فکت شيت شفاهي ايران

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- اميرحسين يزدان پناه- در پي دستيابي ايران و 1+5 به راه حل هاي دستيابي به توافق احتمالي هسته اي، بيانيه مطبوعاتي لوزان سوئيس که شامل اين راه حل ها است، شامگاه پنجشنبه 13 فروردين 1394 توسط محمد جواد ظريف وزيرخارجه کشورمان و فدريکا موگريني، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا در دانشگاه پلي تکنيک لوزان سوئيس قرائت شد. با اين حال مشابه آن چه در جريان توافق ژنو در پاييز 1392 رخ داد، تيم آمريکايي لحظاتي پس از قرائت بيانيه لوزان به انتشار متني مبادرت کرد. هرچند اتحاديه اروپا و وزارت خارجه ايران رسما در تماس با آمريکا نسبت به اين کار اعتراض کرده و صرفا بيانيه مطبوعاتي را متن اصلي تفاهم صورت گرفته در لوزان معرفي کردند. البته ايران نيز پيش از اعلان بيانيه لوزان، متني را به عنوان جزئيات مذاکرات منتشر کرد اما چند روز بعد اعلام شد که اين متن رسمي نيست. با اين حال دکتر روحاني رئيس جمهور، اخيرا در سفر به شيراز تاييد کرد که اين متن همان فکت شيت ايراني است. طي يک ماه گذشته از مذاکرات لوزان، نيز اعضاي تيم هسته اي ايران در جلسات و گفت و گوهاي مفصل رسانه اي تلاش کرده اند به همه ابعاد انتقادات و سوالات ايجاد شده پاسخ دهند که اين گفت و گوها در برخي موارد جزئيات کامل تر و جديد تر از فکت شيت ايراني را به مردم ارائه کرده است. رئيس جمهور نيز در شيراز تاکيد کرد که  «وزير امور خارجه ما و رئيس سازمان انرژي اتمي نيز به  تفصيل نظرات ايران را اعلام کردند، حال اگر مي خواهيد مصاحبه هاي آنان را دوباره منتشر کنيد تا فکت شيت دوم منتشر شود.» براين اساس، خراسان، در بازخواني مجدد اين مصاحبه ها، گفت و گوها وجلسات نقد و بررسي و توضيحاتي که بيش از 20 ساعت مصاحبه و حدود 50 هزار کلمه متن نگارش شده بود، و نيز با در نظر گرفتن فکت شيت ايراني، نوعي «فکت شيت شفاهي» را در 13 بند تهيه کرد. البته انتشار اين مطالب به معناي تاييد آن نيست چرا که اصولا بيانيه لوزان، غيرقطعي است و ممکن است کل آن دچار تغيير شود. همچنين بررسي و اظهارنظر درباره اين که موارد پذيرفته شده از خطوط قرمز فراتر رفته يا نه موضوعي است که مجال ديگري مي طلبد و در اين مطلب، بدون هيچ گونه تحليلي، صرفا جزئياتي که تيم مذاکره کننده در يک ماه گذشته با مردم درميان گذاشته اند را با ادبيات مرسوم در فکت شيت ها جمع آوري کرده ايم . تلاش ما در اين بوده است که در تنظيم اين فکت شيت هيچ تحليل مبتني بر تاييد يا نقد وارد نکنيم بلکه هدف اين بوده است که اين متن به عنوان سندي قابل اتکا براي تحليل بعدي کارشناسان و روشن کردن نقاط قوت و ضعف آن و همچنين مبناي مطالبه از تيم هسته اي براي توافق نهايي قرار گيرد. آن چه در ادامه مي خوانيد «فکت شيت شفاهي» ايران است.

1- ماهيت بيانيه سوئيس
1/1- بيانيه مشترک هسته اي غير حقوقي، غيرالزام آور و قابل تغيير است.

2- غني سازي
1/2- ايران براي مدت 10 سال با 6 هزار و 104 ماشين سانتريفيوژ (مجموع نطنز و فردو) زير 5 در صددقيقا 67/3 درصد غني سازي خواهد کرد.

2/2- بعد از دوره ۱۰ ساله ايران به بحث غني سازي صنعتي بدون محدوديت خود ادامه خواهد داد و با تکميل تحقيق و توسعه (در بند 9 جزئيات تحقيق و توسعه آمده است) در يک فاصله 2 الي 5 سال به ظرفيت غني سازي يک ميليون سو خواهد رسيد.

