نگرانی دولت از وضعیت برجام در پسا اوباما

 پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا مشاوران رئیس‌جمهور ایران را غافلگیر کرده است. 

غافلگیری زمانی فاجعه‌بار‌تر شد که انبوهی از مطالب، اظهارنظرها و تیترهای روزنامه‌های حامی دولت در حمایت و استقبال از پیروزی هیلاری کلینتون موجود است که نشان می‌دهد کدام دسته و گروه طرفداران پیروزی هیلاری کلینتون و علاقه‌مندان به ادامه راه باراک اوباما بودند. به گزارش «وطن‌امروز»، پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در ایران واکنش‌های متعدد و متفاوتی داشت.

 پیروزی ترامپ نشان داد در میان سیاستمداران ایرانی آنانکه تحولات را واقع‌بینانه رصد می‌کنند و درباره اظهارات کاندیداهای ریاست‌جمهوری آمریکا و میزان توجه افکار عمومی به آنها، از جریان رسانه‌ای غرب متاثر نمی‌شوند، بسیار اندک و تقریبا منحصربه‌فردند. اهالی دولت در ایران اما غافلگیر شدند و واکنش سردی به پیروزی ترامپ نشان دادند. 

جالب‌تر اینکه به این غافلگیری نیز اعتراف کردند. مشاوران روحانی نخستین کسانی بودند که نسبت به پیروزی دونالد ترامپ واکنش نشان دادند. 

حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور در صفحه توئیترش درباره رئیس‌جمهور شدن دونالد ترامپ در آمریکا، نوشت: «اگرچه شناخت پویایی‌های سیاست و جامعه در آمریکا دشوار است اما حتما بهتر از آن است که فقط به آمریکا فحاشی کنیم و در مواقع حساس غافلگیر شویم». آشنا تاکید کرد بازخوانی تحلیل رهبری انقلاب درباره راز موفقیت ترامپ برای تحلیلگران پرمدعا و پرخطا بسیار آموزنده خواهد بود. 

این توئیت آشنا در کنار توئیت سعید ابوطالبی، معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور قابل تامل‌تر شد. ابوطالبی در این توئیت نوشت: «تصویری که ترامپ در سخنرانی اعلام پیروزی به‌عنوان رئیس‌جمهور از خود نشان می‌داد، با تصویر او در دوران انتخابات متفاوت بود؛ این نکته‌ای قابل توجه است». توئیت ابوطالبی در واقع یک نوع ابراز امیدواری نسبت به تغییر انگاره‌ای است که دونالد ترامپ در دوران تبلیغات انتخاباتی نسبت به نوع تعامل با دولت ایران ایجاد کرده بود. 

اما درحالی که ابوطالبی ترجیح داد کمی محتاطانه‌تر درباره نگرانی‌های دولت روحانی پس از پیروزی ترامپ روشنگری کند، محمدجواد ظریف در اظهارنظری عجولانه، نگرانی‌های جدی دولت روحانی پس از پیروزی دونالد ترامپ را مطرح کرد تا به نوعی نسبت به نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا واکنش منفی نشان دهد. ظریف که در رومانی به سر می‌برد، در جمع خبرنگاران درباره انتخاب دونالد ترامپ گفت: هرکس رئیس‌جمهور آمریکا شود باید واقعیت‌های امروز جهان را بخوبی درک کند. هر دولتی در آمریکا سرکار باشد موظف به رعایت تعهد برجام است، ما این را رسم داریم که در امور داخلی سایر کشورها دخالت نمی‌کنیم. 

ظریف افزود: مردم آمریکا هر تصمیمی گرفتند، آنچه مهم است اینکه هرکس رئیس‌جمهور آمریکا شود باید واقعیت‌های امروز جهان را بخوبی درک کند و سیاست‌هایش را با واقعیت جهان ارتباط دهد. وی عنوان کرد: تا آنجا که به جمهوری اسلامی ایران برمی‌گردد با توجه به اینکه ایران و آمریکا دارای روابط سیاسی نبودند، آنچه مهم است این است که رئیس‌جمهور آینده آمریکا به تعهدی که دولت آمریکا به عنوان یک تعهد چندجانبه در قالب برجام پذیرفته متعهد بماند. این تعهد را هر دولتی در آمریکا سرکار باشد موظف است رعایت کند. ظریف گفت: ما یقین داریم جامعه بین‌المللی نیز این توقع را از ایالات متحده آمریکا خواهد داشت.

