چرا دو وزیر "نفت" و "حج" عربستان برکنار شدند؟

 در یکسال اخیر شرایط ویژه ای بر عربستان سعودی حاکم شده و جنگ یمن و سقوط قیمت نفت بر مشکلات رژیم سعودی افزوده است.

پادشاهی عربستان در یکسال گذشته اقدامات نامطلوب بسیاری انجام داد که نمونه آن را می توان در شیوه اداره حج دید. جدای از این موارد ؛ شخص اول پادشاهی عربستان تصمیم گرفت تا تغییراتی را در کابینه عربستان به وجود آورد.

 

"ملک سلمان" پادشاه رژیم سعودی  طی فرمانی جدید تعدادی از وزیران از جمله  "وزیر حج" و وزیر نفت را اخراج و تغییرات جدید را در طرح جشم انداز 2030 اعلام کرده است. "ملک سلمان"  دستور برکناری "بندر حجار" وزیر حج این کشور را صادر و "محمد بنتن" به عنوان جایگزین وی معرفی شد.

 

در فرمان جدید  "ملک سلمان"  همچنین "علی النعیمی" از وزارت نفت اخراج و به عنوان مشاور دفتر پادشاهی عربستان انتخاب شده است. "ملک سلمان"  وزارت آب و برق را حذف و تغییراتی را در ساختار مجلس مشورتی اعمال کرده است.

در فرمان جدید پادشاه عربستان همچنین "توفیق الربیعه" وزیر بازرگانی و صنایع، "عبدالله المقبل" وزیر حمل و نقل و "خالد الفالح" وزیر بهداشت از مناصب خود اخراج شدند و "خالد الفالح" به عنوان وزیر جدید انرژی و صنایع و منابع طبیعی و "سلیمان الحمدان" به عنوان وزیر حمل و نقل و "فوزان الربیعه"  به عنوان وزیر بهداشت و "ماجد القصبی" به عنوان وزیر بازرگانی وسرمایه گذاری انتخاب شد.

در دستورات جدید اسم وزارت بازرگانی و صنایع به وزارت بازرگانی و سرمایه گذاری تغییر نام یافت و همچنین نام وزارت نفت و منابع طبیعی به وزارت انرژی، صنایع و منابع طبیعی تغییر پیدا کرد.  بر اساس فرمان جدید  "ملک سلمان"  نام وزارت حج به وزارت حج و عمره تغییر نام داد و دو وزارت خانه کار و امور اجتماعی در هم ادغام شدند.

جدا از تغییرات فرمایشی ارشدترین مقام رژیم سعودی؛ یک سوال اذهان را به خود جلب می کند و آن علت برکناری دو وزیر حج و نفت است و چرا آن ها باید در این برهه حساس برکنار شوند؟

**چرا  "وزیر حج" رژیم سعودی  برکنار شد؟ 

وزارت حج رژیم سعودی در سال جاری وضعیت بسیار بدی را پشت سرگذاشت و انتقادات بسیاری را به خود دید. در حقیقت بخشی از این سو مدیریت ها درون سازمانی و بخشی برون سازمانی بود.

در سال گذشته اولین موضوعی که بسیار باعث رنجش مسلمانان شد؛ سو مدیریت و بی کفایتی و بی لیاقتی مسئولان رژیم سعودی در فاجعه منا بود که در آن 7 هزار نفر جان خود را از دست دادند.

در حقیقت سعودی ها در حج سال های گذشته هم مرتکب اشتباهات و بعضا جنایت هایی شده بودند ؛ اما این اتفاق در نوع خود بی نظیر بود چرا که هزاران نفر در فاجعه عظیم "منا" جان باختند.

برای مثال در حج دهه 60 رژیم سعودی صدها ایرانی را به جرم "فریضه برائت از مشرکین" با آب جوش و سنگ و شیشه و با کمک ماموران امنیتی اش به شهادت رساند و فاجعه ای بزرگ در تاریخ رقم زد ، اما فاجعه منا از هر بعد بزرگ تر از اتفاقات دهه 60  بود.

سعودی ها در عین حال با علم به اینکه در فاجعه "منا"  مقصر بودند ؛ گفتند که حجاج ازدحام کردند و آن ها مقصرند و این در حالی است که سالیانه میلیون ها زائر فریضه حج به جای می آوردند و دلیل ازدحام جمعیت بسیار مضحک است.

شبکه المنارعنوان داشت: به محض رسیدن به قدرت ملک سلمان از وحدت صفوف و کلمه و دفاع از موضوعات امت عربی و اسلامی سخن گفت اما چندی بعد جنگ علیه یمن را به راه انداخت جنگی که هنوز با گذشت یازده ماه ادامه دارد و هزاران شهید  داشته و زیر ساختهای یمن را تخریب و آثار برجسته تاریخی و دینی آن را نابود کرده است.

