«پیشوازی از ماه رمضان» در جمهوری آذربایجان +تصاویر

ماه رمضان از جمله ماه‌های مبارکی است که در آن مسلمانان به نوعی تحول درونی دست می‌یابند؛ در نتیجه این تحول درونی فضای زندگی، مسلمانان با تفاوت‌های محسوس و مثبتی روبه‌رو می‌شوند که گویای واقعیت‌های بسیاری است.

***«پیشوازی از ماه رمضان» در جمهوری آذربایجان 

«پیشوازی از ماه رمضان»، از رسم‌های رایج امروزی در بین اهالی شیعه و سنی منطقه نیز است؛ در پای صحبت پیران و در مناطق روستایی آذربایجان، ذکر صلوات دسته‌جمعی روستاییان بعد از رؤیت هلال ماه را به همراه هلهله و شادمانی‌های مخصوص این ماه را می‌توان مشاهده کرد. نگاه به آیینه و فرستادن صلوات بر حضرت رسول اکرم(ص) بعد از رؤیت هلال ماه نیز به عنوان یک رسم در بین اهالی مناطق روستایی، مرسوم است. 

مسلمانان یک هفته قبل از حلول ماه مبارک به تدارک جشن می‌پردازند و این ماه را «ماه عروج» می‌نامند. در این کشور با حلول این ماه مسابقه اسب سواری و جشن‌های ملی برگزار می‌شود. 

 معمولا در این ماه، عموم مسلمانان حساسیت زیادی نسبت به رعایت واجبات دینی و ترک منکرات دارند که به میزان حساسیت آنان، از میزان ناهنجاری‌های اجتماعی و فرهنگی و مشکلات ناشی از آن کاسته می‌شود. 

با آغاز رمضان مردم مناطق شهری و روستایی جمهوری آذربایجان با شرکت در نهضت غبارروبی مساجد و حسینیه‌ها و اماکن مذهبی، خود را مهیای ورود به ماهی که آن را ماه میهمانی خدا می‌خوانند، می‌کنند. بسیاری از آنان معتقدند، رمضان، پاک‌ترین ماه‌های خداست و در این ماه هر کس با دهان روزه سر سفره افطاری بنشیند، خیر و برکت خداوندی بیش از هر ماه دیگری بر سفره گسترده‌اش، نازل می‌شود.

نماز خواندن و عبادت در ماه رمضان، در سطح مساجد آذربایجان توأم با شور و حال خاصی است. حضور زنان، مردان و کودکان در مساجد در شب‌های رمضان، بعد از افطار در شهرها و روستاها، جذبه و حال و هوای دیگری دارد و این شور و حال در شب‌های قدر اوج می گیرد که این آیین از گذشته وجود داشته و هنوز هم با حالت معنوی خاصی ادامه دارد. 

 در ماه رمضان  غالب رستوران‌های جمهوری آذربایجان  به حالت تعطیل درمی‌آیند و افرادی که به عنوان خواننده در این رستوران‌ها برنامه موسیقی اجرا می‌نمایند، به احترام ماه مبارک رمضان برنامه‌های خود را تعطیل می‌نمایند و حتی برخی از آنان، اعم از زن و مرد خود نیز روزه می‌گیرند. 

در این ماه در بیشتر مساجد، سفره احسان بر پا می شود و به طور کل، مساجد در این ماه از ازدحام بیشتری نسبت به ماه‌های دیگر برخوردار است، به ‌ویژه مساجد بزرگ که مسلمانان جمهوری آذربایجان نماز را در این مساجد باشکوه به جماعت بجای می‌آورند. در ماه رمضان علاوه بر مساجد، مقبره برخی امامزادگان نسبت به ماه‌های دیگر، زائران بیشتری دارند و در این محلها نیز افراد ثروتمند با دادن قربانی و... به نیازمندان کمک می‌کنند. 

از جمله موارد قابل تأمل این‌که برخی زنان جمهوری آذربایجان که حجاب اسلامی ندارند نیز نسبت به گرفتن روزه اهتمام می‌ورزند و همچنین افرادی هستند که روزه می‌گیرند، لیکن نماز بجا نمی‌آورند. این مسائل و موارد شبیه آن به نوبه خود، حاکی از علاقه مردم آذربایجان به دین اسلام است. 

در این ماه، بیشتر دینداران روزه‌دار آذربایجانی، با توجه به این‌که شیعه دوازده امامی هستند به انجام فرایض دینی می‌پردازند و به دستورالعمل‌های شرعی توجه دارند و در تلاشند آنچه را که شارع مقدس گفته و احکام و آموزه‌های دینی بر جای مانده از سیره اهل بیت(ع) مؤید آنست، عمل کنند. 

