پیروزی حزب دموکراتیک خلق ها و مسئله کردی در منطقه/ آيا ايران از انتخابات تركيه خوشحال است؟

پايگاه خبري تحليلي «پارس»-مجید اسماعیل‌­زاده(کارشناس ارتباطات بین­‌الملل)-  با وجود حملات سنگین رسانه های ترکیه طی دو سال اخیر، حزب عدالت و توسعه موفق شد در انتخابات پارلمانی اخیر در این کشور ٤٠درصد آرا را کسب کند. هر چند این نتایج نشان از کاهش اقتدار حزب عدالت و توسعه در عرصه سیاسی ترکیه دارد، اما این کاهش اقتدار به معنای شکست نیست. فعلاً تا زمان تشکیل دولت ترکیه باید صبر کرد و دید آیا این حزب واقعا شکست می‌خورد یا نه؟

این که چرا حزب عدالت و توسعه نتوانست پیروزی مقتدرانه خود را تکرار کند، خود محل بحث است. یکی از موارد مهم تغییر کیش شخصیتی رجب طیب اردوغان طی بازه زمانی 2002 تا 2015 است. اردوغان پس از خروج خیانت گونه از حزب رفاه مرحوم نجم-الدین اربکان و تأسیس حزب عدالت و توسعه، اعلام کرد که ردای محافظه کاری را از تن بیرون آورده است. اردوغان در آن سال ها شخصیتی آزادی‌خواه و تحول‌گرا با گرایشات لیبرالیستی از خود به نمایش می گذاشت و خود را حامی مردم مظلوم و اقلیت‌های مختلف در قبال اقتدارگرایی لائیکهای ترکیه می‌دانست؛ بر خلاف سال 2015 که شاهد اردوغانی اقتدارطلب با گرایشات تند تفرقه-گرایانه مذهبی هستیم. در عرصه سیاسی نیز پرخاش گری اردوغان نسبت به مخالفانش گسترده شد است. او حتی عبدالله گل یار دیرین خود و از اعضای موسس حزب عدالت و توسعه را از عرصه کنار گذاشت و با اصرار بیش از حد بر تغییر نظام سیاسی ترکیه به ریاستی حتی اعتراض اعضای حزب هم چون احمد داووداوغلو و بولنت آرینچ را موجب شد. هر چند اردوغان را می توان یکی از مهره های طرح خاورمیانه بزرگ دانست –همان طور که هود اردوغان در سخنرانی های مختلفی این امر را اعتراف کرده است- ولی به دلیل روحیه گستاخ و پرخاش گرایانه اش هرازگاهی در قبال خواسته های غربی ها مخالفت هایی را می کند. اتفاقات دو سال اخیر ترکیه موسوم به اعتراضات پارک گزی و حملات رسانه‌های غربی در انتخابات اخیر نسبت به اردوغان را ناشی از این مسأله می توان دانست. 

رویکرد نادرست رسانه‎های ما در قبال مسئله ترکیه و ذوق‌زدگی نسبت به شکست اردوغان ناشی از نشناختن صحیح و کامل آن‌ها از فضای سیاسی این کشور است. ما از آن جا که در مسئله سوریه اختلافاتی جدی با ترکیه داریم و درگیری‌ها در این کشور به نوعی حالت نیابتی پیدا کرده است، شکست اردوغان را مطلوب و تاریخی قلمداد کردیم درحالی‌که حقیقت چیز دیگری بود.

نکته‌ا‌ی مهم که نباید از آن غفلت کرد تحلیل سناریوهای جایگزین برای حزب عدالت و توسعه در ترکیه است. شرایط امروز ترکیه نشان می‌دهد رقبای حزب عدالت و توسعه جایگزین‌هایی نیستند که برای ایران مناسب باشند. 

هم چنین امید به‌روی‌کارآمدن فردی بهتر از اردوغان در حزب عدالت و توسعه نیز چندان با واقعیات هم‌گون نیست. در حزب عدالت و توسعه قدرتمندترین فرد اردوغان است. حزب عدالت و توسعه پیشرفت خود را مدیون قدرت مالی و چهره‌ کاریزماتیک اردوغان است و در شرایط فعلی نیز وی بهترین فرد این حزب است. عبدالله گل و داووداغلو از دیگر چهره‌های مطرح این حزب نیز افرادی صددرصد آمریکایی هستند و همین گردن‌کشی فعلی اردوغان در برابر غرب نیز در وجود آن‌ها نیست.

