ترامپ توافق برجام را نقض نمی کند

«دونالد ترامپ» رئیس جمهوری منتخب آمریکا کمتر از ۲۰ روز دیگر، سکان هدایت کاخ سفید را به دست می گیرد و به خود فرصت تحقق همه آن شعارهایی را می دهد که در طول کارزار انتخاباتی ۲۰۱۶ وعده داده بود.

در این میان، همه چشم انتظارند تا ببینند ترامپ که در یک سال گذشته همواره به پراکنده گویی و عدم شفافیت در زمینه سیاست خارجی متهم بوده است چه رویکردی را در قبال «برجام» یا همان توافق هسته ای ایران اتخاذ می کند. در حالیکه ترامپ در اظهارات ضد ایرانی خود دامنه برخورد با برجام را از پاره کردن توافق تا مذاکره مجدد آن تعدیل کرده است، سوال ها پیرامون رویکرد نهایی وی همچنان بی پاسخ مانده است.

جانسون که از اعضای حزب دموکرات است، در سالهای ۱۹۷۲ تا ۱۹۹۷ میلادی، نمایندگی ایالت «لوئیزیانا» را در مجلس سنای آمریکا به عهده داشت. وی در حال حاضر، رئیس شورای آمریکایی-ایرانی (American Iranian Council) است.

*«دونالد ترامپ» رئیس جمهوری منتخب آمریکا در طول کارزار انتخاباتی خود مدعی شد که «باراک اوباما» رئیس جمهوری فعلی، در مذاکرات هسته ای امتیازات زیادی را به ایران واگذار کرده و به همین دلیل، وی خواهان تجدید مذاکره در این زمینه است. صرف نظر از شعارهای انتخاباتی، اقدام واقعی ترامپ چه خواهد بود؟

من فکر نمی کنم که ترامپ واقعا قصد نفی توافق هسته ای ایران را داشته باشد. ممکن است که وی اعمال برخی تحریم های جدید (البته نه در خصوص برجام بلکه در خصوص سایر موارد) را مد نظر داشته باشد. اما فکر نمی کنم که بخواهد توافق را نفی کند.

*اطرافیان و مشاورین ترامپ در شمار مخالفین سرسخت ایران و برجام هستند. این گروه تا چه اندازه بر ترامپ و سیاست های وی در قبال ایران تاثیرگذار خواهند بود؟

فهم اینکه اطرافیان ترامپ تا چه حد بر وی تاثیرگذار خواهند بود، مستلزم گذر زمان است. تا جایی که می دانم «رکس تیلرسون» گزینه انتخابی ترامپ برای احراز پست وزارت امور خارجه آمریکا، درباره ایران موضعی نگرفته و به گمان من آنقدر هوشمند است که این توافق را تمام شده حساب کند و نفی آن را اقدامی نابخردانه بداند. به هر حال تیلرسون است که وزیر امور خارجه خواهد بود. حال باید دید که تاثیر مشاورین امنیت ملی ترامپ چه میزان است. حدس من این است که تیلرسون همه آنها را مغلوب می کند.

*برخی استدلال می کنند که ترامپ برجام را نقض نمی کند بلکه در عوض تحریم های ادعایی در خصوص حقوق بشر و تروریسم را علیه ایران تشدید خواهد کرد. در این صورت، تاثیر این اقدام بر آینده برجام چه خواهد بود؟

 من فکر نمی کنم که وی برجام را نقض کند. اما اینکه چه تحریم های اضافه ای در رابطه با مواردی چون تروریسم و حقوق بشر اعمال خواهد کرد، با گذر زمان مشخص می شود. اما حدس من این است که تصمیم هر چه باشد تا حد رویگردانی از معاهده پیش نمی رود. همه اینها به خاطر مشکلاتی است که با ایران وجود دارد اما شکست معاهده را در پی نخواهد داشت.

*با فرض اینکه ترامپ برجام را نقض کند، واکنش متحدان اروپایی به اقدام وی چگونه خواهد بود؟

خیلی واضح است که برای متحدان، تا جایی که به ایشان مربوط می شود، برجام یک توافق است و از تصمیم آمریکا برای نفی آن پیروی نمی کنند. ترامپ هیچکس را ندارد که بخواهد وی را (در این قضیه) همراهی کند.

*آیا نکته دیگری هست که بخواهید به مطالب خود بیافزایید؟

مدت ها است که حس می کنم این توافق به گونه ای آشکار برای هر دو طرف خوب است. به قضاوت من، ما از بابت آنکه همه در آمریکا از گزینه «زور روی میز است» سخن می گفتند، به سمت جنگ پیش می رفتیم و اگر ایران اورانیوم را غنی سازی می کرد و ما هم هیچ بازرسی نداشتیم؛ نهایت این می شد که همانگونه که از پیِ شب، روز می آید؛ توسل به زور (گزینه نظامی) تنها جایگزین ممکن بود. البته به طور قطع، اسرائیلی ها هم در هر دو موقعیت طالب استفاده از زور بودند.    

بنابراین، این توافق فرصت حل مسئله را داده است و به قضاوت من، جمهوریخواهان وقتی قدرت را در دست بگیرند، رفتار متفاوتی را در پیش خواهند گرفت. تصویب همه این لوایح (ضد برجام) در کنگره آن هم تا وقتی که می دانند رئیس جمهور (اوباما) آنها را وتو خواهد کرد، امر آسانی است. اما، مادامیکه بدانند اقداماتشان تبعات واقعی در پی خواهد داشت، ماجرا شکل کاملا متفاوتی به خود می گیرد.