3/2-چون نطنز پاسخ نيازهاي ايران به غني سازي اورانيوم را مي دهد، ايران براي سال هاي طولاني برنامه اي براي ايجاد يک مرکز جديد غني سازي نخواهد داشت.

4/2- در چارچوب راه حل هاي موجود، هيچ يک از تاسيسات و فعاليت هاي مرتبط هسته اي متوقف، تعطيل و يا تعليق نمي شود و فعاليت ها در تمامي تاسيسات هسته اي از جمله نطنز، فردو، اصفهان و اراک ادامه خواهد يافت.

3- نطنز
1/3- در 10 سال آينده نطنز تنها مرکز غني سازي ايران خواهد بود و در آن 5060 سانتريفيوژ به کار غني سازي ادامه خواهند داد.

2/3- ماشين هاي اضافه بر اين تعداد و زيرساخت هاي مرتبط با آنها جهت جايگزيني با ماشين هايي که در طول اين زمان آسيب مي بينند جمع آوري و تحت نظارت آژانس نگهداري خواهد شد.

3/3- اگر براثرجايگزيني سانتريفيوژهاي انبار شده با سانتريفيوژهايي که آسيب مي بيند، ذخيره سانتريفيوژهاي IR1 ايران تمام شود، اين کشور مي تواند نسبت به توليد همين نوع سانتريفيوژ اقدام کند.

4- فردو
1/4- در فردو غني سازي انجام نخواهد شد ولي 1000 سانتريفيوژ با تمام زير ساخت ها و تاسيسات خود به صورت کاملا آماده نصب خواهد شد اما به آن ها گاز تزريق نخواهد شد. 2 زنجيره از آن ها در حالت چرخش قرار خواهد گرفت و 4 زنجيره هم در حالت ثابت خواهد بود. 2 زنجيره اي که در حالت چرخش خواهند بود در يک برنامه زماني به کار توليد ايزوتوپ هاي پايدار مي پردازند.

2/4- تعداد سانتريفيوژهايي که در فردو در حال چرخش خواهد بود بيش از 350 دستگاه است.

3/4- مواد شکاف پذير به سانتريفيوژهاي فردو تزريق نمي شود.

4/4- نيمي از تاسيسات فردو با همکاري برخي از کشورهاي1+5 به انجام تحقيقات پيشرفته هسته اي تبديل مي شود.

5/4- هر لحظه اي که طرف مقابل به تعهداتش عمل نکرد، با توجه به بحث بازگشت پذيري(که دربند 4/13 توضيح داده شده)، ايران مي تواند کل ظرفيت غني سازي فردو يا 1000 سانتريفيوژ نصب شده را در هر سطحي از غني سازي در کمتراز ۲۴ ساعت فعال کند.

5- ذخاير غني سازي
1/5- ايران توافق کرده است که بخشي از ذخاير اورانيوم غني شده خود را در بازارهاي بين المللي بفروشد و اورانيوم [طبيعي] خريداري کند.

6- راکتور اراک
1/6- راکتور اراک آب سنگين باقي خواهد ماند اما با همکاري هاي بين المللي بازطراحي و مدرنيزه مي شود.

2/6- کارآيي راکتور اراک به ميزان قابل توجهي افزايش پيدا خواهد کرد.

3/6- در باز طراحي راکتور اراک، قلب راکتور تغيير مي کند. ايران زماني قلب راکتور اراک را خارج خواهد کرد که نسبت به اجرايي شدن تعهدات طرف مقابل اطمينان حاصل کند.

4/6- ميزان پلوتونيم توليدي راکتور اراک از 10 کيلو در سال با طراحي که ايران انجام مي دهد و تغيير قلب راکتور به يک کيلو کاهش مي يابد.

5/6- ايران قصد ندارد در حوزه بازفرآوري پلوتونيم ورود کند.

6/6- کارخانه توليد آب سنگين مانند قبل به کار خود ادامه خواهد داد.

7- تحريم ها
* در روز نخست اجراي توافق تمامي تحريم هاي اقتصادي و مالي که شامل تحريم هاي بانکي،  تحريم هاي مربوط به انتقال پول، سوئيفت،تحريم هاي نفتي، گازي، فروش نفت، پتروشيمي و خودروسازي، سرمايه گذاري در صنعت نفت، آزاد شدن دارايي هاي ايران در خارج از کشور، کشتيراني، هواپيمايي جمهوري اسلامي، بيمه حمل و نقل و همچنين تحريم ها عليه اشخاص حقيقي و حقوقي، سازمان ها، نهادهاي دولتي و خصوصي تحت تحريم هاي مرتبط با هسته اي ايران به طور همه جانبه فورا لغو خواهد شد.

