بازگشت امريكا به عراق با نيلوفر آبي!

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- دكترسيدنعمت‌الله عبدالرحيم‌زاده- نيمه دسامبر چهار سال قبل بود كه لئون پانتا، وزير دفاع وقت امريكا به فرودگاه بغداد رفت تا در يك مراسم رسمي به مناسبت پايان حضور نظامي امريكا در عراق شركت كند و در روزهاي بعد هم آخرين يگان‌هاي رزمي امريكا از عراق خارج شدند تا به 9 سال اشغال نظامي عراق توسط امريكا خاتمه داده شود. قرار بود فقط چند صد نظامي امريكا براي آموزش نيروهاي عراقي در اين كشور بمانند اما 10 ماه قبل، نيروهاي امريكايي باز به عراق برگشتند هر چند بازگشت آنها فقط در آسمان عراق بود. امريكا به دليل پيشروي‌هاي سال گذشته داعش در عراق و سقوط شهرهاي مهمي مثل موصل و تكريت در اين كشور، ائتلافي متشكل از چند كشور عربي منطقه براي مبارزه با داعش تشكيل داد تا اين مبارزه را فقط در آسمان عراق و از طريق جنگنده‌ها و بمباران مواضع داعش پيش ببرد. باراك اوباما، رئيس‌جمهور امريكا از ابتداي تشكيل اين ائتلاف تأكيد كرده بود كه به هيچ وجه قصد اعزام يگان‌هاي رزمي زميني به عراق را ندارد هر چند چاك هيگل، جانشين پانتا در وزارت دفاع گاه و بيگاه از لزوم اعزام يگان‌هاي زميني به عراق براي جنگ با داعش مي‌گفت. اختلاف نظر اوباما با هيگل در اين زمينه به آنجا رسيدكه اوباما حاضر شد وزير دفاع خود را كنار بزند تا آنكه اشتون كارتر جاي او را بگيرد تا فقط دستورالعمل مورد تأييد اوباما را اجرا كند. حالا بعد از 10 ماه كه معلوم شده استراتژي هوايي امريكا عليه داعش توفيقي نداشته، اين كشور اجراي گزينه ديگري را كليد زده كه به نام نيلوفر آبي خوانده مي‌شود. 

ژنرال مارتين دمپسي، رئيس ستاد مشترك ارتش امريكا در سفر اروپايي  خود به خبرنگاران از استراتژي نيلوفر آبي گفته كه عبارت است از تشكيل مجموعه پايگاه‌هايي در اطراف عراق. نكته اول و قابل توجه در اعلام اين استراتژي در دو سه روز بعد از حرفي است كه اوباما زد. او در ديدار با حيدر العبادي، نخست وزير عراق، گفته بود كه امريكا هنوز استراتژي كاملي براي كمك به دولت در بازپس‌گيري مناطق اشغال شده توسط داعش ندارد اما حالا معلوم مي‌شودكه پنتاگون با نسخه‌اي به طور كاملا متفاوت با 10 ماه گذشته قصد ورود به عراق را دارد، پس مي‌توان گفت اوباما وقتي آن حرف را زد به اين معنا نبود كه برنامه‌اي براي عراق ندارد بلكه برعكس، او استراتژي جديد و مشخصي را در نظر دارد كه با درخواست العبادي براي كمك تسليحاتي و هماهنگي حملات هوايي ائتلاف با فرماندهان عراقي تفاوت دارد. العبادي پيش از اين گفته بود امريكا و متحدان اروپايي‌اش تسليحات مورد نظر فرماندهانش را در اختيار عراق قرار نمي‌دهند و حتي اجازه خريد نظامي از روسيه و ايران به دليل تحريم را نمي‌دهند. او هم از اوباما و هم رهبران اروپايي درخواست حمايت مؤثر تسليحاتي و نظامي داشت كه اوباما با گفتن آن حرف به نوعي پاسخ رد را به او داده بود. حالا امريكا به جاي قبول اين درخواست، استراتژي نيلوفر آبي را در نظر گرفته و بايد ديد با اين استراتژي چه هدفي را دنبال مي‌كند. نكته روشن اين است كه نمي‌توان از نيلوفر آبي امريكا انتظار مبارزه جدي با داعش را داشت. هزينه استراتژي هوايي امريكا براي نخستين بار از سوي پنتاگون اعلام شده كه بالغ بر 2/74ميليارد دلار مي‌شود كه بسيار كمتر از برآورد كارشناسان نظامي است. تبليغات امريكا طي 10 ماه گذشته آن قدر زياد بود كه بسياري از كارشناسان نظامي برآوردي بيش از 10 ميليارد دلار را براي ارتش امريكا و ائتلافش عليه داعش خرج كرده بودند. رقمي تا اين مقدار پايين‌تر از برآورد كارشناسان نشان مي‌دهد حملات ائتلاف امريكايي عليه داعش در واقع امر به آن صورت نبوده كه تبليغ مي‌شد و مي‌توان گفت امريكا در آن حملات به نحوي عمل نكرده كه قصد نابودي يا دست‌كم شكست داعش را داشته باشد. نكته ديگر اين است كه تشكيل اين پايگاه‌ها به معناي بازگشت واحدهاي زميني به عراق است چراكه سرهنگ استيو وارن، سخنگوي پنتاگون از پايگاه‌هاي داخل عراق و حتي پايگاه‌هايي مي‌گويد كه قبل از خروج در دست نيروهاي امريكايي بود و بايد گفت حالا نيروهاي امريكايي بعد از چهار سال و با نيلوفر آبي به عراق برمي‌گردند هر چند تحت پوشش آموزش عراقي‌هاست. نكته سوم در دسترسي به قبايل سني و آموزش آنها در اين استراتژي است كه يادآور طرح چند ماه قبل سناتورهاي امريكايي براي آموزش و كمك تسليحاتي به اين قبايل است كه البته با مخالفت شديد مقامات و مردم عراق مواجه شد. حالا نيلوفر آبي آن طرح را به گونه‌اي ديگر بازآفريني مي‌كند و معلوم است امريكايي‌ها قصد دارند با حمايت تسليحاتي از اين قبايل هم به نوعي ارتش عراق را تضعيف كنند و هم آنكه به نزاع فرقه‌اي در عراق دامن بزنند. امريكا اگر مي‌خواست به عراق در جنگ با داعش كمك كند بايد به درخواست العبادي پاسخ مثبت مي‌داد و ارتش عراق را حمايت واقعي مي‌كرد اما با حمايت از اين قبايل هم كمك‌هاي نظامي- تسليحاتي لازم را به ارتش عراق نمي‌كند و هم آنكه آن قبايل را در برابر ارتش تقويت مي‌كند. نيلوفر امريكايي به اين نحو زمينه نزاع فرقه‌اي را در عراق تقويت مي‌كند و روشن است كه امريكا با اين وضعيت است كه مي‌تواند برنامه بازگشت نيروهايش را به عراق دنبال كند تا آنكه به بهانه آموزش و مشاوره نظامي شريان امنيت ملي اين كشور را به دست بگيرد.