پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- «دکتر ابوالحسن خلج منفرد» رایزن فرهنگی سابق ایران در ترکیه در یادداشتی اختصاصی برای «پارس» در واکاوی عادی سازی مناسبات ترکیه با رژیم صهیونیستی و روسیه نوشت:

چرخش در سیاست خارجی ترکیه و به عبارت صحیح تر سیاست خارجی اردوغان دلایل متعددی دارد. دلایل داخلی و خارجی از جمله دلایل چرخش سیاست خارجی ترکیه محسوب می شود. اگر تا قبل از استعفای احمد داوداغلو از نقش وی نیز در سیاست خارجی ترکیه نام برده می شد، اما اینک هر چه در عرصه سیاست خارجی ترکیه رقم می خورد، شخص اردوغان است که آن را هدایت می کند. 

اردوغان در حال حاضر در داخل ترکیه از دو جهت به شدت تحت فشار است؛ اولا وی به لحاظ اقتصادی تحت فشار قرار گرفته است؛ از آن جایی که قول هایی در خصوص توسعه اقتصادی به مردم داده و مخصوصا با آمدن بن علی یلدیریم، نخست وزیر جدید که مشهور است که برای اجرایی کردن طرح های اقتصادی اردوغان آمده؛ چرا که فردی تکنوکرات است؛ اما شرایط اقتصادی ترکیه به گونه ای نیست که بتواند این اقتضاءات را برای یلدیریم برآورده سازد.

ثانیا ترکیه به لحاظ امنیتی با مشکلات جدی روبه رو است؛ از یک سو درگیری هایی که با حزب کارگران کردستان ترکیه (پ.ک.ک) در جنوب شرق این کشور وجود دارد و از سوی دیگر عملیات های تروریستی که دولت ترکیه به داعش و گروه های افراطی منتسب می کند که بخشی از آن ها از خارج از ترکیه به این کشور ورود پیدا کرده اند و بخشی نیز از خود ترکیه ای ها هستند. به این ترتیب این فشارها برای اردوغان و تیم وی در داخل ترکیه وجود دارد.

از طرفی دیگر سیاست های اردوغان در خارج از ترکیه نیز با مشکل جدی مواجه شده است. سیاست «مشکلات صفر با همسایگان» ترکیه در سوریه، عراق، مصر و به تعبیری در همه منطقه به «مشکل با همه همسایگان» تبدیل شده است؛ لذا اردوغان بایستی نسبت به این موضوع تدبیری می اندیشید. زمانی موضوع فلسطین و قضیه اجلاس داووس ابزاری برای خودنمایی اردوغان شده بود؛ گرچه از همان موقع هم روابط اقتصادی خویش را با رژیم صهیونیستی برقرار کرده بود، اما در حال حاضر احساس می کند که این ابزار را از دست داده است؛ لذا اردوغان در آن زمان آن طور از موضوع فلسطین استفاده می کرد، در حال حاضر نیز به نحو دیگری بهره برداری می کند تا خود را در داخل کشور تقویت کند.

اردوغان با کنار گذاشتن همه رقبای خویش در داخل ترکیه، الان یکه تاز آک  پارتی در سیاست داخلی شده است؛ برای همین به دنبال حاکم کردن نظام ریاستی در ترکیه است و آن را به صورت جدی پیگیری می کند. اردوغان برای رسیدن به اهداف خویش بایستی به اقتصاد ترکیه سامان دهد؛ لذا اردوغان در سیاست خارجی نیز اگر لازم باشد از پوتین به صراحت عذرخواهی می کند؛ اتفاقی که کسی بعد از سقوط سوخوی روسی تصور آن را نمی کرد. در رابطه با رژیم صهیونیستی نیز همین موضوع وجود دارد. بنابراین به نظر می رسد که اردوغان مجبور شده که برای حل مشکلات داخلی ترکیه، تحکیم اقتدارگرایی حزب حاکم در ترکیه و پیگیری سیاست  های حزب حاکم هم در زمینه اقتصادی و هم در زمینه سیاسی، تحولات را در سیاست خارجی پیگیری کند و کمکی هم به نخست وزیر جدید در انجام طرح های خویش داشته باشد.

گفتنی است که اردوغان در سخنرانی خویش در توضیح ارتباط ترکیه با رژیم صهیونیستی بیان کرده است که آنچه اتفاق افتاده در هماهنگی با گروه های فلسطینی بوده است. اگرچه از جانب گروه های فلسطینی در این زمینه خبری منتشر نشده، اما آنچه که مسلم است این امر هم در داخل ترکیه و هم در بین گروه های فلسطینی باعث سرخوردگی شده است. گرچه ترکیه بیان می دارد که با عادی سازی روابط خویش با رژیم صهیونیستی کمک های انسانی را از غزه تقویت می کند؛ اما در هر حال مواضع اردوغان نسبت به سال های گذشته به شدت تغییر پیدا کرده است. به نظر می رسد که این سرخوردگی در بین گروه های فلسطینی و انقلابیون داخلی ترکیه ایجاد خواهد شد و در دراز مدت در تخریب چهره اردوغان در جهان اسلام تاثیر بسیار بزرگی خواهد گذاشت.

اردوغان هم در مواضع بین المللی خود دچار تغییر شده است؛ یعنی در جهت همگرایی با غرب و خصوصا ایالات متحده آمریکا سیاست های خود را پیگیری می کند و هم در مواضع منطقه ای در راستای همگرایی بیشتر با کشورهای پیرو غرب و ایالات متحده امریکا بمانند عربستان سعودی و قطر قدم برمی دارد. ائتلاف این کشور در منطقه با سیاست های غرب تقویت می شود.

 

ایران و ترکیه ترکیه رژیم صهیونیستی روسیه رایزن فرهنگی ابوالحسن خلج