* کشورهاي عضو گروه 1+5 متعهد هستند از وضع تحريم هاي جديد در موضوع هسته اي خودداري نمايند.

1/7- تحريم هاي آمريکا
1-1/7-دولت آمريکا در روز توافق «متعهد مي شود» که اجراي کليه تحريم هاي مالي و اقتصادي اعمال شده عليه ايران، اعم از تحريم هاي کنگره و خود دولت را «لغو» کند.

2-1/7- از روزي که قطعنامه شوراي امنيت (که در بند 8 به آن اشاره مي شود) اجرايي شود و آژانس انرژي اتمي تاييد کندکه ايران اقدامات لازم را انجام داده است در آن لحظه آمريکا موظف است «کليه تحريم هاي اقتصادي و مالي»را که عليه ايران وضع کرده است، «متوقف کند.»

2/7- تحريم هاي اتحاديه اروپا
1-2/7- بعد از نهايي شدن توافق در همان روز بلافاصله تحريم هاي اتحاديه اروپا لغو خواهد شد.

3/7- تحريم هاي شوراي امنيت
1-3/7- کليه قطعنامه هاي شوراي امنيت از روز توافق حذف مي شود.

8- قطعنامه شوراي امنيت
1/8- يک قطعنامه تحت ماده 41 فصل هفتم منشور ملل متحد در شوراي امنيت صادر شود که تمام قطعنامه هاي قبلي شورا عليه ايران را لغو و توافق نهايي را تاييد کند و طرفين براساس قوانين بين المللي ملزم به اجراي قطعنامه اين شورا هستند.

2/8- برخي از بندهاي قطعنامه هاي شوراي امنيت که مربوط به اقلام اشاعه اي و تسليحاتي است از قطعنامه شوراي امنيت خارج خواهند شد اما لغو نمي شوند و به عنوان محدوديت براي مدت زمان معيني که روي آن توافق خواهد شد، اعمال مي شود.

3/8- شوراي امنيت نظارت بر اجراي توافق را بر عهده خواهد داشت.

9- تحقيق و توسعه
1/9- ايران برنامه تحقيق و توسعه علمي خود را بدون کمترين وقفه ادامه خواهد داد.

2/9- ايران به تحقيق و توسعه روي سانتريفيوژهاي نسل جديد که با عنوان IR4، IR5،  IR6،  IR8 شناخته مي شود ادامه مي دهد و در يک زمان مشخص به مرحله اي خواهد رسيد که آماده توليد خواهد بود. پيشرفته ترين سانتريفيوژ ايران IR8 در حال حاضر مشغول به کار است. فعلا يک نمونه آن توليد شده و بعد در مرحله تحقيق و توسعه نمونه هاي ديگر آن توليد خواهد شد تا به مرحله اي برسد که آماده توليد صنعتي باشد.

3/9- از زمان عملياتي شدن توافق نهايي، ايران کار بر روي سانتريفيوژهاي IR8 را شروع خواهد کرد.

4/9- ايران از انتهاي سال دهم توليد انبوه (صنعتي) سانتريفيوژ IR8 را آغاز مي کند که روند آن 3-4 سال طول مي کشد.

10- بازرسي ها؛ شفافيت ها و محدوديت ها
1/10- محدوديت غني سازي ايران 10 سال خواهد بود اما ايران برخي از محدوديت هاي شفافيت ساز، مثل وارد نشدن در فرآيند بازفرآوري پلوتونيم را نيز براي مدت 15 سال پذيرفته است.

2/10- موادي که کاربرد دوگانه دارد و نيز موادي مانند «اچ آي بي» مانند مواد اورانيوم کيک زرد تا مدتي، شامل دوره اعتماد سازي و دوره اي ديگر به ايران فروخته نخواهد شد.

3/10- نظارت بر توليد و انتقال کيک زرد در اردکان يزد و مجتمع اصفهان 20 ساله خواهد بود.

4/10- براي فروش برخي کالاها به ايران که ممکن است کاربرد دوگانه داشته باشد کميته اي با رويکرد تسهيل کننده تشکيل مي شود.

5/10- راستي آزمايي ها توسط آژانس بين المللي انرژي اتمي انجام مي شود و بازرسي هايي که قرار باشد از ايران انجام شود نيز صرفا از سوي آژانس خواهد بود و هيچ کشوري اجازه بازديد از سايت هاي ايران را ندارد.

6/10- بازرسي ها از ايران بايد مديريت شده باشد.