****شب‌های قدر و روز جهانی قدس در جمهوری آذربایجان 

از مهمترین مناسبت‌هایی که در این ماه قرار دارد، شب‌های لیالی قدر و نیز روز جهانی قدس است. مردم جمهوری آذربایجان در شب‌های قدر با اشتیاق زیادی در مساجد و تکایا به احیا و راز و نیاز با معبود خویش می‌پردازند. حسینیه ایرانیان باکو در این شب‌ها، سرشار از مشتاقان آذری است که برای بهره‌گیری از سخنرانی و مراسم عزاداری در این محل جمع می‌شوند و خیلی اوقات به دلیل محدودیت جا در محوطه بیرونی حسینیه از مراسم احیا استفاده می کنند. 

شب‌های قدر، شب‌های نزول رحمت در آذربایجان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است؛ مساجد، حسینه‌ها و مصلی‌ها از خیل مشتاقان وصال دوست و خریداران معرفت و تشنگان محبت و رحمت دوست لبریز است؛ در سال‌های اخیر برای شب‌های قدر و آیین احیا، برنامه‌های خاصی از سوی هیئت‌های مذهبی و نهادهای متولی چون مرکز مسلمانان قفقاز تنظیم می‌شود.

 تلاوت قرآن مجید با حضور قاریان و حافظان مشهور، سخنرانی، آیین عرفانی دعا و نیایش به درگاه خداوند متعال در سطح مساجد و حسینیه‌ها و امامزاده‌ها از برنامه‌های شب‌های قدر و شب ضربت خوردن و شهادت حضرت علی(ع) است. روز آخر ماه رمضان، روز تهیه لوازم عید فطر است. در روز عید فطر مردم به طور دسته جمعی به زیارت اهل قبور می‌روند و حلوا یا خرما و یا نقلی که با خود آورده‌اند در بین مردم تقسیم می‌کنند. سرپرست خانواده با محاسبه میزان فطریه افراد آن را از قوت سالانه یا از پول توی جیب جدا کرده و در محل خاصی قرار می‌دهند. 

از دیگر مناسبت‌هایی که جلوه‌ای دیگر از عشق و علاقه قلبی مردم جمهوری آذربایجان به دین اسلام را به نمایش می‌گذارد، روز جهانی قدس است. این روز هرچند در جمهوری آذربایجان روز کاری است، اما بسیاری از مردم این کشور در مساجد جمع می‌شوند و با سر دادن شعارهای مرگ بر اسرائیل، مرگ بر آمریکا و مرگ بر اشغالگران صهیونیست خواستار اتحاد کل جهان اسلام برای آزادسازی اراضی اشغالی مسلمانان و قدس شریف می‌شوند. 

**صبر، دوری از رذایل و فراموشی اختلافات از ویژگی‌های بارز مسلمانان جمهوری آذربایجان در ماه رمضان است

در این ماه صبر، دوری از رذایل و فراموشی اختلافات از ویژگی‌های بارز مسلمانان این کشور است. همچنین خانواده‌های آذربایجانی پتنوس‌های غذا را برای هدیه به خانواده‌های دوست و همسایه خود یا به عنوان احسان به فقرا و نیازمندان می‌دهند و افراد ثروتمند با انجام قربانی و... به نیازمندان کمک می‌کنند. 

ماه رمضان در جمهوری آذربایجان، ماه احسان، اطعام و تجدید دوستی‌هاست و اکثر خانواده‌ها، تلاش دارند در طول این ماه برای افراد فامیل و نزدیکان، افطاری بدهند. دعوت برای افطاری به خصوص دعوت از نزدیکان در یکی از شب‌های آن از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. افطاری دادن در بین مردم آذربایجان دارای آن چنان اهمیتی است که هر یک سعی می‌کنند در این امر بر دیگری سبقت و پیشی گیرند.

دادن افطاری‌های جمعی به مستمندان، در سطح برخی از مساجد شهری و روستایی در شب‌های ماه رمضان نیز مرسوم است. آنچه اغلب بر سر سفره افطاری مردم آذربایجان دیده می‌شود از نان‌های روغنی گرفته تا سوپ و خرماهای تزئین شده با گردو، پودر گردو، پنیر، سبزی، ماست، مربا، شیر برنج، انواع حلیم‌ها و غذاهای مرسوم است. آبگوشت و آش دوغ از غذاهای مهم افطاری است. 

سرپرست خانواده در روستاها، فطریه را که شامل آرد یا گندم می‌شود، در پشت در و در داخل منزل قرار می‌دهد که در اولین فرصت به افراد فقیر و مستمند تحویل دهد. در برخی از مناطق روستایی و شهری در روز پایانی ماه رمضان بعد از ادای فریضه مغرب و عشا، آیین خداحافظی ماه رمضان برگزار می‌شود که این آیین شامل نمازهای مستحبی و دعاهاست.

 شرکت در نماز عید فطر که با خیل گسترده روزه‌داران در مساجد و مصلی‌های شهرهای مختلف آذربایجان انجام می‌شود پایان ماه رمضان و آغاز ماه شوال را خبر می‌دهد. بعد از برگزاری نماز عید در مساجد، مردم به دید و بازدید می‌روند و یک ماه روزه داری و تقرب به درگاه خداوند متعال را به همدیگر تبریک می‌گویند.