حسن روحانی نیز دیروز در جلسه هیات دولت درباره نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا اظهارنظر کرد. روحانی گفت: موقعیت آمریکا در جامعه بین‌المللی و افکار عمومی جهان به دلیل سیاست‌های غلط تضعیف شده و شکاف بیشتر با جامعه جهانی و اروپا به این موقعیت، بیشتر ضربه خواهد زد. 

وی ادامه داد: نتیجه انتخابات آمریکا، التهابات و عدم ثبات داخلی آمریکا مدت‌ها باقی خواهد ماند و زمان زیادی می‌برد که این اختلافات و مشکلات داخلی حل ‌شود. او با اشاره به اینکه «عزت و استقلال ایران در این است که مواضع ما فقط از خواست و اراده مردم ایران اثر می‌پذیرد و با تغییرات در دولت‌های خارجی تغییر نمی‌کند»، تأکید کرد: نتیجه انتخابات آمریکا، اثری در سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران ندارد. 

او با اعلام اینکه «امروز دیگر آمریکا به هیچ‌وجه بیش از گذشته توانایی استفاده از ایران‌هراسی و ایجاد اجماع جهانی علیه ایران را ندارد»، افزود: سیاست ایران در تعامل سازنده با جهان و شکسته شدن تحریم‌های هسته‌ای، روابط اقتصادی ایران با همه کشورها را در یک مسیر رو به رشد و برگشت‌ناپذیر قرار داده است. روحانی تأکید کرد: هوشمندی ایران در توافق هسته‌ای این بود که برجام را نه به عنوان توافق با یک کشور یا یک دولت بلکه به عنوان یک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل تثبیت کرد که با تصمیم یک دولت قابل تغییر نیست.

 اظهارنظرهای روحانی و ظریف نشان داد دولت روحانی پس از مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نگران وضعیت تعامل و نتیجه آن یعنی برجام است. درحالی که حامیان دولت خواستار خلق برجام منطقه‌ای جدید با آمریکا بودند، حالا رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه نگران بقای روند تعامل با دولت آمریکا هستند.

شمخانی: سرخوردگی رو به افزایش است

علی شمخانی، دبیر شورایعالی امنیت ملی البته موضع متفاوت‌تری درباره انتخاب ترامپ گرفته است. شمخانی گفت: نتیجه پنجاه و هشتمین انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نشان داد سرخوردگی و بی‌اعتمادی اکثریت جامعه به ساختار و رویه‌های جاری در این کشور واقعی و رو به ازدیاد است. وی افزود: بی‌توجهی دولتمردان به خواست اکثریت جامعه که پیام‌های آن به وضوح در جنبش وال‌استریت و اعتراض سرکوب شده طبقات غیر برخوردار جامعه آمریکا بروز یافت، شرایط اجتماعی در این کشور را غیر قابل پیش‌بینی کرده است. 

دبیر شورایعالی امنیت ملی با بی‌تاثیر عنوان کردن نتیجه انتخابات آمریکا بر سیاست‌ها و اقدامات کشورمان در ابعاد سیاسی، اقتصادی و امنیتی اظهار داشت: اصولاً مشی مستقل و رفتار هوشمندانه جمهوری اسلامی ایران بر خلاف برخی کشورهای منطقه در هیچ مقطع زمانی متاثر از تغییر حاکمیت در دیگر کشورها نبوده و سیاست نه شرقی و نه غربی کشورمان با پشتوانه حمایت مردمی و اتکا به ظرفیت‌های داخلی، مسیر روشن خود را براساس حکمت، عزت و مصلحت طی خواهد کرد.