11- پروتکل الحاقي
1/11- پروتکل الحاقي به تصويب مجلس شوراي اسلامي نرسيده است بنابراين دولت ايران نمي تواند از طرف مجلس قول بدهد که در مجلس تصويب خواهد شد.

2/11- پروتکل طبق يک جدول زماني در چارچوب اختيارات رئيس  جمهور و مجلس شوراي اسلامي به تصويب خواهد رسيد.

3/11- مدت زمان اجراي پروتکل الحاقي دائمي است.

4/11- دسترسي ها به تاسيسات هسته اي ايران براساس پروتکل الحاقي خواهد بود.

12- زمان بندي
1/12- بين زمان تصويب و زمان اجرايي شدن توافق فاصله وجود دارد و طرف هاي برنامه جامع اقدام مشترک پس از تصويب قطعنامه شوراي امنيت، به يک دوره زماني آماده سازي براي اجراي برنامه جامع اقدام مشترک نياز خواهند داشت. پس از طي مرحله آماده سازي و همزمان با شروع به اجراي اقدامات هسته اي از سوي ايران در يک روز تعيين شده لغو تمامي تحريم ها به طور خودکار به اجرا در خواهد آمد.

2/12- پرونده هسته اي ايران پس از 10 سال بدون نياز به هيچ مذاکره اي به حالت عادي برمي گردد.

13- چارچوب توافق
1/13- فعلا مشخص نيست توافق نهايي به امضاي طرفين مي رسد يا صرفا بيانيه اي خواهد بود که برسرآن توافق مي شود.

2/13- توافق زماني دائمي خواهد شد که به تصويب مجلس شوراي اسلامي برسد.

3/13- براي حل اختلافات يک ساز و کار حل اختلاف در خود توافق پيش بيني خواهد شد.

4/13- اگر توافق نهايي نقض شود، هر دو طرف به ساز و کار متوازن برگشت پذيري مي رسند.

پي نوشت ها:
منظور از توافق، توافق نهايي هسته اي است که قرار است تا 10 تير 1394 بين ايران و 1+5 حاصل شود.

منظور از تحريم هاي آمريکا تحريم هاي ثانويه است. (تحريم هاي ثانويه: آمريکا بعد از انقلاب، ايران را تحريم هاي اقتصادي کرده است که يکي از اين تحريم ها اين است که هيچ يک از اتباع آمريکايي حق ندارد با ايران کار اقتصادي انجام دهد که اين تحريم قبل از بحث هسته اي ايران بوده است و در واقع اين تحريم ها، تحريم هاي اوليه هستند. تحريم هاي ثانويه، تحريم هايي هستند که آمريکا همان تحريم هاي داخلي و در واقع اوليه را به ديگر کشورها تسري دهد، يعني از ساير کشورها بخواهد که ايران را در چارچوب آن تحريم کنند که در واقع اين تحريم هاي ثانويه از جمله اقدامات غيرقانوني آمريکايي ها بود.)

منبع جزئيات فکت شيت شفاهي ايران عبارت است از:
1.گفت و گوي ويژه خبري 15 فروردين 1394 با حضور سيد عباس عراقچي براساس گزارش سايت وزارت خارجه به نقل از خبرگزاري فارس و نيز خبرگزاري صداوسيما.
2.حضور محمد جواد ظريف در برنامه نگاه يک 15 فروردين 94 براساس گزارش مشروح باشگاه خبرنگاران و نيز خبرگزاري هاي تسنيم و صداوسيما.
3.گفت و گوي ويژه خبري 20 فروردين 1394 با حضور علي اکبر صالحي براساس گزارش مشروح خبرگزاري صداوسيما و باشگاه خبرنگاران.
4. حضور علي اکبر صالحي در برنامه نگاه يک 5 ارديبهشت 94 براساس گزارش مشروح باشگاه خبرنگاران و خبرگزاري هاي نسيم، فارس و صداو سيما.
5.سخنراني مجيد تخت روانچي در نشست تخصصي دانشگاه علامه طباطبايي در 31 فروردين 94 براساس گزارش وزارت خارجه.
6.سخنراني سيد عباس عراقچي در نشست تخصصي دانشگاه علامه طباطبايي در 31 فروردين 94 براساس گزارش خبرگزاري هاي تسنيم، دانشجو و سايت ديپلماسي ايراني.
7.متن جزئيات مذاکرات (فکت شيت ايراني) که لحظاتي پس از بيانيه لوزان توسط خبرگزاري هاي تسنيم، فارس و ايسنا به نقل وزارت خارجه ايران منتشر شد.