پیروزی حزب دموکراتیک خلق ها و مسئله کردی در منطقه
7 ژوئن شاهد کسب حد نصاب 10 درصدی از سوی حزب دموکراتیک خلقها به عنوان شاخه‌ سیاسی پ‌ک‌ک در انتخابات پارلمانی ترکیه بودیم؛ این در حالی است که پیروزی این حزب امروز به‌عنوان یک خطر جدی برای منافع ملی کشورمان می تواند محسوب شود؛ از این رو خوشحالی رسانه های داخلی در قبال این مسئله جای تعجب دارد.

از مهم‌ترین ارکان طرح خاورمیانه بزرگ که در دوره زمامداری جورج بوش مطرح شد ایجاد یک کشور مستقل کردی است و لذا اتفاقات سال های اخیر منطقه خصوصاً مسئله کردی را باید در ذیل این طرح تحلیل و بررسی کرد. از این منظر می توان پیروز اصلی درگیری های چند سال اخیر در منطقه را کردها دانست. آن‌ها در شمال عراق و سوریه حالت استقلال را پیدا کرده‌اند و اخیراً نیز بحث اعلام استقلال کامل اقلیم کردستان عراق به‌طور جدی مطرح است. کردها در ترکیه نیز طی چند سال اخیر در سایه اقدامات دولت حزب عدالت و توسعه قدرت بیشتری پیدا کردند که در انتخابات اخیر نیز شاهد پیروزی حزب دموکراتیک خلقها به-عنوان شاخه سیاسی پ.ک.ک بودیم.

حزب دموکراتیک خلقها در سال ٢٠١٢ و پس از انحلال حزب صلح و دموکراسی تشکیل شد. رهبران این حزب با ایدئولوژی سوسیال دموکراتیک لائیک و رویکردهای چند فرهنگ‌گرایانه خودشان را نماینده اقلیت‌های ترکیه معرفی کردند. این حزب شامل طیف متنوعی از اقشار گوناگون جامعه ترکیه از خانمی که برای حجاب ١٠ سال در زندان گرفتار بوده تا مفتی‌ها، اسلام‌گراها و افراد هم‌جنس‌باز می باشد. آن‌ها حتی خود را نماینده علوی‌ها نیز معرفی می‌کنند. اگر از منظر منافع ملی ایران به انتخابات اخیر ترکیه نگاه کنیم هر چند پیروزی شکننده حزب عدالت توسعه به نفع ماست ولی قدرت گرفتن این حزب مشکل‌ساز بوده و جای خوشحالی ندارد. در ماجراهای اخیر شهر مهاباد و یا اعدام سامان نسیم از تروریستهای عضو پژاک، شاهد حملات سنگین اعضا و رسانه های وابسته به این حزب نسبت به جمهوری اسلامی ایران بودیم. حتی صلاح‌الدین دمیرتاش رهبر حزب دموکراتیک خلق ها در یکی از سخنرانی های انتخاباتی خود از اتفاقات شهر مهاباد و آتش زدن هتل تارا در این شهر حمایت کرده و آن را در ادامه‌ میراث محمد قاضی بنیان‌گذار جمهوری مهاباد دانست.

متأسفانه رسانه‌های اصول‌گرا و اصلاح‌طلب ما مواضع غلطی را در قبال ترکیه پیش گرفته‌اند. چه آن زمان که از پیروزی حزب عدالت و توسعه خوشحال بودند و چه حالا از شکست این حزب! که دلیل اصلی آن را می توان ناشی از عدم شناخت درست سیاست در ترکیه دانست. یک نمونه مهم از این موضع گیری های اشتباه را در درگیری های شمال سوریه در شهر تل ابیض شاهد هستیم. این بخش از سوریه شاهد نبرد دو گروه تروریستی داعش و شاخه سوری پ.ک.ک است. از این رو پیروزی و یا شکست یکی از این دو گروه نباید باعث شعف رسانه های ایرانی شود. چون هر دوی این گروه-ها جزء تهدیدات امنیت ملی کشورمان هستند.