این شبکه تصریح کرد: در پرونده حاکم جدید فاجعه منا که خونین ترین حادثه حج محسوب می شود ثبت شده است فاجعه ای که هزاران  قربانی مطابق آمار خبرگزاری آسوشیتدپرس به دنبال داشت.ایندیپندنت مقامات سعودی را مسئول این فاجعه دانست هر چند که سعودی ها تلاش کردند که تقصیر را بر گردن حجاج بیندازند.رسانه های انگلیسی از وجود کادر غیر آموزشی سعودی و اخبار مربوط به بستن دو مسیر برای عبور افرادی از خاندان حاکم خبر دادند.

البته در جریان فاجعه  "منا " صدها ایرانی نیز جان باختند و همه این ها سندی بر بی کفایتی پادشاهی عربستان بوده و کارشناسان معتقدند که سعودی ها باید در سال های آینده تدبیر بیشتری در زمینه حفظ جان زائران به خرج دهند.

نکته دیگری که وجود دارد در سال گذشته یک اتفاق تلخ ایرانیان را آزار داد و این رخداد نشان دهنده اوج رذالت سربازان " ملک سلمان " بود. در این اتفاق تلخ دو نفر از نوجوانان ایرانی مورد آزار و اذیت سربازان  "معاویه خصلت"  رژیم سعودی قرار گرفتند.

در مجموع؛  فاجعه "منا" و هتک هرمت دو نوجوان ایرانی به دست سربازان سعودی به عنوان دو نقطه سیاه در کارنامه ضعیف وزیر حج پیشین است که صاحبنظران معتقدند عربستان پتانسیل مدیریت حج را ندارد.

**چرا وزیر نفت رژیم سعودی برکنار شد؟

اما نکته دوم  عزل  "وزیر نفت"  رژیم سعودی بوده که وی در ماه های اخیر بسیار ضعیف عمل کرده و موجبات ضعیف شدن اقتصاد تک محصولی پادشاهی عربستان را فراهم آورده است . 

هافینگتن پست نوشت: عربستان برنامه‌ای 14 ساله برای تغییر سیاست‌های اقتصادی و کاهش وابستگی به نفت ارائه داده است. تصمیم اخیر عربستان در حالی اتخاذ شد که بهای جهانی نفت همچنان روزهای رکود خود را پشت سر می‌گذارد و کارشناسان صندوق بین‌المللی پول نیز چشم‌انداز مبهمی درمورد آینده اقتصادی کشورهای صادرکننده نفت غرب آسیا  ارائه داده‌اند.

این روزنامه ادامه داد: آل سعود نام طرح جدید را "چشم‌انداز 2030" گذاشته و تلاش می‌کند درآمدهای غیرنفتی را از 43.6 میلیارد دلار در سال 2015 به 267 میلیارد دلار در سال 2030 برساند. البته این طرح جزئیات بسیار کمی از چگونگی رسیدن عربستان به این سطح از درآمد اشاره شده است. این استراتژی جدید بر 3 پایه اصلی استوار است: تحرک اجتماعی، رونق اقتصادی و بلندپروازی ملی. قرار است شرکت ملی نفت عربستان –آرامکو- که بالغ قریب به 2 و نیم تریلیون دلار ارزش دارد ؛  به یک مجتمع صنعتی جهانی تبدیل شود.

 

کارشناسان صندوق بین المللی پول در گزارش چشم‌انداز مالی غرب آسیا و آسیای مرکزی در سال 2016 هشدار داده‌اند کشورهای صادرکننده نفت یک سال دیگر را نیز به کاهش سطح درآمدهای نفتی مواجه خواهند بود. این کشورها ناچار هستند برای جبران کسری بودجه پیش آمده، اصلاحاتی در منابع تولید درآمد اعمال کنند و با قطع وابستگی نفتی، امنیت مالی برای دولت بوجود آورند. قطع وابستگی نفتی می‌تواند برای عربستان یک چالش بزرگ باشد.

 یک چهارم تمام ذخایر نفت شناخته شده در جهان متعلق به عربستان است، این کشور بزرگترین صادرکننده نفت در دنیا و یکی از عوامل تاثیرگذار در بازار است. اما کاهش بهای جهانی نفت، موجب شد مازاد خالص صادرات عربستان از سال 2011، 51.8 درصد کاهش یافته است.

جنگ نفتی رژیم سعودی بیش از آنکه به ضرر ایران تمام شود؛ پادشاهی عربستان را با چالش های جدی مواجه کرده و درآمد نفتی آن ها قریب به 52  درصد کاهش یافته که نشان دهنده سیاست های اشتباه وزیر نفت رژیم سعودی است.

 

سعودی ها به دنبال آن بودند تا با پائین کشیدن قیمت نفت به جمهوری اسلامی ایران ضربه بزنند ؛ حال آنکه نه تنها پادشاهی عربستان در این مسیر آسیب دیده بلکه مقاومت نیز به مسیر خود ادامه می دهد.