آیا آمریکا و روسیه به ماه عسل می‌روند؟

خبرگزاری «نووستی» روسیه در تحلیلی نوشته است: روز شنبه "ولادیمیر پوتین" و "دونالد ترامپ" روسای جمهوری روسیه وآمریکا برای نخستین بار اولین بعد از مراسم تحلیف با یکدیگر گفتگوهای تلفنی برقرار کردند. رهبران دو کشور طیف وسیعی از مسائل مهم دوجانبه و بین المللی را بررسی کردند و بطور واضح تمایل زیادی برای مشارکت فعال برای تثبیت ثبات سیاسی و توسعه همکاریهای سازنده، برابر و متقابلا سودمند نشان دادند.  

به نوشته این خبرگزاری، این مذاکرات در بسیاری از موارد انتظارات قبلی مسکو در مورد مثبت بودن نخستین مذاکرات روسای جمههوری روسیه و آمریکا را برآورده کرده و امید تازه ای در خصوص از بین رفتن بحران موجود در روابط دو کشور بوجود آورد.

رئیس جمهوری روسیه به تاریح دویست ساله روابط بین دو کشور و مبارزه آنها با دشمن مشترک در جریان جنگ دوم جهانی اشاره کرد. اکنون مسکو انتظار دارد که دو کشور بار دیگر در مقابل دشمن مشترک کنونی، یعنی تروریسم، متحد شوند. در دولت قبلی آمریکا با وجود پیشنهادات مکرر روسیه، چنین اتحادی ممکن نشد. 

مسائلی از سوریه گرفته تا اوکراین

طبق اطلاعات منتشره از سوی کاخ کرملین، بخش اعظم گفتگوهای رهبران دو کشور روی اوضاع در سوریه و مبارزه با تروریسم متمرکز بود. در بیانیه رسمی در این رابطه آمده است: «روسای جمهوری روسیه و آمریکا بر لزوم اولویت تشریک مساعی بر مبارزه با اصلی ترین تهدید جهانی، یعنی تروریسم بین المللی تاکید کردند. ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ خواستار هماهنگی واقعی و قابل اطمینان اقدامات روسیه و امریکا با هدف نابودی کامل گروه تروریستی داعش و سایر گروههای تروریستی در سوریه شدند.»

رئیس جمهوری روسیه همچنین یادآور شد که «کشور ما بیش از دویست سال است که از آمریکا حمایت کرده و متحد این کشور در دو جنگ جهانی بوده و اکنون نیز یکی از شرکای اصلی این کشور در مبارزه با تروریسم محسوب می شود.»

علاوه بر این رهبران دو کشور اوضاع کلی در منطقه خاورمیانه، از جمله مناقشه فلسطین و اسرائیل، حوزه ثبات راهبردی و منع گسترش هسته ای، اوضاع پیرامون توافق هسته ای با ایران و وضعیت شبه جزیره کره را نیز مورد بررسی قرار دادند. در بیانیه کرملین همچنین آمده است: ابعاد مختلف بحران در اوکراین نیز مطرح شد و دو طرف بر لزوم همکاری روسیه و آمریکا در تمامی این عرصه ها و سایر جهت گیریهای مهم تاکید کردند.» 

وعده ازسرگیری روابط تجاری-اقتصادی

در بیانیه رسمی کرملین اشاره ای به این نشده که در جریان این مذاکرات مسئله تحریمهای آمریکا علیه روسیه در رابطه با بحران اوکراین و پیوستن کریمه مطرح شده باشد. در عوض در این سند یادآوری شده که پوتین و ترامپ بر اهمیت ازسرگیری روابط تجاری-اقتصادی بین محافل تجاری دو کشور تاکید کرده اند.

به نوشته خبرگزاری «نووستی»، بدین ترتیب این علامت مثبتی برای بازرگانان روسی و آمریکایی از آمادگی مقامات مسکو و واشنگتن برای ازسرگیری تماسها خواهد بود. البته واضح است تا زمانی که تحریمها ادامه دارد، چنین روابطی دشوار خواهد بود. ضمن اینکه اگر ترامپ واقعا خواستار توسعه روابط اقتصادی با روسیه باشد، با توجه به اختیارات وی، می تواند حکمهای مربوطه در این زمینه را امضاء کند. این در حالی است که برخی  نمایندگان کنگره آمریکا که مخالف نزدیکی روابط مسکو و واشنگتن هستند، ازهم اکنون اعلام کرده اند که درصدد تصویب قوانینی برای ممانعت از چنین اقدامی از سوی رئیس جمهوری جدید هستند.

