گونه آسیب به خصوص در بُعد نظامی است. امنیت اما در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، قضایی و... نیز ظهور دارد که همه این ابعاد در یک دایره عمیق اثرگذاری، از یکدیگر تأثیر متقابل می‌پذیرند. 

والتر لیپمن نظریه پرداز حوزه امنیت می‌گوید: «یک ملت وقتی دارای امنیت است که در صورت اجتناب از جنگ بتواند ارزش‌های اساسی خود را حفظ کند و در صورت اقدام به جنگ بتواند آن را پیش ببرد». امنیت دارای دو بعد عینی و ذهنی است. امنیت عینی در کشور ناظر به این اوضاع آرام ناشی از همین قدرت بالای دفاعی در میان منطقه‌ای مملو از ناامنی است و امنیت ذهنی همان احساس امنیت و آرامش روانی است که مردم دارند. گاهی ممکن است شما در محله‌ای سکونت داشته باشید و هیچ گاه خانه شما مورد سرقت قرار نگیرد اما به‌خاطر ناامن بودن آن محله، شما همیشه با احساس ناامنی شب را به صبح برسانید. این همان ناامنی ذهنی و روانی است که انسان را می‌آزارد. 

پس از عملیات تروریستی گروهک‌های تکفیری در تهران، هرچند امنیت کشور ذره‌ای به خطر نیفتاد و به فرمایش مقام معظم رهبری ترقه بازی‌ای بیش نبود، اما شاید احساس امنیت به مقدار بسیار کمی تحت الشعاع قرار گرفت. مردم کشور شاید تصور کردند که تکفیری‌ها راه نفوذ را پیدا کرده یا ابهت امنیتی ایران را شکسته‌اند اما چند روزی بیشتر نگذشت که ایران به صورت قاطع، گسترده و موفق طی یک عملیات نظامی هوایی پاسخ داعش را داد. عملیاتی که در طول سی سال گذشته در ایران بی سابقه بود و کسی فکرش را هم نمی‌کرد که ایران آمادگی آنیِ چنین حرکتی را داشته باشد. اقتدار نظامی ایران که با این عملیات بیش از پیش برای همه اثبات شد، فقط امنیت عینی را تقویت نکرد. احساس غرور و امنیت ناشی از این موفقیت که در قلب و ذهن همه ایرانیان وطن دوست موج می زند، خود دستاوردی عظیم و قابل ستایش است. یک دستاورد اجتماعی که خود منشأ آثار فراوان می‌شود. 

مهم‌ترین اثر این احساس امنیت، افزایش سرمایه اجتماعی است. سرمایه اجتماعی مفهومی در جامعه شناسی است و همان‌طور که از عنوانش مشخص است سرمایه و دارایی یک جامعه است. سرمایه اجتماعی ارزش‌ها و منابع جمعی است که قدرت مشارکت، همکاری‌ها و روابط اجتماعی را افزایش می‌دهد. عوامل و مؤلفه‌های متعددی در ساخت و شکل‌دهی سرمایه اجتماعی نقش دارند که پرداختن به همه آن‌ها فرصت مقتضی می‌طلبد اما احساس امنیت یکی از مؤلفه‌هایی است که با توجه به ضروری، بدیهی و مشترک بودن نیاز به امنیت بین همه مردم کشور، یک اشتراک سازی و همدلی گسترده را در کشور می‌آفریند. 

این گروهک تکفیری تروریستی با توجه به وحشت و عظمتی که فقط از طریق رسانه و کشتارهای غیرانسانی برای خود به‌دست آورده با اینکه در ایران موفقیتی نداشت اما اخبار آن و عملیات تروریستی اخیرش در تهران توانسته بود ترس یا حداقل نگرانی را در بین مردم ایجاد کند؛ اما پس از موفقیت ایران در پاسخ به آنها در قالب پرتاب موشک آن هم از راه دور و با دقت نقطه زنی حداکثری، به طور مضاعف احساس امنیت را تقویت کرد. 

تقویت این احساس منجر به تقویت امید و در نهایت انگیزه برای مقاومت بیشتر بین مردم می‌شود. از طرف دیگر اعتماد عمومی مردم به نظام به دلیل موفقیت نظام در حفظ امنیت، خود موجب تقویت سرمایه اجتماعی می‌شود. مردم به نظامی که بتواند امنیت‌شان را تأمین کند اعتماد دارند. واضح است که سرمایه‌های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی نیز در کنار سرمایه اجتماعی از اثرات احساس امنیتِ مذکور است؛ 

اما نکته مهم‌تر این است که باید برای حفظ و تقویت این سرمایه اجتماعی حاصله از امنیت تلاش کرد و این تلاش اولاً باید توسط مسوولان و ثانیاً توسط مردم پیگیری شود. حال که در فضای ناامن جهان، ایران توانسته امنیت عینی و امنیت ذهنی را برای مردم تأمین کند و قطعاً به لطف خدا این امنیت ادامه خواهد داشت، مردم در هرجایگاه و شغل و هویت اجتماعی که هستند باید نسبت به وظیفه خود در قبال ایران و نظام اسلامی تلاش دو چندان کنند. مسوولان پیش‌تر از مردم، باید امنیت را در حوزه اقتصاد، فرهنگ و سیاست نیز تبدیل به سرمایه اجتماعی قدرتمند کنند. هر چند نسبت به تضعیف قدرت دفاعی و امنیت عینی ایران در آینده نیز نگرانی وجود ندارد اما این نگرانی همیشه وجود خواهد داشت که مبادا تضعیف داخلی در حوزه اقتصاد و سیاست و فرهنگ به امنیت ذهنی مردم لطمه بزند و به مرور موجب کاهش سرمایه اجتماعی شود...!

 

 

امنیت تکفیری دیرالزور حمله موشکی سپاه