لازم است به این مسئله نیز توجه شود که در مذاکرات سران دو کشور «ابعاد انسانی» که معمولا در تماسهای رسمی دیده نمی شود، بارز بود. بر اساس اطلاعات کرملین، دونالد ترامپ موضوع شکوفایی و پیشرفتهای ملت روسیه  در تمامی زمینه ها را مثبت ارزیابی کرده و یادآور شد که مردم آمریکا دیدگاه مثبتی نسبت به ملت روسیه دارند. پوتین نیز به نوبه خویش تاکید کرد که مردم روسیه نیز احساس مشابهی در قبال آمریکایی ها دارند.

روسای جمهوری روسیه و آمریکا همچنین تاکید کردند که از ادامه تماسها در بالاترین سطح حمایت کرده و همچنین دستورات لازم برای امکان پذیر شدن هر چه سریعتر ملاقات شخصی را صادر خواهند کرد.

اختلاف دیدگاه واشنگتن و مسکو در مورد نخستین تماس

بیانیه رسمی دفتر مطبوعاتی کاخ سفید در مورد نتیجه مذاکرات تلفنی رهبران روسیه و آمریکا تنها چند ساعت پس از انتشار بیانیه از سوی کاخ کرملین منتشر شده و بسیار کوتاه بود. البته در این سند هم ارزیابی دقیق و مثبتی از نخستین گفتگوهای ترامپ با رئیس جمهوری روسیه ارائه شده است.

در بیانیه کاخ سفید آمده است: «این مذاکرات تلفنی مثبت، در بهبود روابط ایالات متحده و فدراسیون روسیه که نیازمند ازسرگیری جدی است، گام مهمی محسوب می شود. هر دو طرف امیدوارند که بعد از این تماس مستقیم، دو کشور بتوانند در مسیر مبارزه با تروریسم و دیگر مسائل مهم بین المللی، بر اساس منافع مشترک، حرکت کنند.»  

بر اساس این اطلاعات، گفتگوی تلفنی رهبران دو کشور حدود یک ساعت بطول انجامید و طیف وسیعی از مسائل: از همکاری مشترک در مبارزه با داعش تا کار مشترک برای دستیابی به صلح در سوریه را شامل شده است. البته در این سند اشاره ای به صحبتهای انجام شده در مورد بحران اوکراین و لزوم توسعه روابط تجاری-اقتصادی بین روسیه و آمریکا نشده است. 

لحن تازه گفتگوها برای رفع بحران در روابط

مقامات پارلمانی روسیه ازهم اکنون مذاکرات تلفنی روسای جمهوری را تفسیر کرده اند: "کنستانتین کاساچف" رئیس کمیته امور بین الملل شورای فدراسیون (سنای) روسیه گفته است، مذاکرات کنونی می بایست گفتگوهای روسیه و آمریکا را به محتوا و مفهموم خود باز می گرداند که چنین اتفاقی افتاده است.

کاساچف با یادآوری اینکه در جریان این گفتگوها موضوعات مهمی در دستورکار روابط دوجانبه مطرح شده، افزود: «ما امیدواریم که با توجه به فهرست مختصر و مفید مسائل دوجانبه، دو کشور برای رسیدن به اهداف مشترک باردیگر متحد شوند و روابط دوجانبه از شکل رقابت کنونی به مشارکت تبدیل شود. کاملا واضح است که در دوران رئیس جمهروی قبلی آمریکا، کرملین هرگز چنین تفسیری از روابط نداشت.»

"لئونید اسلوتسکی" رئیس کمیته امور بین الملل دومای دولتی روسیه نیز معتقد است که تمایل روسیه و آمریکا برای مبارزه مشترک با تروریسم بین الملی می تواند منجر به ایجاد ائتلاف بین المللی گسترده ای برای مقابله قاطع با داعش در سوریه شود و دستورات جدید ترامپ در این زمینه می تواند زمینه خوبی برای آغاز همکاریها در این زمینه را فراهم آورد.

"ولادیمیر جباروف" نائب رئیس کمیته امور بین الملل شورای فدراسیون روسیه  نیز گفته است که ترامپ تفکری مستقل و غیرحزبی دارد و می تواند روابط مشارکتی با روسیه برقرار کند. این سناتور روس معتقد است که چنین برخوردی از سوی ترامپ می تواند راه برای حل و فصل مشکلات بین المللی را فراهم آورد که در جهت تامین منافع خود آمریکا هم خواهد بود.  

"دمیتری بادوفسکی" رئیس شورای مدیران موسسه تحقیقات اقتصادی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی روسیه نیز معتقد است که لحن تازه ای در روابط روسیه و آمریکا بوجود آمده است که می تواند به برون رفت آن از بحران کنونی کمک کند. وی می گوید: «واضح است که لحن تازه ای در برخورد دولت جدید آمریکا با روسیه بوجود آمده که نشان دهنده تمایل مشترک برای خارج شدن از بن بست کنونی در روابط مشترک است که در سایه اقدامات دولت باراک اوباما بوجود آمد.»